I Các Vua 8
1 Bấy giờ, Sa-lô-môn vời đến mình, ở tại Giê-ru-sa-lem, các trưởng lão Y-sơ-ra-ên, hết thảy các quan trưởng của chi phái, và những trưởng tộc của Y-sơ-ra-ên, đặng rước hòm giao ước của Đức Giê-hô-va từ thành của Đa-vít, tức là Si-ôn.
[迎約櫃入聖殿]那時，撒羅滿召集以色列眾長老，各支派的首領和以色列子民各家族族長，都到耶路撒冷，為將上主的約櫃從達味城，即熙雍運上來。
2 Trong lúc lễ, nhằm tháng Ê-tha-ninh, là tháng bảy, hết thảy người nam của Y-sơ-ra-ên đều nhóm lại cùng vua Sa-lô-môn.
以色列全體民眾於是在「厄塔寧」月，即第七月的慶節期中，聚集在撒羅滿王那裏。
3 Khi các trưởng lão Y-sơ-ra-ên đã đến, thì những thầy tế lễ lấy hòm của Đức Giê-hô-va,
以色列所有的長老來到後，司祭們便抬起約櫃，
4 dời đi luôn với Đền tạm và các khí dụng thánh ở trong Đền tạm. Những thầy tế lễ và người Lê-vi khiêng các đồ đó lên.
司祭和肋未人分別將上主的約櫃、會幕和帳幕中所有的聖器運了上來。
5 Vua Sa-lô-môn và cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đã hiệp với người, và đứng trước hòm, giết bò và chiên làm của lễ rất nhiều, không thế đếm được.
撒羅滿王和聚集在他那裏的以色列全會眾，在約櫃前祭殺了牛羊，多得無法計算，不可勝數。
6 Những thầy tế lễ đem hòm giao ước của Đức Giê-hô-va đến nơi nó, trong nơi chí thánh, dưới cánh chê-ru-bin.
司祭們將上主的約櫃抬到殿的內部，即至聖所內，放在革魯賓翅膀下早已預備的地方。
7 Vì các chê-ru-bin giương cánh ra trên nơi để hòm, che thân trên hòm và các đòn khiêng.
革魯賓的翅膀原是伸開的，正遮在約櫃的所在地之上，所以革魯賓在上面正遮著約櫃和抬約櫃的杠桿。
8 Các đòn khiêng dài, đến nỗi người ta, từ nơi thánh ở trước nơi chí thánh, có thể thấy được, nhưng ở ngoài thì chẳng thấy. Các đòn ấy ở đó cho đến ngày nay.
這杠桿很長，杠桿從內殿前的聖所可以看見，在殿外卻看不見；直到今天還在那裏。
9 Trong hòm chỉ có hai bảng đá mà Môi-se đã để, tại núi Hô-rếp, khi Đức Giê-hô-va lập giao ước với dân Y-sơ-ra-ên, lúc họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.
約櫃內除兩塊石版外，沒有別的東西，是以色列子民出埃及後，上主與他們立約時，梅瑟在曷勒布山放在裏面的。
10 Xảy khi những thầy tế lễ đã ra khỏi nơi thành, bèn có mây đầy dẫy nhà của Đức Giê-hô-va,
當司祭從聖所出來時，雲彩充滿了上主的殿，
11 đến nỗi những thầy tế lễ vì có mây ấy không thể đứng đó mà hầu việc được, vì sự vinh quang của Đức Giê-hô-va đầy dẫy đền của Đức Giê-hô-va.
以致為了雲彩，司祭們不能繼續奉職，因為上主的榮耀充滿了上主的殿。
12 Bấy giờ, Sa-lô-môn nguyện rằng: Đức Giê-hô-va có phán rằng Ngài ngự trong nơi tối tăm mờ mịt.
當時，撒羅滿便說：「上主曾決定在幽暗之中，
13 Hỡi Đức Chúa Trời! tôi đã cất xong một cái đền dùng làm nơi ngự của Ngài, tức một nơi Ngài ở đời đời.
如今我已為你建築了一個居所，作為你永久的住處」撒羅滿向百姓致辭
14 Đoạn, vua xây mặt lại, và chúc phước cho hội chúng Y-sơ-ra-ên. Cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đều đứng.
