Chakruok 24
1 Ibrahim noseti kendo hike noniangʼ, kendo Jehova Nyasaye nosegwedhe e yore duto.
亚伯拉罕年纪老迈，向来在一切事上耶和华都赐福给他。
2 Nowacho ne jatichne maduongʼ mane rito gige ode duto niya, “Ket lweti e kind ema.
亚伯拉罕对管理他全业最老的仆人说：“请你把手放在我大腿底下。
3 Adwaro mondo ikwongʼrina gi nying Jehova Nyasaye, Nyasach polo kod piny ni ok ibi yudone wuoda dhako koa kuom nyi Kanaan ma an jadak e kindgini,
我要叫你指着耶和华—天地的主起誓，不要为我儿子娶这迦南地中的女子为妻。
4 to ibiro dhi thurwa kendo ir wedena mondo iyudne wuoda Isaka dhako.”
你要往我本地本族去，为我的儿子以撒娶一个妻子。”
5 Jatichne nopenje niya, “Datim angʼo ka nyakono ok oyie biro koda e pinyni? Dadwok wuodi thuru kumane iayeno?”
仆人对他说：“倘若女子不肯跟我到这地方来，我必须将你的儿子带回你原出之地吗？”
6 Ibrahim nowachone niya, “Nyaka ine ni ok idwoko wuoda kuno.
亚伯拉罕对他说：“你要谨慎，不要带我的儿子回那里去。
7 Jehova Nyasaye, ma Nyasach polo mane ogola thurwa e dala wuora kendo nowuoyo koda kotimo koda singruok ni, ‘To ne nyikwayi nami pinyni’ kendo en owuon ema obiro oro malaikane nyimi mondo mi iyudne wuoda dhako kuno.
耶和华—天上的主曾带领我离开父家和本族的地，对我说话，向我起誓说：‘我要将这地赐给你的后裔。’他必差遣使者在你面前，你就可以从那里为我儿子娶一个妻子。
8 To ka nyakono ok dwar biro kodi, eka inibed thuolo kuom singruok ma atimo kodini. Ne mana ni ok idwoko wuoda kuno.”
倘若女子不肯跟你来，我使你起的誓就与你无干了，只是不可带我的儿子回那里去。”
9 Omiyo jatijeno noketo lwete e kind em ruodhe Ibrahim kendo notimo singruok kode e wachni.
仆人就把手放在他主人亚伯拉罕的大腿底下，为这事向他起誓。
10 Eka jatijeno nokawo ngamia apar mag ruodhe, kod chiwo duto mabeyo mochako wuoth kodhi Aram-Naharaim (tiende ni, Mesopotamia) koluwo yo madhi dala matin mar Nahor.
那仆人从他主人的骆驼里取了十匹骆驼，并带些他主人各样的财物，起身往美索不达米亚去，到了拿鹤的城。
11 Noketo ngamia onindo piny machiegni gi soko but dala; ne en kar angʼich welo, seche mamon dhi umbo.
天将晚，众女子出来打水的时候，他便叫骆驼跪在城外的水井那里。
12 Eka nolemo niya, “Yaye Jehova Nyasaye Nyasach ruodha Ibrahim, gwedha kawuono, kendo nyis ngʼwononi ne ruodha Ibrahim.
他说：“耶和华—我主人亚伯拉罕的 神啊，求你施恩给我主人亚伯拉罕，使我今日遇见好机会。
13 Ne, koro eri achungo e bath sokoni, kama nyi dalani biro umboe pi.
我现今站在井旁，城内居民的女子们正出来打水。
14 Mad timreni ka awachone nyako moro ni, ‘Asayi, yie dapigi piny mondo mi amodhie,’ kendo ka dowachna ni, ‘modhi kendo abiro chiwo pi ni ngamia-gi duto’ to en ema mondo obed nyako ma iseyierone Isaka jatichni. Kamano anangʼe ni isenyiso ngʼwononi ne ruodha.”
我向那一个女子说：‘请你拿下水瓶来，给我水喝’，她若说：‘请喝！我也给你的骆驼喝。’愿那女子就作你所预定给你仆人以撒的妻。这样，我便知道你施恩给我主人了。”
15 Kane pok otieko lemo, Rebeka notucho kotingʼo dapige e goke. Ne en nyar Bethuel wuod Milka, mane chi Nahor owadgi Ibrahim.
