کارهای رسولان 17
| و از امفپولس و اپلونیه گذشته، به تسالونیکی رسیدند که در آنجا کنیسه یهود بود. | ۱ 1 |
After passing through Amphipolis and Apollonia, Paul and Silas came to Thessalonica. Here the Jews had a synagogue;
| پس پولس برحسب عادت خود، نزدایشان داخل شده، در سه سبت با ایشان از کتاب مباحثه می‌کرد | ۲ 2 |
and, following his usual custom, Paul joined them, and for three Sabbaths addressed them, drawing his arguments from the scriptures.
| و واضح و مبین می‌ساخت که «لازم بود مسیح زحمت بیند و از مردگان برخیزدو عیسی که خبر او را به شما می‌دهم، این مسیح است.» | ۳ 3 |
He laid before them and explained that the Christ must undergo suffering and rise from the dead; and ‘It is this man,’ he declared, ‘who is the Christ – this Jesus about whom I am telling you.’
| و بعضی از ایشان قبول کردند و با پولس و سیلاس متحد شدند و از یونانیان خداترس، گروهی عظیم و از زنان شریف، عددی کثیر. | ۴ 4 |
Some of the people were convinced, and threw in their lot with Paul and Silas, as did also a large body of Greeks who were accustomed to join in the Jewish services, and a great number of leading women.
| امایهودیان بی‌ایمان حسد برده، چند نفر اشرار ازبازاریها را برداشته، خلق را جمع کرده، شهر را به شورش آوردند و به خانه یاسون تاخته، خواستندایشان را در میان مردم ببرند. | ۵ 5 |
But the Jewish leaders, becoming jealous, engaged some worthless fellows from the streets, and, getting a mob together, kept the city in an uproar. They attacked Jason’s house, with the intention of bringing Paul and Silas before the Popular Assembly;
| و چون ایشان رانیافتند، یاسون و چند برادر را نزد حکام شهرکشیدند و ندا می‌کردند که «آنانی که ربع مسکون را شورانیده‌اند، حال بدینجا نیزآمده‌اند. | ۶ 6 |
and, not finding them there, they proceeded to drag Jason and some of the Lord’s followers before the city magistrates, shouting out, ‘These men, who have turned the world upside down, have now come here,
| و یاسون ایشان را پذیرفته است وهمه اینها برخلاف احکام قیصر عمل می‌کنند وقایل بر این هستند که پادشاهی دیگر هست یعنی عیسی.» | ۷ 7 |
and have been harboured by Jason! They are all defying the decrees of the Emperor. They say that someone else is king – a man called Jesus!’
| پس خلق و حکام شهر را ازشنیدن این سخنان مضطرب ساختند | ۸ 8 |
On hearing this, the people and the city magistrates were much concerned;
| و ازیاسون و دیگران کفالت گرفته، ایشان را رهاکردند. | ۹ 9 |
and, before letting them go, they took bail from Jason and the others.
| اما برادران بی‌درنگ در شب پولس وسیلاس را به سوی بیریه روانه کردند و ایشان بدانجا رسیده، به کنیسه یهود درآمدند. | ۱۰ 10 |
That very night the followers sent Paul and Silas off to Beroea; and on reaching that place, they went to the Jewish synagogue.
| و اینهااز اهل تسالونیکی نجیب‌تر بودند، چونکه درکمال رضامندی کلام را پذیرفتند و هر روز کتب را تفتیش می‌نمودند که آیا این همچنین است. | ۱۱ 11 |
These Jews of Beroea were better disposed than those in Thessalonica, for they welcomed the message with great readiness, and daily examined the scriptures to see if what was said was true.
| پس بسیاری از ایشان ایمان آوردند و از زنان شریف یونانیه و از مردان، جمعی عظیم. | ۱۲ 12 |
As a consequence, many of them became believers in Christ, besides a considerable number of Greek women of position, and of men also.
| لیکن چون یهودیان تسالونیکی فهمیدند که پولس در بیریه نیز به کلام خدا موعظه می‌کند، درآنجا هم رفته، خلق را شورانیدند. | ۱۳ 13 |
But, when the Jewish leaders in Thessalonica found out that God’s message had been delivered by Paul at Beroea, they came there too, exciting and disturbing the minds of the people.
| در ساعت برادران پولس را به سوی دریا روانه کردند ولی سیلاس با تیموتاوس در آنجا توقف نمودند. | ۱۴ 14 |
The followers immediately arranged for Paul to go away to the coast, but both Silas and Timothy stayed behind in Beroea.
| ورهنمایان پولس او را به اطینا آوردند و حکم برای سیلاس و تیموتاوس گرفته که به زودی هر‌چه تمام تر به نزد او آیند، روانه شدند. | ۱۵ 15 |
The friends who escorted Paul took him as far as Athens, and, after receiving a message for Silas and Timothy to join him as quickly as possible, they started on their return.
| اما چون پولس در اطینا انتظار ایشان رامی کشید، روح او در اندرونش مضطرب گشت چون دید که شهر از بتها پر است. | ۱۶ 16 |
While Paul was waiting for them at Athens, his heart was stirred at seeing the whole city full of idols.
| پس درکنیسه با یهودیان و خداپرستان و در بازار، هرروزه با هر‌که ملاقات می‌کرد، مباحثه می‌نمود. | ۱۷ 17 |
So he argued in the synagogue with the Jews and with those who joined in their worship, as well as daily in the public Square with those who happened to be there.