然後，君王轉過身來，祝福在場站立的以色列全會眾，
15 Người nói rằng: Đáng ngợi khen Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, vì từ miệng Ngài có phán hứa với Đa-vít, cha ta, và bởi tay Ngài đã làm ứng nghiệm lời ấy; Ngài phán rằng:
說「上主以色列的天主，應受讚美! 因為他親自完成了他親口對我父親達味所作的預許。他曾說過：
16 Từ ngày ta đã đem Y-sơ-ra-ên ta ra khỏi Ê-díp-tô, ta không chọn thành nào trong các chi phái Y-sơ-ra-ên đặng cất tại đó một cái nhà cho danh ta ngự; nhưng ta đã chọn Đa-vít để người trị vì dân Y-sơ-ra-ên ta.
自從我領我的百姓以色列出離埃及的那天起，我從未在以色列各支派中選擇一城，建造一座作我名下的殿。但是現在，我選擇了耶路撒冷作我名的居所，揀選了達味作我百姓以色列的領袖。
17 Vả, Đa-vít, cha ta, có ý cất một cái đền cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.
我父親達味原有意為上主以色列天主的名，建造一座殿宇，
18 Nhưng Đức Giê-hô-va có phán với Đa-vít, cha ta, rằng: Khi ngươi có ý xây đền cho danh ta, thì lấy làm thậm phải;
但上主卻對我父親達味說：你有意為我的名建造一座殿宇，你這番心意固然很好，
19 song ngươi sẽ chẳng cất đền ấy đâu, bèn là con trai ngươi, do lòng ngươi sanh ra, sẽ cất đền cho danh ta.
但不是你要建造這殿宇，而是你親生的兒子，他要為我的名建造這殿宇。
20 Vậy, Đức Giê-hô-va đã làm ứng nghiệm lời Ngài phán; vì ta kế vị Đa-vít, cha ta, ngồi trên ngôi Y-sơ-ra-ên, y như Đức Giê-hô-va đã hứa, và ta đã cất đền này cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.
現在，上主實現了他說的話，我已如上主所說的，繼承了我父親達味，坐上了以色列的寶座；我也為上主以色列天主的名，建造了這座殿宇，
21 Tại đó, ta đã dọn một chỗ để hòm; trong hòm có sự giao ước của Đức Giê-hô-va, tức là giao ước mà Ngài đã lập với tổ phụ chúng ta, khi Ngài đem họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.
在殿內我也為約櫃預備了一個地方，約櫃內存有上主的約版，就是他領我們的祖先出埃及時，與他們所立的約。」祈禱詞
22 Kế đó, Sa-lô-môn đứng trước bàn thờ của Đức Giê-hô-va, đối mặt cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, bèn giơ tay lên trời, mà rằng:
此後，撒羅滿當著以色列全會眾，立在上主的祭壇前，舉手向天，說：
23 Lạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! hoặc trên trời cao kia, hoặc dưới đất thấp này, chẳng có một thần nào giống như Chúa. Chúa giữ sự giao ước và lòng nhân từ với kẻ tôi tớ Chúa, là kẻ nào hết lòng đi ở trước mặt Chúa.
「上主，以色列的天主! 上天下地沒有一個神能與你相比。你對那全心在你面前行走的僕人，常是守約表示慈愛。
24 Đối cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, Chúa có giữ lời Ngài đã hứa với người. Thật, hễ điều chi miệng Chúa phán, thì tay Chúa đã làm hoàn thành, y như chúng tôi thấy ngày nay.
