Sprueche 8

1 Die Weisheit! Ruft sie nicht? Und Einsicht läßt sich hören

Izali mądrość nie woła, i roztropność nie wydaje głosu swego?

2 am Weg ganz oben auf den Höhen; an Scheidewegen tritt sie auf.

Na wierzchu wysokich miejsc, przy drodze i na rozstaniu dróg stoi.

3 Beim Eingang in die Stadt, an ihren Toren, am Eingang zu den Pforten ruft sie aus:

U bram, kędy się chodzi do miasta, i w wejściu u drzwi woła, mówiąc:

4 "Zu euch, ihr Männer, rede ich; ich spreche zu den Menschenkindern:

Na was wołam, o mężowie! a głos mój obracam do synów ludzkich.

5 Ihr Einfältigen, lernet Klugheit! Ihr Toren, kommet zur Vernunft!

Zrozumijcie prostacy ostrożność, a głupi zrozumijcie sercem.

6 Hört zu! Denn ich will Rechtes reden, und meiner Rede Inhalt ist, was richtig.

Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.

7 Denn Redlichkeit nur spricht mein Gaumen; für meine Lippen ist Unehrlichkeit ein Greuel.

Zaisteć prawdę mówią usta moje, a niezbożność obrzydliwością jest wargom moim.

8 Rechtschaffen ist, was immer spricht mein Mund, nichts Hinterlistiges, nichts Falsches ist darin,

Sprawiedliwe są wszystkie słowa ust moich; nie masz w nich nic nieprawego ani przewrotnego.

9 das Richtige für alle, die da fragen, und recht für die, die suchen nach Erkenntnis.

Wszystkie są prawe rozumnemu, a uprzejme tym, którzy znajdują umiejętność.

10 Nimm meine Mahnung lieber an als Silber, Erkenntnis lieber als erlesenes Gold. -

Przyjmijcież ćwiczenie moje, a nie srebro, a umiejętność raczej, niż złoto wyborne.

11 Denn besser noch als Perlen ist die Weisheit; und Kostbarkeiten kommen ihr nicht gleich."

Albowiem lepsza jest mądrość niż perły, także wszystkie pożądane rzeczy nie porównają z nią.

12 "Ich, Weisheit, hab zur Nachbarin die Klugheit; ich kann zu klugem Wissen kommen.

Ja mądrość mieszkam z roztropnością, i umiejętność ostrożności wynajduję.

13 Die Furcht des Herrn verträgt sich nicht mit Bösem. Ich hasse Hochmut, Hoffart, schlimmen Wandel sowie verkehrtes Reden.

Bojaźń Pańska jest, mieć w nienawiści złe. Ja nienawidzę pychy, wysokomyślności, i drogi złej, i ust przewrotnych.

14 Mein ist der Rat, die Tüchtigkeit; Einsicht ist mein und mein die Stärke.

Przy mnie jest rada, i prawdziwa mądrość; jam jest roztropność, a moc jest moja.

15 Durch mich regieren Könige, und Fürsten herrschen, wie es rechtens ist.

Przez mię królowie królują, i książęta stanowią sprawiedliwość.

16 Durch mich befehlen Herrschende und all die hohen Erdenrichter.

Przez mię książęta panują, i wielmożnymi są wszyscy sędziowie ziemi.

17 Wer mich liebt, den liebe ich; mich finden, die mich suchen,

Ja miłuję tych, którzy mię miłują; a którzy mię szukają rano, znajdują mię.

18 Reichtum und Ehre sind bei mir, ein stattlich Gut und Wohlergehen.

Bogactwo i sława przy mnie jest; majętność trwała i sprawiedliwość.

19 Weit besser noch als Gold, als feines Gold, ist meine Frucht, und mein Ertrag ist kostbarer als auserlesen Silber.

Lepszy jest owoc mój, niż złoto, i niż najkosztowniejsze złoto, a dochody moje lepsze, niż srebro wyborne.

20 Ich wandle auf dem Pfade der Gerechtigkeit und mitten auf des Rechtes Wegen.

Prowadzę ścieszką sprawiedliwości, pośrodkiem ścieżek sądu,

21 Ich gebe denen, die mich lieben, immerdar Besitz und fülle ihre Schatzkammern."

Abym tym, którzy mię miłują, dała w dziedzictwo majętność wieczną, i skarby ich napełniła.

22 Mich schuf der Herr als Anfang seiner Laufbahn, als erstes seiner Werke,

Pan mię miał przy początku drogi swej, przed sprawami swemi, przed wszystkiemi czasy.

23 in der Urzeit. Von Ewigkeit her bin ich eingesetzt, im Anfang seit dem Weltbeginne.

Przed wieki jestem zrządzona, przed początkiem; pierwej niż była ziemia;

24 Die Ozeane waren nicht, da ward ich schon geboren, als es noch keine reichen Wasserquellen gab.

Gdy jeszcze nie było przepaści, spłodzonam jest, gdy jeszcze nie było źródeł opływających wodami.

25 Bevor die Berge eingesenkt, da war ich vor den Hügeln schon geboren.

Pierwej niż góry założone były, niż były pagórki, spłodzonam jest.

26 Er hatte Land und Flur noch nicht gemacht, noch nicht das Element des Staubes in der Welt,

Jeszcze był nie uczynił ziemi, i równin, ani początku prochu okręgu ziemskiego.

27 da war ich schon dabei, als er den Himmel hergestellt, als er die Wölbung überm Ozean festsetzte,

Gdy gotował niebiosa, tamem była; gdy rozmierzał okrągłość nad przepaściami;

28 als er die Wolken droben mächtig machte, und als des Ozeanes Fluten mächtig wurden,

Gdy utwierdzał obłoki w górze, i umacniał źródła przepaści;

29 als er dem Meere seine Schranke setzte, daß die Gewässer sein Geheiß nicht überschritten, als er der Erde Gründe legte.

Gdy zakładał morzu granice jego, i wodom, aby nie przestępowały rozkazania jego; gdy rozmierzał grunty ziemi:

30 Zur Seite war ich ihm als Schülerin und diente zur Ergötzung Tag für Tag und spielte vor ihm jede Zeit

Tedym była u niego jako wychowaniec, i byłam uciechą jego na każdy dzień, grając przed nim na każdy czas.

31 und spielte auf dem Erdkreis, den ich liebte, und zur Ergötzung diente ich den Menschenkindern."

Gram na okręgu ziemi jego, a rozkoszy moje, mieszkać z synami ludzkimi.

32 "Nun, meine Söhne, hört auf mich! Heil denen, die meine Wege wählen!

Słuchajcież mię tedy teraz, synowie! albowiem błogosławieni, którzy strzegą dróg moich.

33 Auf Mahnung hört, auf daß ihr weise werdet! Schlagt sie nicht in den Wind!

Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się.

34 Heil sei den Menschen, die mich hören und Tag für Tag an meinen Türen wachen und meiner Tore Pfosten hüten!

Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.

35 Denn wer mich findet, findet Leben, und von dem Herrn empfängt er alles Nötige.

Bo kto mię znajduje, znajduje żywot, a otrzymuje łaskę od Pana.

36 Wer aber mich verfehlt, der frevelt gegen seine eigene Seele; ja alle, die mich hassen, lieben nur den Tod."

Ale kto grzeszy przeciwko mnie, krzywdę czyni duszy swojej; wszyscy, którzy mię nienawidzą, miłują śmierć.