话还没有说完，不料，利百加肩头上扛着水瓶出来。利百加是彼土利所生的；彼土利是亚伯拉罕兄弟拿鹤妻子密迦的儿子。
16 Nyakoni ne en jaber man-gi chia, mapok ongʼeyo dichwo! Nolor e soko, motwomo pi eka odwogo.
那女子容貌极其俊美，还是处女，也未曾有人亲近她。她下到井旁，打满了瓶，又上来。
17 Jatich Ibrahim noringo kadhi romone mi owachone niya, “Akwayi, yie imiyae pi mondo amodhi.”
仆人跑上前去迎着她，说：“求你将瓶里的水给我一点喝。”
18 Eka nowacho niya, “Modhi, ruodha” kendo mapiyo nono noloro dapi e lwete momiye pi omodho.
女子说：“我主请喝！”就急忙拿下瓶来，托在手上给他喝。
19 Bangʼ kane osemiye pi modho, nowachone niya, “Abiro dhi umbo pi ne ngamia magi bende, nyaka gitiek modho.”
女子给他喝了，就说：“我再为你的骆驼打水，叫骆驼也喝足。”
20 Omiyo noloko pi mapiyo nono e besen, moringo odok e soko omo pi kendo noomo moromo ngamiagego duto.
她就急忙把瓶里的水倒在槽里，又跑到井旁打水，就为所有的骆驼打上水来。
21 Jatich Ibrahim nolingʼ thi ma ok owuoyo, karange lingʼ-lingʼ mondo one ane ka Jehova Nyasaye osegwedho wuodhe.
那人定睛看她，一句话也不说，要晓得耶和华赐他通达的道路没有。
22 Kane ngamia-go osetieko modho, ngʼatno nogolo tere mar um mar dhahabu ma pekne romo achiel kuom apar mar kilo kod bangli ariyo mag dhahabu mapekgi oromo nus kilo.
骆驼喝足了，那人就拿一个金环，重半舍客勒，两个金镯，重十舍客勒，给了那女子，
23 Eka nopenje niya, “In nyar ngʼa? Yie inyisa bende dwayudie kar nindo dalau?”
说：“请告诉我，你是谁的女儿？你父亲家里有我们住宿的地方没有？”
24 Nodwoke niya, “An nyar Bethuel, ma wuod Nahor gi Milka.”
女子说：“我是密迦与拿鹤之子彼土利的女儿”；
25 Kendo nomedo wacho niya, “Wan kod lum kod chiemb ngamia mangʼeny kaachiel gi ot ma unyalo nindoe.”
又说：“我们家里足有粮草，也有住宿的地方。”
26 Ngʼatno nopodho auma molamo Jehova Nyasaye,
那人就低头向耶和华下拜，
27 kowacho niya, “Duongʼ odogne Jehova Nyasaye, ma Nyasach ruodha Ibrahim, ma ok oseweyo nyiso adierane gi ngʼwonone ne ruodha. To an, Jehova Nyasaye osetelona e wuoth nyaka e od wede ruodha.”
说：“耶和华—我主人亚伯拉罕的 神是应当称颂的，因他不断地以慈爱诚实待我主人。至于我，耶和华在路上引领我，直走到我主人的兄弟家里。”
28 Nyakono noringo modhi onyiso joodgi duto gik mane osetimorene.
女子跑回去，照着这些话告诉她母亲和她家里的人。
29 Rebeka ne nigi owadgi miluongo ni Laban, kendo Laban noringo matek ka dhi ir ngʼatno mane ni e sokono.
利百加有一个哥哥，名叫拉班，看见金环，又看见金镯在他妹子的手上，并听见他妹子利百加的话，说那人对我如此如此说。拉班就跑出来往井旁去，到那人跟前，见他仍站在骆驼旁边的井旁那里，
30 Kane Laban oseneno tere e um nyamin kod bangli ka ni e lwet nyamin kendo kane owinjo gima Rebeka wacho ni ngʼatno onyise, Laban nodhi ir ngʼatno moyude ka ochungʼ e bath ngamia-go machiegni gi soko.
31 Laban nowachone niya, “Bi, in ngʼama Jehova Nyasaye ogwedho. Angʼo ma omiyo ichungʼ oko ka? Aseikoni ot kendo nitie kar ngamia bende.”
便对他说：“你这蒙耶和华赐福的，请进来，为什么站在外边？我已经收拾了房屋，也为骆驼预备了地方。”
32 Kuom mano ngʼatno nodonjo e ot kendo misike mane ngamia otingʼo nogol kuomgi. Nomigi lum kod chiembgi mi nokelo pi ne jatich Ibrahim kod joge mondo olwokgo tiendegi.
那人就进了拉班的家。拉班卸了骆驼，用草料喂上，拿水给那人和跟随的人洗脚；
33 Eka nokel chiemo ne jatich Ibrahim to nowachonegi niya, “Ok abi chiemo kapok anyisou gima onego awachnu.” Laban nowachone niya, “Kara nyiswa.”
