Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

La fama [è] più a pregiare che grandi ricchezze; E la buona grazia più che argento, e che oro.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Il ricco e il povero si scontrano l'un l'altro; Il Signore [è] quello che li ha fatti tutti.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

L' [uomo] avveduto vede il male, e si nasconde; Ma gli scempi passano oltre, e ne portano pena.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Il premio della mansuetudine [e] del timor del Signore [È] ricchezze, e gloria, e vita.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Spine [e] lacci [son] nella via del[l'uomo] perverso; Chi guarda l'anima sua sarà lungi da queste cose.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Ammaestra il fanciullo, secondo la via ch'egli ha da tenere; Egli non si dipartirà da essa, non pur quando sarà diventato vecchio.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Il ricco signoreggia sopra i poveri; E chi prende in prestanza [è] servo del prestatore.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Chi semina iniquità mieterà vanità; E la verga della sua indegnazione verrà meno.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

[L'uomo che è] d'occhio benigno sarà benedetto; Perciocchè egli ha dato del suo pane al povero.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Caccia lo schernitore, e le contese usciranno fuori; E le liti, ed i vituperi cesseranno.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Chi ama la purità del cuore Avrà il re per amico, per la grazia delle sue labbra.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Gli occhi del Signore guardano [l'uomo dotato di] conoscimento; Ma egli sovverte i fatti del disleale.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Il pigro dice: Il leone [è] fuori; Io sarei ucciso per le campagne.

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

La bocca delle [donne] straniere[è] una fossa profonda; Colui contro a cui il Signore è indegnato vi caderà dentro.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

La follia [è] attaccata al cuor del fanciullo; La verga della correzione la dilungherà da lui.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Chi fa torto al povero, per accrescere il suo, E chi dona al ricco, di certo [caderà] in inopia.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

INCHINA il tuo orecchio, ed ascolta le parole de' Savi, E reca il tuo cuore alla dottrina.

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

Perciocchè [ti sarà] cosa soave, se tu le guardi nel tuo cuore, E [se] tutte insieme sono adattate in su le tue labbra.

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Io te [le] ho pur fatte assapere, Acciocchè la tua confidanza sia nel Signore.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Non ti ho io scritto cose eccellenti In consigli e in dottrina?

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

Per farti conoscere la certezza delle parole di verità; Acciocchè tu possa rispondere parole di verità a quelli che ti manderanno.

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Non predare il povero, perchè egli [è] povero; E non oppressar l'afflitto nella porta;

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

Perciocchè il Signore difenderà la causa loro, Ed involerà l'anima di coloro che li avranno involati.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Non accompagnarti con l'uomo collerico; E non andar con l'uomo iracondo;

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

Che talora tu non impari i suoi costumi, E non prenda un laccio all'anima tua.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Non esser di quelli che percuotono nella palma della mano, [Nè] di quelli che fanno sicurtà per debiti.

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

Per qual cagione, se tu non avessi da pagare, Ti si torrebbe egli il letto di sotto?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Non rimuovere il termine antico, Che i tuoi padri hanno posto.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Hai tu mai veduto un uomo spedito nelle sue faccende? Un tale comparirà nel cospetto del re, [E] non comparirà davanti a gente bassa.