ԳՈՐԾՔ ԱՌԱՔԵԼՈՑ 18
1 Ասկէ ետք Պօղոս՝ հեռանալով Աթէնքէն՝ եկաւ Կորնթոս,
After that, Paul left Athens [city] and went to Corinth [city].
2 գտաւ Հրեայ մը՝ Ակիւղաս անունով, ծնունդով՝ Պոնտացի, որ իր Պրիսկիղա կնոջ հետ նոր եկած էր Իտալիայէն (քանի որ Կղօդիոս պատուիրած էր բոլոր Հրեաներուն՝ հեռանալ Հռոմէն), եւ գնաց անոնց քով:
There he met a Jew whose name was Aquila, who grew up in Pontus [province]. Aquila and his wife Priscilla had recently come from [Rome, in] Italy. [They had previously left Rome] because Claudius, [the Roman Emperor], had ordered that all the Jews must leave Rome. Paul later went to see Aquila and Priscilla.
3 Քանի ինք արհեստակից էր, անոնց քով բնակեցաւ եւ աշխատեցաւ, որովհետեւ արհեստով վրանագործ էին:
Those two made tents [to earn] ([money/a living]). Paul also made tents, so he stayed with them, and they all worked together.
4 Իսկ ամէն Շաբաթ օր կը խօսէր ժողովարանին մէջ, եւ կը համոզէր Հրեաներն ու Յոյները:
Every Sabbath, Paul [went] to the Jewish meeting place, where he spoke forcefully to both Jews and non-Jews. He repeatedly tried to persuade them [that Jesus is the Messiah].
5 Երբ Շիղա եւ Տիմոթէոս իջան Մակեդոնիայէն, Պօղոս հոգիի կսկիծով կը վկայէր Հրեաներուն թէ Յիսուս՝ Քրիստո՛սն է:
Then Silas and Timothy arrived there from Macedonia province. After they arrived, Paul [did not make tents any more. He] used all his time preaching [the message about Jesus in the Jewish meeting place]. He continued to tell the Jews [that] the Messiah they had been waiting for was Jesus.
6 Բայց երբ անոնք ընդդիմացան ու կը հայհոյէին, իր հանդերձները թօթուելով՝ ըսաւ անոնց. «Ձեր արիւնը ձեր գլո՛ւխը ըլլայ, ես անպարտ եմ. ասկէ ետք՝ հեթանոսներո՛ւն պիտի երթամ»:
But the Jews began to oppose Paul and to say evil things about him. So he shook [the dust from] his clothes [to show them that they were displeasing God. Then] he said to them, “If God punishes you, it will be your [SYN] own fault [MTY], not mine! From now on I will go [and preach] to non-Jewish people!”
7 Եւ մեկնելով անկէ՝ մտաւ Յուստոս անունով մէկու մը տունը, որ աստուածապաշտ էր. անոր տունը ժողովարանին կից էր:
So Paul left [the Jewish meeting place] and went into a house that was next to it, [and preached there]. Titius Justus, the owner of the house, was a non-Jewish man who had accepted what the Jews believe.
8 Ժողովարանին պետը՝ Կրիսպոս՝ հաւատաց Տէրոջ իր ամբողջ ընտանիքով: Կորնթացիներէն շատեր ալ լսելով՝ հաւատացին ու մկրտուեցան:
[After that], the ruler of the Jewish meeting place, [whose name was] Crispus, and all of his family [MTY] believed in the Lord [Jesus]. Many other people in Corinth who listened [to Paul] also believed [in Jesus]. Then they were baptized. [But there were people who still opposed Paul and his preaching].
9 Գիշերը տեսիլքի մէջ Տէրը ըսաւ Պօղոսի. «Մի՛ վախնար, հապա խօսէ՛ եւ լուռ մի՛ կենար.
