امثال 8

۱ 1 آیا حکمت ندا نمی کند، و فطانت آوازخود را بلند نمی نماید؟

Does not Wisdom call out? Does not Understanding raise her voice?

۲ 2 به‌سر مکان های بلند، به کناره راه، در میان طریقها می‌ایستد.

On the hilltops beside the road, at the crossroads, Wisdom has taken her stand.

۳ 3 به‌جانب دروازه‌ها به دهنه شهر، نزد مدخل دروازه‌ها صدا می‌زند.

Before the gates at the entrance into the city, at the entrances into the city, she calls out.

۴ 4 که شما را‌ای مردان می‌خوانم و آواز من به بنی آدم است.

“It is to you, people, that I call; my voice is for the sons of mankind.

۵ 5 ‌ای جاهلان زیرکی را بفهمید و‌ای احمقان عقل رادرک نمایید.

You who are naive, learn wisdom; and you who are foolish, you must get an understanding mind.

۶ 6 بشنوید زیرا که به امور عالیه تکلم می‌نمایم و گشادن لبهایم استقامت است.

Listen, because I will speak of noble things, and when my lips open I will say upright things.

۷ 7 دهانم به راستی تنطق می‌کند و لبهایم شرارت را مکروه می‌دارد.

For my mouth speaks what is trustworthy, and wickedness is disgusting to my lips.

۸ 8 همه سخنان دهانم بر‌حق است و درآنها هیچ‌چیز کج یا معوج نیست.

All the words of my mouth are just; in them is nothing twisted or misleading.

۹ 9 تمامی آنهانزد مرد فهیم واضح است و نزد یابندگان معرفت مستقیم است.

All of them are straight for the person who understands; my words are upright for those who find knowledge.

۱۰ 10 تادیب مرا قبول کنید و نه نقره را، و معرفت را بیشتر از طلای خالص.

Acquire my instruction rather than silver; acquire knowledge rather than pure gold.

۱۱ 11 زیرا که حکمت از لعلها بهتر است، و جمیع نفایس را به او برابر نتوان کرد.

For Wisdom is better than jewels; no treasure is equal to her.

۱۲ 12 من حکمتم و در زیرکی سکونت دارم، و معرفت تدبیر را یافته‌ام.

I, Wisdom, live with Prudence, and I possess knowledge and discretion.

۱۳ 13 ترس خداوند، مکروه داشتن بدی است. غرور و تکبر وراه بد و دهان دروغگو را مکروه می‌دارم.

The fear of Yahweh is to hate evil. I hate pride and arrogance, the evil way, and perverted speech. I hate them.

۱۴ 14 مشورت و حکمت کامل از آن من است. من فهم هستم و قوت از آن من است.

I have good advice and sound wisdom; I am insight; strength belongs to me.

۱۵ 15 به من پادشاهان سلطنت می‌کنند، و داوران به عدالت فتوا می‌دهند.

By me kings reign, and rulers make laws that are just.

۱۶ 16 به من سروران حکمرانی می‌نمایند و شریفان و جمیع داوران جهان.

By me princes rule, nobles, and all who govern with justice.

۱۷ 17 من دوست می‌دارم آنانی را که مرا دوست می‌دارند. وهر‌که مرا به جد و جهد بطلبد مرا خواهد یافت.

I love those who love me, and those who diligently seek me, find me.

۱۸ 18 دولت و جلال با من است. توانگری جاودانی وعدالت.

With me are riches and honor, lasting wealth and righteousness.

۱۹ 19 ثمره من از طلا و زر ناب بهتر است، وحاصل من از نقره خالص.

My fruit is better than gold, even fine gold; my produce is better than pure silver.

۲۰ 20 در طریق عدالت می‌خرامم، در میان راههای انصاف،

I walk in the path of righteousness, in the midst of the paths of justice.

۲۱ 21 تا مال حقیقی را نصیب محبان خود گردانم، وخزینه های ایشان را مملو سازم.

As a result, I make those who love me inherit wealth; I fill up their treasuries.

۲۲ 22 خداوند مرا مبداء طریق خود داشت، قبل از اعمال خویش از ازل.

Yahweh created me at the beginning, the first of his deeds then.

۲۳ 23 من از ازل برقرار بودم، از ابتدا پیش از بودن جهان.

In ages long ago I was made—from the first, from the beginnings of the earth.

۲۴ 24 هنگامی که لجه هانبود من مولود شدم، وقتی که چشمه های پر ازآب وجود نداشت.

Before there were oceans, I was given birth— before there were springs abounding with water.

۲۵ 25 قبل از آنگاه کوهها برپاشود، پیش از تلها مولود گردیدم.

Before the mountains were settled and before the hills, I was born.

۲۶ 26 چون زمین وصحراها را هنوز نساخته بود، و نه اول غبار ربع مسکون را.

I was born before Yahweh had made the earth or the fields, or even the first dust in the world.

۲۷ 27 وقتی که او آسمان را مستحکم ساخت من آنجا بودم، و هنگامی که دایره را برسطح لجه قرار داد.

I was there when he established the heavens, when he drew a circle on the surface of the deep.

۲۸ 28 وقتی که افلاک را بالااستوار کرد، و چشمه های لجه را استوار گردانید.

I was there when he established the clouds above and when the springs in the deep became fixed.

۲۹ 29 چون به دریا حد قرار داد، تا آبها از فرمان اوتجاوز نکنند، و زمانی که بنیاد زمین را نهاد.

I was there when he made his limit for the sea, so the waters should not spread beyond his command, and when there was set the limit for the foundations of the dry land.

۳۰ 30 آنگاه نزد او معمار بودم، و روزبروز شادی می‌نمودم، و همیشه به حضور او اهتزاز می‌کردم.

I was beside him, as a skilled craftsman; I was his delight day after day, always rejoicing before him.

۳۱ 31 و اهتزاز من در آبادی زمین وی، و شادی من بابنی آدم می‌بود.

I was rejoicing in his whole world, and my delight was in the sons of mankind.

۳۲ 32 پس الان‌ای پسران مرا بشنوید، وخوشابحال آنانی که طریقهای مرا نگاه دارند.

Now, my sons, listen to me, for those who keep my ways will be blessed.

۳۳ 33 تادیب را بشنوید و حکیم باشید، و آن را ردمنمایید.

Listen to my instruction and be wise; do not neglect it.

۳۴ 34 خوشابحال کسی‌که مرا بشنود، و هرروز نزد درهای من دیده بانی کند، و باهوهای دروازه های مرا محافظت نماید.

The one who listens to me will be blessed. He will be watching every day at my doors, waiting beside the posts of my doors.

۳۵ 35 زیرا هر‌که مرایابد حیات را تحصیل کند، و رضامندی خداوندرا حاصل نماید.

For whoever finds me, finds life, and he will find the favor of Yahweh.

۳۶ 36 و اما کسی‌که مرا خطا کند، به‌جان خود ضرر رساند، و هر‌که مرا دشمن دارد، موت را دوست دارد.

But he who fails, harms his own life; all who hate me love death.”