| اما بعضی از فلاسفه اپیکوریین و رواقیین با اوروبرو شده، بعضی می‌گفتند: «این یاوه‌گو چه می‌خواهد بگوید؟» و دیگران گفتند: «ظاهر واعظ به خدایان غریب است.» زیرا که ایشان را به عیسی و قیامت بشارت می‌داد. | ۱۸ 18 |
Among others, some Epicurean and Stoic Philosophers joined issue with him. Some asked ‘What is this prater wanting to make out?’, while others said ‘He seems to be a preacher of foreign Deities.’ (This was because he was telling the good news about Jesus and the resurrection).
| پس او راگرفته، به کوه مریخ بردند و گفتند: «آیا می‌توانیم یافت که این تعلیم تازه‌ای که تو می‌گویی چیست؟ | ۱۹ 19 |
So they laid hold of him and took him to the Court of Areopagus. ‘May we hear,’ they asked, ‘what new teaching this is which you are giving?
| چونکه سخنان غریب به گوش مامی رسانی. پس می‌خواهیم بدانیم از اینها چه مقصود است.» | ۲۰ 20 |
For you are bringing some strange things to our notice, and we should like to know what they mean.’
| اما جمیع اهل اطینا و غربای ساکن آنجا جز برای گفت و شنید درباره چیزهای تازه فراغتی نمی داشتند. | ۲۱ 21 |
(All Athenians and the foreigners staying in the city found no time for anything else but telling, or listening to, the last new thing.)
| پس پولس در وسط کوه مریخ ایستاده، گفت: «ای مردان اطینا، شما را از هر جهت بسیاردیندار یافته‌ام، | ۲۲ 22 |
So Paul took his stand in the middle of the Court, and said – ‘People of Athens, on every hand I see signs of your being very devout.
| زیرا چون سیر کرده، معابدشما را نظاره می‌نمودم، مذبحی یافتم که بر آن، نام خدای ناشناخته نوشته بود. پس آنچه را شماناشناخته می‌پرستید، من به شما اعلام می‌نمایم. | ۲۳ 23 |
For as I was going about, looking at your sacred shrines, I came upon an altar with this inscription – “To an Unknown God.” What, therefore, you worship in ignorance, that I am now proclaiming to you.
| خدایی که جهان و آنچه در آن است آفرید، چونکه او مالک آسمان و زمین است، درهیکلهای ساخته شده به‌دستها ساکن نمی باشد | ۲۴ 24 |
The God who made the world and all things that are in it – he, Lord as he is of heaven and earth, does not live in temples made by hands,
| و از دست مردم خدمت کرده نمی شود که گویامحتاج چیزی باشد، بلکه خود به همگان حیات ونفس و جمیع چیزها می‌بخشد. | ۲۵ 25 |
neither do human hands minister to his wants, as though he needed anything, since he himself gives, to all, life, and breath, and all things.
| و هر امت انسان را از یک خون ساخت تا بر تمامی روی زمین مسکن گیرند و زمانهای معین و حدودمسکنهای ایشان را مقرر فرمود | ۲۶ 26 |
He made all races of the earth’s surface – fixing a time for their rise and fall, and the limits of their settlements –
| تا خدا را طلب کنند که شاید او را تفحص کرده، بیابند، با آنکه ازهیچ‌یکی از ما دور نیست. | ۲۷ 27 |
That they might search for God, if by any means they might feel their way to him and find him. And yet he is not really far from any one of us;
| زیرا که در او زندگی و حرکت و وجود داریم چنانکه بعضی از شعرای شما نیز گفته‌اند که از نسل او می‌باشیم. | ۲۸ 28 |
for in him we live and move and are. To use the words of some of your own poets – “His offspring, too, are we.”
| پس چون از نسل خدا می‌باشیم، نشاید گمان برد که الوهیت شباهت دارد به طلا یا نقره یا سنگ منقوش به صنعت یا مهارت انسان. | ۲۹ 29 |
Therefore, as the offspring of God, we must not think that the Deity has any resemblance to anything made of gold, or silver, or stone – a work of human art and imagination.
| پس خدا اززمانهای جهالت چشم پوشیده، الان تمام خلق رادر هر جا حکم می‌فرماید که توبه کنند. | ۳۰ 30 |
True, God looked with indulgence on the days of people’s ignorance, but now he is announcing to everyone everywhere the need for repentance,
| زیرا روزی را مقرر فرمود که در آن ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد نمود به آن مردی که معین فرمود و همه را دلیل داد به اینکه او را از مردگان برخیزانید.» | ۳۱ 31 |
because he has fixed a day on which he intends to judge the world with justice, by a man whom he has appointed – and of this he has given all people a pledge by raising this man from the dead.’
| چون ذکر قیامت مردگان شنیدند، بعضی استهزا نمودند و بعضی گفتند مرتبه دیگر در این امر از تو خواهیم شنید. | ۳۲ 32 |
On hearing of a resurrection of the dead, some began jeering, but others said that they wanted to hear what he had to say about that another time.
| و همچنین پولس ازمیان ایشان بیرون رفت. | ۳۳ 33 |
And so Paul left the Court.
| لیکن چند نفر بدوپیوسته ایمان آوردند که از‌جمله ایشان دیونیسیوس آریوپاغی بود و زنی که دامرس نام داشت و بعضی دیگر با ایشان. | ۳۴ 34 |
There were, however, some people who joined him, and became believers in Christ. Among them were Dionysius, a member of the Court of Areopagus, a woman named Damaris, and several others.