One night Paul had a vision in which the Lord [Jesus] said to him, “Do not be afraid [of those who oppose you]. Instead, you should continue speaking [to people about me]. Do not stop,
10 որովհետեւ ես քեզի հետ եմ, ու ո՛չ մէկը ձեռքը վրադ պիտի դնէ՝ քեզի վնասելու համար. քանի որ ես շատ ժողովուրդ ունիմ այս քաղաքին մէջ»:
because I [will help] you, and no one will be able to harm you [(sg) here. Keep telling people about me], because there are many in this city who will [believe in] me.”
11 Հոն տարի մը ու վեց ամիս կեցաւ, եւ Աստուծոյ խօսքը կը սորվեցնէր անոնց մէջ:
So Paul stayed in Corinth for a year and a half, teaching people the message from God [about Jesus].
12 Աքայիայի փոխ-հիւպատոսին՝ Գաղիոնի օրերը, Հրեաները միաբանելով՝ ըմբոստացան Պօղոսի դէմ, եւ դատարանը տարին զայն՝
When Gallio was the [Roman] governor of Achaia [province], the Jewish [leaders] [SYN] there got together and seized Paul. They took him before Gallio [and accused him],
13 ըսելով. «Ասիկա կը համոզէ մարդիկը՝ որ պաշտեն Աստուած Օրէնքին հակառակ կերպով»:
saying, “This man is teaching people [a false religion, leading them] to worship God in ways that are contrary to our [Jewish] laws.”
14 Երբ Պօղոս պիտի բանար իր բերանը, Գաղիոն ըսաւ Հրեաներուն. «Եթէ անիրաւութեան մը կամ չար լրբութեան մը համար ըլլար, ո՛վ Հրեաներ, կ՚արժէր որ հանդուրժէի ձեզի.
When Paul was about to speak [MTY] [to defend himself], Gallio said to the Jews, “If this man had acted deceitfully or disobeyed [any of our Roman] laws, I would listen [patiently] to what you Jews [want to tell me].
15 բայց եթէ հարցը՝ խօսքի, անուններու եւ ձեր Օրէնքին մասին է, դուք ձեզմէ՛ տեսէք դատը. որովհետեւ ես չեմ փափաքիր այդպիսի բաներու դատաւոր ըլլալ».
However, you are merely arguing about words and names and your own [Jewish] laws, so you yourselves need to resolve this. I refuse to judge these things!”
16 ու զանոնք վռնտեց դատարանէն:
After Gallio [had said that], he [commanded some soldiers/guards] that [they] expel those [Jewish leaders] from the courtroom.
17 Ուստի բոլոր Յոյները բռնեցին Սոսթենէսը, ժողովարանին պետը, եւ ծեծեցին դատարանին առջեւ: Բայց Գաղիոն բնա՛ւ հոգ չէր ըներ այս մասին:
Then [the mob outside] grabbed the leader of the Jewish meeting place, Sosthenes [because they considered that he was responsible for those accusations against Paul]. They beat him, right there in front of the courthouse. But Gallio did nothing about it.
18 Իսկ Պօղոս, տակաւին շատ օրեր հոն մնալէ ետք, հրաժեշտ առաւ եղբայրներէն ու նաւարկեց դէպի Սուրիա - Պրիսկիղա եւ Ակիւղաս ալ իրեն հետ -, նախապէս իր գլուխը խուզած ըլլալով Կենքրեայի մէջ, որովհետեւ ուխտ ըրած էր:
Paul stayed on with the believers in Corinth for (many days/some time). Then he left the believers there, and went with Priscilla and [her husband] Aquila. They went down to Cenchrea, [a port city]. There Paul had his head shaved {[someone] shave his head} in order to partially complete a vow that he had taken. Then they got on a ship and sailed for Syria [province].
19 Երբ հասաւ Եփեսոս՝ հոն ձգեց զանոնք, իսկ ինք մտնելով ժողովարանը՝ կը խօսէր Հրեաներուն հետ:
They arrived at Ephesus [city], and Priscilla and Aquila stayed there. [Before Paul left Ephesus], he entered the Jewish meeting place and lectured to the Jews.
20 Իրեն թախանձեցին որ աւելի՛ երկար ժամանակ մնայ իրենց քով. բայց չհաւանեցաւ,
They asked him to stay longer, but he refused.