你對你僕人我父親達味所應許的，你都履行了；你親口應允的，你也親手成就了，正如今天一樣。
25 Vậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên ôi! ngày nay xin làm trọn lời Chúa đã hứa cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, rằng: Nếu con cháu ngươi cẩn thận các đường lối mình, đi ở trước mặt ta, y như ngươi đã đi, thì trước mặt ta sẽ chẳng hề thiếu một kẻ hậu tự ngươi đặng ngồi trên ngôi nước Y-sơ-ra-ên đâu.
上主，以色列的天主，現在求你實踐你向你的僕人，我的父親達味所應許的罷! 你曾說過：只要你的子孫固守正道，在我面前行走，如你一樣在我面前行走，你決不缺人在我面前坐以色列的寶座。
26 Hỡi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! xin hãy làm cho ứng nghiệm lời Chúa đã hứa cùng kẻ tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi.
上主，以色列的天主，現在求你，使你向你僕人我父親達味所應許的話，予以實現罷!
27 Nhưng quả thật rằng Đức Chúa Trời ngự trên đất này chăng? Kìa, trời, dầu đến đỗi trời của các từng trời chẳng có thể chứa Ngài được thay, phương chi cái đền này tôi đã cất!
但是，天主實在住在地上嗎﹖看，天和天上的天尚且容不下你，何況我所建造的這座殿宇呢﹖
28 Dầu vậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời tôi! xin hãy đoái đến lời cầu nguyện và sự nài xin của kẻ tôi tớ Chúa. đặng nghe tiếng kêu cầu và khẩn nguyện mà kẻ tôi tớ Chúa cầu trước mặt Chúa ngày nay.
上主，我的天主，請垂允你僕人的祈禱和懇求，俯聽你僕人今天在你面前所發的呼號和祈禱!
29 Nguyện mắt của Chúa ngày và đêm đoái xem nhà nầy, là chỗ mà Chúa đã phán rằng: Danh ta sẽ ngự tại đó, đặng nghe lời cầu nguyện của tôi tớ Chúa hướng nơi này mà cầu.
願你的眼睛晝夜垂視這座殿宇，看顧你所說「我的名要永留在此」的地方! 願你垂聽你僕人向這地方要行的祈禱!
30 Phàm điều gì tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Chúa sẽ hướng về nơi này mà khẩn cầu, xin Chúa hãy dủ nghe; phải, ở nơi ngự của Chúa, tại trên các từng trời, xin Chúa dủ nghe, nhậm lời, và tha thứ cho.
願你垂聽你僕人和百姓以色列向這地方所發的哀禱! 願你在天上，從你的居所予以垂聽! 請垂聽與寬恕!
31 Khi ai phạm tội cùng kẻ lân cận mình, và người ta bắt ai đó phải thề, nếu người đến thề trước bàn thờ của Chúa, tại trong đền này,
若有人得罪了自己的鄰人，被迫以咒詞起誓，而來到這殿內，在你的祭壇前起誓，
32 thì xin Chúa ở trên trời hãy nghe, đối đãi và xét đoán tôi tớ Chúa, mà lên án cho kẻ dữ, khiến đường lối nó đổ lại trên đầu nó, và xưng công bình cho người công bình, và thưởng người tùy theo sự công bình của người.
願你從天上垂聽受理，為你的僕人審斷：懲罰惡人，照他的惡行，報應在他的頭上；宣告義人無罪，照他的正義酬報他。
33 Khi dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, vì cớ phạm tội với Chúa, bị kẻ thù nghịch đánh được; nếu chúng nó trở lại với Chúa, nhận biết danh Ngài và cầu nguyện nài xin với Chúa trong đền này,
當你的百姓以色列犯罪得罪了你，在敵人面前被擊敗時，如果他們回心轉意，稱頌你的名，在這殿內巷你祈禱懇求，
34 thì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, và khiến họ trở về đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ.
願你從天上予以垂聽，寬恕你百姓以色列的罪過，領他們回到你賜給他們祖先的地方!
