Luke 13
1 Mu thangu yina ndambu yi batu bankaka baba vana, bankamba mambu momo mavioka momo matedi basi Ngalili bobo Pilatu kavondusu bu kasobikisamenga mawu ayi makaba mawu.
就在这时候，有几个人向耶稣讲述了加利利人的事情，这几个人当时正在神庙献祭，但彼拉多却将他们杀死了。
2 Yesu wuba vutudila: —Benu lumbanza ti basi Ngalili bobo bamueni ziphasi ziphila yoyo mu diambu babedi bankua masumu viokila basi Ngalili bankaka e?
耶稣问：“这些加利利人为什么遭受如此痛苦？是因为罪孽比其他加利利人更深重吗？
3 Buawu ko ndikulu kamba, vayi enati beno lukadi balula khadulubuna beno mamveno phila yimosi luela fuila.
告诉你们，并非如此。除非你们悔改，否则也将如此灭亡。
4 Voti kumi dinana di batu bobo babuilu banga ki Silowe, bu kibavonda, beno lumbanza ti bawu baluta ba batu bambimbi viokilabatu bobo bamvuandanga ku Yelusalemi?
当年西罗亚的高塔倒塌时压死了十八个人，难道这些人的罪行比所有耶路撒冷的居民更大吗？
5 Nana ndikilukamba, vayi enati lukadi balula khadulu buna beno mamveno phila yimosi luela fuila.
告诉你们，并非如此。除非你们悔改，否则也将如此灭亡。”
6 Buna, wuba kamba nongo yayi: —Mutu wumosi wuba ayi nti andi wu figi wukunu mu ndimꞌandiyi vinu. Wuyiza tomba muawu makundi vayi kasia baka ko.
然后耶稣讲了一个故事：“有一个人在葡萄园里种了一棵无花果树。一天他来到无花果树那里找果子，但没有找到。
7 Buna wukamba kisadi kiba nsalanga mu ndima beni: “Tala, wawu mvu wuntatu ndimeni tombila makundi ma figi mu nti wawu vayi kadidikundi ndibakanga ko. Kuanga kuandi wawu, bila mbi wulembu bungila kuandi buangu ki ntoto mu phamba e?”
于是他对看园人说：‘这三年来我一直在找这棵无花果树的果子，却总是找不到，把它砍了吧！不要让它白白占了空间。’
8 Vayi kisadi beni kimvutudila: “A pfumu, bika wutadidila diaka wawu mvu wawu nate ndiela mana balula ntoto muyenda nti ayi ndiela mutula mbozi.
看园人说：‘主人，再多留它一年吧，我给它周围松松土，施施肥，
9 Mananga wela buta makundi mu mvu wunkuiza. Enati buawu ko buna wela kuanga wawu.”
如果它结果了，那就太好了。如果没有结果，再砍它也不迟。’”
10 Yesu bu kaba longa, mu lumbu ki saba, mu nzo yimosi yi lukutukunu,
安息日那天，耶稣在会堂向众人传道。
11 tala, nketo wumosi wuba muna wuba ayi yimbimbi yi kimbevo mu tezo ki kumi dinana di mimvu. Nketo beni wuba wukomvama; kadi baka bu luliminina.
一名恶灵附体的女人已经病了十八年，后背彻底弯曲，完全直不起来。
12 Yesu bu kammona, buna wuntela ayi wunkamba: —A nketo, kululu mu kimvevo kiaku!
耶稣看见她，便把她叫过来说：“你可以摆脱这疾病了。”
13 Buna wuntetika mioko ayi vana vawu wululama ayi wukembisa Nzambi.
然后耶稣双手按在她身上，她立刻直起腰，开始赞美上帝。
14 Vayi pfumu yi nzo yi lukutukunu wufuema mu diambu di Yesukabelusa nketo beni mu lumbu ki saba; buna wubaluka kuidi nkangu ayi wutuba: —Bilumbu bi kisalu bidi bisambanu; luizanga mu belusu mu bilumbu bina vayi bika mu lumbu ki saba.
但因为今天是安息日，耶稣在这一天治病让会堂的主事很不高兴。他对民众说：“每星期有六天应当工作，你们可以在那六天求医，但安息日不行。”
15 Vayi Pfumu wumvutudila: —Luidi bankua mayuya! Kadika mutu mu beno kaniangunanga ko ngombi andi voti mpundꞌandi, mu dikulu mu lumbu ki saba ayi kuzinatangamu kuzi nuikina e?
但主回答：“你这伪君子，这一天你们还是要把牛或者驴子从畜栏里放出来，牵去喝水，不是吗？
16 Ayi nketo wawu widi muana wu nketo wu Abalahami. Tala kumi dinana di mimvu dimeni vioka tona Satana kankangila, buna disi fuana ko mu ku nnianguna mu lumbu ki saba e?
那么这女人作为亚伯拉罕的女儿，已经被撒旦困住十八年，难道不应当在安息日解开束缚，获得自由吗？”
17 Bu kaba tuba mambu momo buna bambeni bandi zioso zifua tsonivayi nkangu woso wumona khini mu diambu di mambu momo ma nkembo momo mavangimina mu niandi.
