Proverbiorum 26

1 quomodo nix aestate et pluvia in messe sic indecens est stulto gloria

Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.

2 sicut avis ad alia transvolans et passer quolibet vadens sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet

Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.

3 flagellum equo et camus asino et virga dorso inprudentium

Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.

4 ne respondeas stulto iuxta stultitiam suam ne efficiaris ei similis

Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.

5 responde stulto iuxta stultitiam suam ne sibi sapiens esse videatur

Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.

6 claudus pedibus et iniquitatem bibens qui mittit verba per nuntium stultum

Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.

7 quomodo pulchras frustra habet claudus tibias sic indecens est in ore stultorum parabola

[Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.

8 sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii ita qui tribuit insipienti honorem

Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.

9 quomodo si spina nascatur in manu temulenti sic parabola in ore stultorum

Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.

10 iudicium determinat causas et qui inponit stulto silentium iras mitigat

Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.

11 sicut canis qui revertitur ad vomitum suum sic inprudens qui iterat stultitiam suam

[Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.

12 vidisti hominem sapientem sibi videri magis illo spem habebit stultus

Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.

13 dicit piger leaena in via leo in itineribus

Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.

14 sicut ostium vertitur in cardine suo ita piger in lectulo suo

Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.

15 abscondit piger manus sub ascellas suas et laborat si ad os suum eas converterit

Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.

16 sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias

Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.

17 sicut qui adprehendit auribus canem sic qui transit et inpatiens commiscetur rixae alterius

Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.

18 sicut noxius est qui mittit lanceas et sagittas et mortem

Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;

19 sic vir qui fraudulenter nocet amico suo et cum fuerit deprehensus dicit ludens feci

Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?

20 cum defecerint ligna extinguetur ignis et susurrone subtracto iurgia conquiescunt

Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.

21 sicut carbones ad prunam et ligna ad ignem sic homo iracundus suscitat rixas

Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.

22 verba susurronis quasi simplicia et ipsa perveniunt ad intima ventris

Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.

23 quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile sic labia tumentia cum pessimo corde sociata

Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.

24 labiis suis intellegitur inimicus cum in corde tractaverit dolos

Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.

25 quando submiserit vocem suam ne credideris ei quoniam septem nequitiae sunt in corde illius

Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.

26 qui operit odium fraudulenter revelabitur malitia eius in concilio

Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.

27 qui fodit foveam incidet in eam et qui volvit lapidem revertetur ad eum

Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.

28 lingua fallax non amat veritatem et os lubricum operatur ruinas

Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.