35 Nếu các từng trời bị đóng chặt, không có mưa, bởi vì chúng nó đã phạm tội với Chúa, nếu chúng nó hướng về nơi này mà cầu nguyện, nhận biết danh Chúa, xây bỏ tội lỗi mình, sau khi Chúa đã đoán phạt họ,
幾時他們犯罪得罪了你，致使天空閉塞不雨；如果他們向這地方祈禱，稱頌你的名，並因你的懲罰而遠離罪過，
36 thì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho các tôi tớ Chúa, và cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài. Xin hãy chỉ cho họ con đường thiện mà họ phải đi, và giáng mưa trên đất của Chúa đã ban cho dân Ngài làm sản nghiệp.
求你從天上垂聽，赦免你僕人和你百姓以色列的罪，指給他們應走的正路，使雨降在你賜予你百姓作為基業的地上。
37 Khi trong xứ xảy có đói kém, ôn dịch, hạn hán, ten sét, cào cào, châu chấu, hoặc có quân thù nghịch vây các thành của địa phận họ, hay là có tai vạ chi, tật bịnh gì;
如果此地發生饑饉瘟疫，五穀枯萎生霉，或遭受蝗蟲螞蚱，或有敵人犯境圍困門下，或不拘遭受什麼災禍疾病；
38 nếu có một người hoặc cả dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, ai nấy đã nhận biết tai họa của lòng mình, mà giơ tay ra hướng về đền này, và cầu nguyện, khẩn xin vô luận điều gì,
如果你的百姓以色列，個人或團體，心中感到內疚，向這殿伸手祈禱哀求，
39 thì xin Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe, và tha thứ cho, đối đãi, báo ứng mỗi người tùy theo công việc họ, vì Chúa thông biết lòng của họ (thật chỉ một mình Chúa biết lòng của con cái loài người),
願你從天上你的居所，予以垂聽、寬恕、援助，照各人的作為予以賞罰，因為你認識人的心，─惟有你認識所有人子的心，─
40 để khiến họ kính sợ Chúa trọn đời họ sống ở trên đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ chúng tôi.
使他們在你賜予我們祖先的地上，終生敬畏你。
41 Vả lại, về khách lạ, là người chẳng thuộc về dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, nhưng vì danh Ngài từ xứ xa đến
至於那不屬於你百姓以色列的外方人，如為了你的大名自遠方而來，─
42 (vì người ngoại bang sẽ nghe nói về danh lớn của Chúa, về cánh tay quyền năng giơ thẳng ra của Chúa), khi người đến cầu nguyện trong nhà này,
因為他們聽見了你的大名，和你大能的手及伸開的手臂，─來向這殿祈禱，
43 xin Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe và làm theo mọi điều người khách lạ sẽ cầu xin Chúa để cho muôn dân của thế gian nhận biết danh Chúa, kính sợ Chúa, y như dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, và cho biết rằng danh Chúa xưng ra trên đền này mà tôi đã xây cất.
願你從天上你的居所俯聽，照外方人所請求於你的一切去行：這樣可使地上萬民都認識你的名而敬畏你，如同你的百姓以色列一樣，使他們知道我所建造的這殿，是屬於你名下的。
44 Khi dân của Chúa đi chiến trận cùng quân thù nghịch mình, theo con đường Chúa đã sai đi, nếu họ cầu khẩn Đức Giê-hô-va xây mặt hướng về thành Chúa đã chọn, và về đền tôi đã cất cho danh Ngài,
你的人民，如果在你派遣他們所走的路上，與敵人交戰，而他們向你所揀選的這城，向我為你名建造的這殿，祈求上主，
45 thì xin Chúa ở trên trời, hãy dủ nghe các lời cầu nguyện nài xin của chúng, và binh vực quyền lợi cho họ.