听到这番话，反对耶稣的人都感到很羞愧，民众却因他的伟大之举而欢喜。
18 Buna Yesu wukamba: —Mu mbi mu dedikini kipfumu ki Nzambi ayi mu mbi ndenda ku kidedikisila e?
耶稣说：“上帝之国像什么呢？我要把它比作什么呢？
19 Kidedikini banga dikundi di mutalide di loza mutu mu tsolꞌandi. Dikundi beni diyunduka, dikituka nti. Zinuni ziyiza tungila madianza mawu mu bitafi biandi.
它就像一粒芥菜种子，一个人把它种在自己的园子里，长成一棵树，天空的飞鸟会在它的枝头栖息。”
20 Buna wubuela diaka: —Mu mbi ndenda dedikisila Kipfumu ki Nzambi e?
他又问到：“我要把上帝之国比作什么呢？
21 Kidedikini banga luvi lubonga nketo, wusobikisa luawu mu bitezo bitatu bi falina nate yimana funa.
它就像酵母，女人把它与三碗面粉混在一起，等着它发酵。”
22 Yesu wuviokila mu mavula ayi mu mala; wulonga muawu bu kalandakana nzilꞌandi mu kuenda ku Yelusalemi.
耶稣朝着耶路撒冷的方向走去，沿途穿乡过城，教化众人。
23 Buna mutu wumosiwunyuvula: —A pfumu, bati buna batu bafioti kuandi bela vuka e?
有一个人问他：“主啊，是不是只有很少的人才会得到救赎？” 他对众人说：
24 Buna wuba vutudila: —Bika lunuana mu kotila mu luelo wufioti bila ndikulukambabawombo bela tomba mu kota vayi bela nunga ko.
“要努力穿过这条窄门，我告诉你们，将来会有许多人想要进去，但却进不去。
25 —Pfumu yi nzo bu kela telama ayi bu kela zibika muelo, enati ku nganda luela batakana, luela kokuta ayi luela leba: “A Pfumu, wutuzibudila”. Buna niandi wela ku luvutudila: “Ndisi zaba ko kuevi lubedi e?”
等到房子的主人起来关上门，你们就会站在门外敲门说：‘主人啊，请开门吧！’但他的回答是：‘我不认识你们，也不知道你们从哪里来。’
26 —Buna luela tuba: “Keti beto tudia ayi tunua yaku va kimosi. Keti ngeyo wulonga mu zinzila zietu…”
这时候你们会说：‘但我们曾与你一起吃喝，你曾在我们的街道上教导我们。’
27 Buna wela vutula: “Bukiedika ndikulukamba ndisi zaba ko kuevi lubedi. Luthatukila beno boso bisadi bi mambimbi.”
他会回复：‘告诉你们吧，我不认识你们，也不知道你们从何而来。你们这些作恶之人，从我这里离开！’
28 Kuna kuela ba bidilu ayi nkuetosolo wu meno mu thangu luela mona Abalahami, Isaki ayi Yakobi ayi mimbikudi mioso mu Kipfumu ki Nzambi, vayi, benu luela lozo ku nganda.
当你们看见亚伯拉罕、以撒、雅各和众先知都已置身上帝之国，你们却被赶了出去，到时候必然有人痛苦不堪。
29 Batu bela ba ku Esite ayi ku Wesite, ku Node ayi ku Sude bela vuanda mu Kipfumu ki Nzambi.
人们从四面八方赶来，在上帝之国坐下来用餐。
30 Buna tala vadi batsuka bela ba batheti ayi batheti bela ba batsuka.
后来者会排在前面，先来者会排在后面。”
31 Mu lumbu kina, Bafalisi bayiza ayi bankamba: —Katuka vava ayi yenda kuaku bila Elode tidi kuvonda.
这时候，有几个法利赛人对耶稣说：“你应该离开这里，因为希律想要杀你。”
32 Vayi Yesu wuba vutudila: —Yendanu lukamba mbaku wuna ti: “Tala ndilembo totula ziphevi zimbimbi ayi buabu ndilembu belusa bambevo. Vayi mbazi ayi lumbu kintatu mbanisini kuama.
耶稣回答：“去告诉那个老狐狸，今天和明天我需要驱鬼治病，到了第三天，我就会完成来到这里的使命。
33 Vayi mfueti diata buabu mbazi ayi lumbu kina bila buisi fuana kombikudi kafuila ku nganda yi Yelusalemi.”
但无论是今天、明天还是后天，我都必须前行，因为先知不能在耶路撒冷以外的地点死去。
34 —A Yelusalemi! A Yelusalemi, divula dimvondanga mimbikudi ayi minlozilanga matadi bobo bakufidisilanga. Zikhumbu zikua ndizola kutikisilabana baku banga tsusu bu kankutikisilanga bana bandi ku tsi mavavi mandi vayi lumanga kuenu!
耶路撒冷啊，耶路撒冷，你杀害先知，用石头把派给你的人砸死。我总是想把你的儿女召在一起，就像母鸡把小鸡聚在翅膀底下，只是你们不愿意。
35 Vayi tala beka kuluyekudila nzo eno. Ndikulukamba ti lulendi buela kumbona ko nate luela tuba: Bika kasakumunu mutu wowo wunkuizila mu dizina di Pfumu.
看吧，你们的家将变成荒芜。告诉你们，从今以后，你们再也不会看到我，除非你们说：‘祝福奉主之名前来之人。’”