21 հապա հրաժեշտ առաւ անոնցմէ՝ ըսելով. «Պէտք է որ անպատճառ այս յառաջիկայ տօնը կատարեմ Երուսաղէմի մէջ, բայց՝՝ Աստուծոյ կամքով դարձեալ պիտի վերադառնամ ձեզի»: Ու Եփեսոսէն նաւարկեց
But, as he left, he told them, “I will come back, if God wills/desires [me to do that].” Then, [because he wanted to be in Jerusalem to finish completing his vow], he got on [a ship that] sailed from Ephesus.
22 եւ Կեսարիա հասնելով՝ Երուսաղէմ բարձրացաւ, բարեւեց եկեղեցին, ու յետոյ իջաւ Անտիոք:
When the ship arrived at Caesarea, Paul [got off. He] went up [to Jerusalem] and greeted the believers there. Then he went back down to Antioch [city in Syria province].
23 Ժամանակ մը հոն կենալէ ետք՝ մեկնեցաւ, եւ կարգով Գաղատացիներուն երկիրն ու Փռիւգիա կը շրջէր՝ բոլոր աշակերտները ամրացնելով:
Paul spent some time [with the believers] there. Then he left Antioch and traveled to several towns [that he had visited previously] in Galatia and Phrygia [provinces]. He taught all of the believers more [of the message from God about Jesus].
24 Ապողոս անունով Հրեայ մը, ծնունդով՝ Աղեքսանդրացի, ճարտասան մարդ մը՝ որ հմուտ էր Սուրբ Գիրքերուն, եկաւ հասաւ Եփեսոս:
[While Paul was traveling in Galatia and Phrygia], a Jewish man whose name was Apollos came to Ephesus. He was a native of Alexandria [city]. He [spoke eloquently] and he knew the Scriptures thoroughly.
25 Ան կրթուած էր Տէրոջ ճամբային մէջ, ու եռանդուն հոգիով՝ կը խօսէր եւ ճշգրտութեամբ կը սորվեցնէր Տէրոջ մասին. բայց ինք գիտէր միայն Յովհաննէսի մկրտութիւնը:
[Other believers] had taught him [some things] about how the Lord [Jesus desires that people] should conduct themselves, and he taught those things very enthusiastically [to people. He had heard about] some of the things that Jesus did and said, and he taught those facts accurately [to people. However, he was teaching incompletely about Jesus, because] he knew only what John [the Baptizer had taught people whom he] baptized.
26 Ան սկսաւ ժողովարանին մէջ քարոզել համարձակութեամբ: Երբ Ակիւղաս ու Պրիսկիղա լսեցին զայն՝ իրենց քով առին զինք, եւ աւելի ճշգրտութեամբ բացատրեցին իրեն Աստուծոյ ճամբան:
Apollos went to the Jewish meeting place, and he told the people there very confidently the things that he had learned. When Priscilla and Aquila heard what Apollos taught, they invited him [to their home]. There they explained more accurately to him the way [that] God [gives people eternal life].
27 Երբ ան փափաքեցաւ երթալ Աքայիա, եղբայրները նամակ գրեցին ու խրախուսեցին այնտեղի աշակերտները՝ որ ընդունին զինք: Եւ հոն հասնելով՝ Աստուծոյ շնորհքով շատ օգտակար եղաւ հաւատացեալներուն.
When Apollos decided that he would like to go to Achaia [province], the believers in Ephesus told him that it would be good for him to do that. So they wrote a letter to the believers [in Achaia saying that they] should welcome Apollos. [So Apollos got on a ship to go to Corinth]. After he arrived, he greatly helped those whom [God] had kindly enabled to believe [in Jesus].
28 քանի որ հրապարակաւ ուժգնօրէն կը համոզէր Հրեաները, Սուրբ Գիրքերէն ցոյց տալով թէ Յիսուս՝ Քրիստո՛սն է:
Apollos was vigorously arguing publicly with [the leaders of] the Jews while many other people listened. [By quoting] from the Scriptures, he proved to people that Jesus was the Messiah.