願你從天上俯聽他們的祈禱和哀求，為他們住持正義。
46 Khi chúng nó phạm tội cùng Chúa (vì không có người nào chẳng phạm tội) và Chúa nổi giận, phó chúng nó cho kẻ thù nghịch; khi họ bị bắt làm phu tù đến xứ của kẻ thù nghịch, hoặc xa hoặc gần,
如果他們犯罪得罪了你，─因為沒有不犯罪的人，─而你向他們發怒，將他們交於敵人，讓敵人將他們擄到或遠或近的敵人地域內，
47 ví bằng trong xứ mà họ bị tù, họ nghĩ lại, ăn năn, và nài xin Chúa mà rằng: “Chúng tôi có phạm tội, làm điều gian ác, và cư xử cách dữ tợn;”
他們若在被擄往的地方，回心轉意，在充軍之地，求你說：我們犯了罪，我們行了惡，做了背理的事；
48 nhược bằng tại trong xứ mà thù nghịch đã dẫn họ đến làm phu tù, họ hết lòng hết ý trở lại cùng Chúa, cầu nguyện cùng Ngài, mặt hướng về xứ mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ, về thành mà Chúa đã chọn, và về đền mà tôi đã xây cất cho danh Chúa,
如果他們在俘擄他們的敵人地域內，全心全意歸向你，向你賜給他們祖先的地方，向你所揀選的這城，和我為你名建造的這殿哀求你，
49 thì xin Chúa ở trên trời, tức nơi Chúa ngự, hãy dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, và binh vực quyền lợi cho họ;
願你從天上你的居所，俯聽他們的祈禱和懇求，並為他們主持正義，
50 tha cho dân Chúa tội lỗi và các sự trái mạng mà họ đã phạm cùng Ngài; xin Chúa khiến những kẻ bắt họ làm phu tù có lòng thương xót họ,
寬恕得罪你的百姓，寬恕他們違犯你的一切過犯，使他們在俘擄他們的敵人面前獲得憐憫，對他們表示同情，
51 vì dân Y-sơ-ra-ên vốn là dân sự Chúa, cơ nghiệp của Chúa, mà Chúa đã đem ra khỏi Ê-díp-tô, tức khỏi giữa lò sắt.
因為他們究竟是你的百姓，是你從埃及，由鎔鐵爐中領出來的產業。
52 Nguyện Chúa đoái xem kẻ tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, mỗi lần họ kêu cầu cùng Chúa.
願你常睜眼垂顧你僕人的哀求，你百姓以色列的哀求，他們無論何時呼號你，願你都予以垂聽!
53 Hỡi Chúa Giê-hô-va ôi! Chúa đã phân cách họ khỏi các dân tộc trên đất, để họ làm cơ nghiệp Chúa, y như Chúa đã phán bởi miệng Môi-se, là tôi tớ Chúa, khi Chúa đem tổ phụ chúng tôi ra khỏi Ê-díp-tô.
我主上主，因為你曾將他們從地上的萬民中選拔出來，作你的產業，正如你在領我們祖先出離埃及時，藉你的僕人梅瑟所聲明的。」祝福詞
54 Khi Sa-lô-môn đã cầu với Đức Giê-hô-va những lời khẩn nguyện nài xin này xong, bèn đứng dậy trước bàn thờ Đức Giê-hô-va, khỏi nơi người đã quì, tay giơ lên trời.
撒羅滿跪在上主的祭壇前，舉手向天，祈禱哀求上主完畢，就起來，
55 Người đứng chúc phước lớn tiếng cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, mà rằng:
立著，高聲祝福以色列全會眾說：「
56 Đáng khen ngợi Đức Giê-hô-va, là Đấng đã ban sự bình yên cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, tùy theo các lời Ngài đã hứa! Về các lời tốt lành mà Ngài đã cậy miệng Môi-se, kẻ tôi tớ Ngài, phán ra, chẳng có một lời nào không ứng nghiệm.