把饭摆在他面前，叫他吃，他却说：“我不吃，等我说明白我的事情再吃。”拉班说：“请说。”
34 Kuom mano nowacho niya, “An jatich Ibrahim.
他说：“我是亚伯拉罕的仆人。
35 Jehova Nyasaye osegwedho ruodha ahinya kendo osebedo jamoko. Osemiye rombe kod dhok, fedha kod dhahabu, jotich machwo kod mamon gi ngamia kod punde.
耶和华大大地赐福给我主人，使他昌大，又赐给他羊群、牛群、金银、仆婢、骆驼，和驴。
36 Sara, jaod ruodha osenywolone wuowi ka hike oniangʼ kendo ruodha osemiyo wuodeno mwandune duto.
我主人的妻子撒拉年老的时候给我主人生了一个儿子；我主人也将一切所有的都给了这个儿子。
37 Ruodha nomiyo akwongʼora kowacho ni, ‘Kik iyudne wuoda nyako kuom nyi Kanaan ma adakie lopgini,
我主人叫我起誓说：‘你不要为我儿子娶迦南地的女子为妻。
38 to dhi e dala wuora kendo ir anywolana kendo iyudne nyako ne wuoda.’
你要往我父家、我本族那里去，为我的儿子娶一个妻子。’
39 “Eka ne apenjo ruodha ni, ‘Datim nangʼo ka nyakono ok oyie biro koda?’
我对我主人说：‘恐怕女子不肯跟我来。’
40 “Nodwoke ni, ‘Jehova Nyasaye, ma asebedo ka awuotho e nyime biro ori gi malaikane kendo obiro gwedho wuodhi, mondo mi iyudne wuoda nyako moa kuom anywolana kendo e od wuora.
他就说：‘我所事奉的耶和华必要差遣他的使者与你同去，叫你的道路通达，你就得以在我父家、我本族那里，给我的儿子娶一个妻子。
41 Ka idhi michopo ir jowa to singruogni ok nomaki, to bende ka gitamore miyi nyakono mondo ibigo, to kwongʼruokni ok nobed e wiyi.’
只要你到了我本族那里，我使你起的誓就与你无干。他们若不把女子交给你，我使你起的誓也与你无干。’
42 “Kane abiro e soko kawuono, nawacho ni, ‘Yaye Jehova Nyasaye, Nyasach ruodha Ibrahim, kalongʼoni, to gwedh wuodhani.
“我今日到了井旁，便说：‘耶和华—我主人亚伯拉罕的 神啊，愿你叫我所行的道路通达。
43 Ne, koro eri achungo e bath sokoni, ka jatich ma nyako obiro omo pi kendo awachone niya, “Yaye miyae pi amodhi,”
我如今站在井旁，对哪一个出来打水的女子说：请你把你瓶里的水给我一点喝；
44 kendo ka owachona niya, “Modhi, kendo abiro omo pi nyaka ne ngamia-gi bende,” to en ema mondo obed nyako ma Jehova Nyasaye oseyiero ne wuod ruodha.’
她若说：你只管喝，我也为你的骆驼打水；愿那女子就作耶和华给我主人儿子所预定的妻。’
45 “Kane pok atieko lemo e chunya, Rebeka nochopo ka otingʼo dapi e goke. Nolor e soko mondo otuom pi kendo nawachone ni, ‘Yaye miyae pi amodhi.’
我心里的话还没有说完，利百加就出来，肩头上扛着水瓶，下到井旁打水。我便对她说：‘请你给我水喝。’
46 “Piyo piyo nono noyieyo pi piny mi owacho ni, ‘Modhi kendo abiro miyo ngamia magi bende pi.’ Kuom mano namodho, kendo ngamia bende nomodho.
她就急忙从肩头上拿下瓶来，说：‘请喝！我也给你的骆驼喝。’我便喝了；她又给我的骆驼喝了。
47 “Napenje ni, ‘In nyar ngʼa?’ “En to nodwoka ni, ‘An nyar Bethuel, wuod Nahor gi Milka.’ “Eka ne aketo tere e ume gi bangli e lwete,
我问她说：‘你是谁的女儿？’她说：‘我是密迦与拿鹤之子彼土利的女儿。’我就把环子戴在她鼻子上，把镯子戴在她两手上。
48 kendo napodho auma kalamo Jehova Nyasaye. Namiyo Jehova Nyasaye ma Nyasach ruodha Ibrahim duongʼ, mane telona e yo maber mayudo nyako ma nyakwar owad gi ruodha ne wuode.
