Fjalët e urta 19

1 Éshtë më i mirë një i varfër që ecën në ndershmërinë e tij se sa ndonjë që është i çoroditur nga buzët dhe që është budalla.

Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.

2 Përveç kësaj nuk është mirë që një shpirt të jetë pa dije; kush ecën me hapa të shpejta gabon rrugë.

Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.

3 Budallallëku i njeriut e bën rrugën e tij të rrëshqitshme dhe zemra e tij pezmatohet kundër Zotit.

Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.

4 Pasuritë sigurojnë një numër të madh miqsh, por i varfëri ndahet nga vet miku i tij.

Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.

5 Dëshmitari i rremë nuk do të mbetet pa u ndëshkuar dhe ai që thotë gënjeshtra nuk do të ketë shpëtim.

Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.

6 Të shumtë janë ata që kërkojnë favorin e princit dhe të gjithë janë miq të atij që bën dhurata.

Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.

7 Të gjithë vëllezërit e të varfërit e urrejnë atë, aq më tepër largohen prej tij miqtë e vet. Ai mund t’u shkojë pas me fjalë, por ata nuk gjenden më.

Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:

8 Kush fiton mënçuri do vetë jetën e tij dhe ai që mbetet i matur do të gjejë të mirën.

qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.

9 Dëshmitari i rremë nuk do të mbetet pa u ndëshkuar, dhe ai që thotë gënjeshtra do të humbasë.

Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.

10 Të jetuarit në kënaqësi nuk i shkon budallait, dhe aq më pak një shërbëtori të sundojë mbi princat.

Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.

11 Mënçuria e bën njeriun të mos rrëmbehet shpejt nga zemërimi dhe është në lavdinë e tij t’i kapërcejë fyerjet.

Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.

12 Zemërimi i mbretit është si ulërima e një luani, por favori i tij është si vesa mbi bar.

Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.

13 Një bir budalla është një fatkeqësi për të atin, dhe grindjet e vazhdueshme të bashkëshortes së tij janë si një e pikuar e vazhdueshme.

Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.

14 Shtëpia dhe pasuritë janë trashëgimi nga etërit, por një bashkëshorte e mënçur vjen nga Zoti.

Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.

15 Përtacia të bën të biesh në një gjumë të thellë dhe njeriu i plogët do të vuajë nga uria.

Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.

16 Kush respekton urdhërimin ruan jetën e tij, por ai që lë pas dore sjelljen e tij ka për të vdekur.

Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.

17 Ai që ka mëshirë për të varfërin i jep hua Zotit, i cili do t’ia kthejë ato që i ka dhënë.

Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.

18 Ndëshko birin tënd sa ka shpresë, por mos u shty deri sa të shkaktosh vdekjen e tij.

Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.

19 Njeriu shumë gjaknxehtë duhet të ndëshkohet si pasojë e kësaj, sepse po nuk u ndëshkua, ai do të bëhet edhe më tepër gjaknxehtë.

Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.

20 Dëgjo këshillën dhe prano mësimet, që ti të bëhesh i urtë për kusurin e ditëve të tua.

Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.

21 Ka shumë plane në zemrën e njeriut, por vetëm plani i Zotit do të mbetet i pandryshuar.

Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.

22 Ajo që dëshiron njeriu është mirësia dhe një i varfër vlen më tepër se një gënjeshtar.

Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.

23 Frika e Zotit të çon në jetë; kush e ka do të mbetet i ngopur dhe nuk do të preket nga asnjë e keqe.

Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.

24 Përtaci e zhyt dorën e tij në pjatë, por nuk arrin as ta çojë në gojë.

Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.

25 Godite tallësin dhe njeriu i thjeshtë do të bëhet mëndjehollë; qorto atë që ka mend dhe ai do të fitojë dituri.

Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.

26 Kush përdor dhunë me të atin dhe dëbon nënen e tij, është një faqenxirë dhe me turp.

Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.

27 Biri im, mos dëgjo më mësimet, dhe do të largohesh nga fjalët e diturisë.

Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.

28 Dëshmitari i lig tallet me drejtësinë dhe goja e të pabesëve gëlltit padrejtësinë.

Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.

29 Ndëshkimet janë përgatitur për tallësit dhe goditjet për kurrizin e budallenjve.

Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.