上主應受讚美! 因為他照自己所應許的，使自己的百姓以色列獲得了安居；凡他藉著自己的僕人梅瑟所應許賜福的話，一句也沒有落空。
57 Nguyện Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi ở với chúng tôi, như Ngài đã ở cùng tổ phụ chúng tôi, chớ lìa, chớ bỏ chúng tôi;
願上主我們的天主與我們同在，有如與我們的祖先同在一樣：不離開我們，也不拋棄我們。
58 nguyện Ngài giục lòng chúng tôi hướng về Ngài, hầu chúng tôi đi trong mọi đường lối Ngài, giữ những điều răn, luật pháp, và mạng lịnh của Ngài đã truyền cho tổ phụ chúng tôi.
願他使我們的心歸向他，履行他的一切道路，恪守他吩咐我們祖先的誡命、律例和典章。
59 Ước gì Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ngày đêm dủ lòng nhớ đến các lời ta đã nài xin trước mặt Ngài, hầu cho tùy việc cần ngày nào theo ngày nấy, Đức Giê-hô-va binh vực quyền lợi của tôi tớ Ngài và của dân Y-sơ-ra-ên;
願我在上主面前所作的懇切禱詞，晝夜在上主我們的天主面前，好使他天天維護他僕人和他的百姓以色列，
60 hầu cho muôn dân của thế gian biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, chớ chẳng có ai khác.
使地上萬民都知道：只有上主是天主，他以外沒有別的神。
61 Vậy, các ngươi khá lấy lòng trọn lành đối với Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, để đi theo luật lệ Ngài và giữ gìn điều răn của Ngài, y như các ngươi đã làm ngày nay.
但願我們的心全歸於上主我們的天主，遵行他的律例，恪守他的誡命，如停今天一樣。」行奉獻禮
62 Vua và cả Y-sơ-ra-ên đều dâng các của lễ tại trước mặt Đức Giê-hô-va.
此後，君王和全以色列，一同在上主面前祭殺了犧牲。
63 Sa-lô-môn dâng của lễ thù ân cho Đức Giê-hô-va, hai muôn hai ngàn con bò đực và mười hai muôn con chiên. Vua và cả dân Y-sơ-ra-ên đều dự lễ khánh thành đền của Đức Giê-hô-va là như vậy.
撒羅滿祭殺了牛兩萬二千頭，羊十二萬隻，獻於上主，作為和平祭；君王和全以色列子民，就這樣為上主的殿舉行了奉獻禮。
64 Trong ngày đó, vua biệt riêng ra nơi chính giữa của hành lang ở trước đền thờ của Đức Giê-hô-va, vì tại đó người dâng các của lễ thiêu, của lễ chay, và mỡ về của lễ thù ân; bởi vì bàn thờ bằng đồng để trước đền của Đức Giê-hô-va là nhỏ quá, đựng các của lễ thiêu, của lễ chay, và mỡ về của lễ thù ân không đặng.
當天，君王又祝聖了上主殿前的內院，在那裏奉獻了全燔祭、素祭與和平祭的脂油，因為上主面前的銅祭壇太小，容不下全燔祭、素祭及和平祭的脂油。
65 Trong lúc đó, Sa-lô-môn và cả dân Y-sơ-ra-ên, một hội chúng rất lớn, ở từ miền Ha-mát cho đến khe Ê-díp-tô, hiệp tại trước mặt Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, mà giữ lễ trong bảy ngày, lại bảy ngày khác nữa, cộng mười bốn ngày.
同時，撒羅滿有舉行了慶節，與從哈瑪特渡口到埃及小河的全以色列人，舉行了盛大集會，在上主我們的天主面前，舉行慶節七天【又七天，共十四天。】
66 Ngày thứ tám, vua cho dân sự về; dân chúc phước cho vua, đi trở về trại mình, lấy làm mừng rỡ vui lòng về mọi sự tốt lành mà Đức Giê-hô-va đã làm cho Đa-vít, kẻ tôi tớ Ngài, và cho Y-sơ-ra-ên, dân sự của Ngài.
第八天，君王遣散了百姓；他們為君王祝福後，各自回了本家，對上主向他的僕人達味，他的百姓以色列，所施的種種恩寵，都非常高興歡喜。