随后我低头向耶和华下拜，称颂耶和华—我主人亚伯拉罕的 神；因为他引导我走合式的道路，使我得着我主人兄弟的孙女，给我主人的儿子为妻。
49 Koro nyisauru kuyie timo ngʼwono kod adieri ne ruodha; to ka ok kamano to nyisa mondo mi angʼe kuma achomo.”
现在你们若愿以慈爱诚实待我主人，就告诉我；若不然，也告诉我，使我可以或向左，或向右。”
50 Laban kod Bethuel nodwoke niya, “Ma-oa kuom Jehova Nyasaye ok wanyal wachoni gimoro amora.
拉班和彼土利回答说：“这事乃出于耶和华，我们不能向你说好说歹。
51 Rebeka eri; kawe mondo udhi, kendo obed chi wuod ruodhi, mana kaka Jehova Nyasaye osechiko.”
看哪，利百加在你面前，可以将她带去，照着耶和华所说的，给你主人的儿子为妻。”
52 Kane jatich Ibrahim owinjo gima negiwacho, nopodho auma e nyim Jehova Nyasaye.
亚伯拉罕的仆人听见他们这话，就向耶和华俯伏在地。
53 Eka jatich Ibrahim nogolo gik moko mag dhahabu kod mag fedha kod lewni mi nomiyogi Rebeka; kendo nochiwo mich ma nengogi tek ne owadgi kod min-gi.
当下仆人拿出金器、银器，和衣服送给利百加，又将宝物送给她哥哥和她母亲。
54 Eka jatich Ibrahim kod jogo mane ni kode nochiemo kendo ometho kendo ne ginindo kanyo. Kane gichiewo kinyne gokinyi nowacho niya, “Weuru adog ir ruodha.”
仆人和跟从他的人吃了喝了，住了一夜。早晨起来，仆人就说：“请打发我回我主人那里去吧。”
55 To owad gi Rebeka kod min-gi nodwoke niya, “We nyakoni odongʼ kodwa kuom ndalo apar kata moloyo kanyo; eka udhi.”
利百加的哥哥和她母亲说：“让女子同我们再住几天，至少十天，然后她可以去。”
56 To jatich Ibrahim nowachonegi niya, “Kik ugengʼna, to weyauru adog ir ruodha, nikech Jehova Nyasaye osegwedho wuodha.”
仆人说：“耶和华既赐给我通达的道路，你们不要耽误我，请打发我走，回我主人那里去吧。”
57 Eka negiwacho niya, “We waluong nyako mondo wapenje kuom wachni.”
他们说：“我们把女子叫来问问她”，
58 Kuom mano negiluongo Rebeka kendo gipenje niya, “Inyalo dhi gi ngʼatni?” Rebeka nodwokogi niya, “Abiro dhi.”
就叫了利百加来，问她说：“你和这人同去吗？”利百加说：“我去。”
59 Kuom mano ne giweyo Rebeka odhi kaachiel gi nyako mane opire kod jatich Ibrahim gi joge.
于是他们打发妹子利百加和她的乳母，同亚伯拉罕的仆人，并跟从仆人的，都走了。
60 Kendo negigwedho Rebeka kagiwachone niya, “Nyathiwa, bed min ji gana gi gana; mad nyikwayi medre ma kaw mier madongo mag wasikgi.”
他们就给利百加祝福说： 我们的妹子啊，愿你作千万人的母！ 愿你的后裔得着仇敌的城门！
61 Eka Rebeka kod jotije ma nyiri noikore moidho ngamia-gi mi gidhi gi jatich Ibrahim. Kuom mano jatich Ibrahim nokawo Rebeka kendo gidhi.
利百加和她的使女们起来，骑上骆驼，跟着那仆人，仆人就带着利百加走了。
62 Noyudo ka koro Isaka oa Beer-Lahai-Roi, nikech noyudo odak Negev.
那时，以撒住在南地，刚从庇耳·拉海·莱回来。
63 Ka noyudo owuotho e pap godhiambo chiengʼ moro ka owuoyo gi Nyasaye, kendo kane orango malo, noneno ngamia kabiro.
天将晚，以撒出来在田间默想，举目一看，见来了些骆驼。
64 Rebeka bende norango malo moneno Isaka. Nolor piny koa ewi ngamia
利百加举目看见以撒，就急忙下了骆驼，
65 kendo nopenjo jatich Ibrahim niya, “Macha en ngʼa manie pap mabiro romonwa cha?” Jatich nodwoke niya, “En ruodha.” Eka nokawo nanga ma oumogo wangʼe.
问那仆人说：“这田间走来迎接我们的是谁？”仆人说：“是我的主人。”利百加就拿帕子蒙上脸。
66 Eka jatich nonyiso Isaka gik moko duto mane osetimo.
仆人就将所办的一切事都告诉以撒。
67 Isaka notero Rebeka e hemb Sara min-gi, kendo Isaka nokendo Rebeka. Kuom mano Rebeka nobedo chi Isaka, kendo Isaka nohero Rebeka gihera mamalo; kendo Isaka ne ok obedo gi parruok bangʼ tho min mare.
以撒便领利百加进了他母亲撒拉的帐棚，娶了她为妻，并且爱她。以撒自从他母亲不在了，这才得了安慰。
