Provérbios 23
1 Quando te sentares para comer com algum dominador, presta muita atenção para o que estiver diante de ti;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 E põe uma faca à tua garganta, se tiveres muito apetite.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Não desejes as comidas gostosas dele, porque são pão de mentiras.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Não trabalhes exaustivamente para ser rico; modera-te por meio de tua prudência.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Porás teus olhos fixos sobre aquilo que é nada? Porque certamente se fará asas, e voará ao céu como uma águia.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Não comas o pão de quem tem olho maligno, nem cobices suas comidas gostosas.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Porque ele calcula [seus gastos] consigo mesmo. Assim ele dirá: Come e bebe; Mas o coração dele não está contigo;
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Vomitarias o pedaço que comeste, e perderias tuas palavras agradáveis.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Não fales aos ouvidos do tolo, porque ele desprezará a prudência de tuas palavras.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Não mudes os limites antigos, nem ultrapasses as propriedades dos órfãos;
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Porque o Defensor deles é poderoso; ele disputará a causa deles contra ti.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Aplica teu coração à disciplina, e teus ouvidos às palavras de conhecimento.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Não retires a disciplina do jovem; quando lhe bateres com a vara, nem [por isso] morrerá.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Meu filho, se teu coração for sábio, meu coração se alegrará, e eu também.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Meu interior saltará de alegria quando teus lábios falarem coisas corretas.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Teu coração não inveje aos pecadores; porém [permanece] no temor ao SENHOR o dia todo;
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Porque certamente há um [bom] futuro [para ti], e tua expectativa não será cortada.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Ouve, filho meu, e sê sábio; e conduz teu coração no caminho [correto].
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Não esteja entre os beberrões de vinho, [nem] entre os comilões de carne.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Porque o beberrão e o comilão empobrecerão; e a sonolência os faz vestir trapos.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Compra a verdade, e não a vendas; [faze o mesmo com] a sabedoria, a disciplina e a prudência.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 O pai do justo muito se alegrará; aquele que gerar o sábio se encherá de alegria por causa dele.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Teu pai e tua mãe se alegrarão; aquela te te gerou se encherá de alegria.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Meu filho, dá para mim teu coração, e que teus olhos prestem atenção em meus caminhos.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Porque a prostituta é [como] uma cova profunda, e a estranha [como] um poço estreito.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Também ela fica espreitando como um ladrão, e acrescenta transgressores entre os homens.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 De quem são os ais? De quem são os sofrimentos? De quem são as lutas? De quem são as queixas? De quem são as feridas desnecessárias? De quem são os olhos vermelhos?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 São daqueles que gastam tempo junto ao vinho, daqueles que andam em busca da bebida misturada.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Não prestes atenção ao vinho quando se mostra vermelho, quando brilha no copo e escorre suavemente,
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 [Pois] seu fim é [como] mordida de cobra, e picará como uma víbora.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Teus olhos verão [coisas] estranhas, e teu coração falará perversidades;
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 E serás como o que dorme no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 [E dirás]: Espancaram-me, mas não senti dor; bateram em mim, mas não senti; quando virei a despertar? Vou buscar mais uma [bebida].
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
