Châm Ngôn 6
1 Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại,
My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hand in pledge for a stranger;
2 Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con.
You are trapped by the words of your mouth. You are ensnared with the words of your mouth.
3 Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hỡi làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con;
Do this now, my son, and deliver yourself, seeing you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
4 Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại;
Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
5 Hỡi giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan.
Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
7 Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hay quan cai đốc, hay là quan trấn,
which having no chief, overseer, or ruler,
8 Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trử vật thực nó trong khi mùa gặt.
provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
9 Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy?
How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
10 Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút,
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
12 Người nào đi đừng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác;
A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth;
13 Hắn liếc con mắt, dùng chơn mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu;
who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers;
14 Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh.
in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
15 Bới cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
16 Có sáu điều Ðức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc:
There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:
17 Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood;
18 Lòng toan những mưu ác, Chơn vội vàng chạy đến sự dữ,
a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
19 Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
20 Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con.
My son, keep your father's commandment, and do not forsake your mother's teaching.
21 Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con.
Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
22 Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thúc đẩy, thì nó sẽ trò chuyện với con.
When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
23 Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,
For the commandment is a lamp, and the Law is light. Reproofs of instruction are the way of life,
24 Ðặng giữ con khỏi người đờn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ.
to keep you from the immoral woman, from the flattery of the foreign woman.
25 Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Ðừng để mình mắc phải mí mắt nó.
Do not lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
26 Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu.
For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
27 Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao?
Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
28 Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chơn mình lại chẳng bị phồng chăng?
Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
29 Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt.
So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her will not be unpunished.
30 Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát;
Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry:
31 Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó.
but if he is found, he must repay seven times. He shall give all the wealth of his house.
32 Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đờn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất.
He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
33 Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi;
He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
34 Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ;
For jealousy arouses the fury of the husband. He won't spare in the day of vengeance.
35 Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
He won't regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
