Châm Ngôn 20
1 Rượu khiến người ta nhạo báng, đồ uống say làm cho hỗn láo; Phàm ai dùng nó quá độ, chẳng phải là khôn ngoan.
Wine turns you into a mocker, alcohol makes you aggressive; you're stupid to be deceived by drink.
2 Sự oai khiếp của vua giống như sư tử gầm hét; Ai chọc giận người ắt phạm đến mạng sống mình.
When a king gets terribly angry, he sounds like a roaring lion; anyone who makes him furious is liable to be killed.
3 Người nào giữ mình khỏi tranh cạnh, ấy là sự tôn vinh của người; Chỉ kẻ điên cuồng sa vào đó mà thôi.
Avoiding conflict is the proper thing to do, but stupid people are quick to argue.
4 Vì có mùa đông kẻ biếng nhác chẳng cày ruộng; Qua mùa gặt nó sẽ xin ăn, nhưng chẳng được gì hết.
Slackers don't sow when they should, so when harvest comes they don't have anything.
5 Mưu kế trong lòng người ta như nước sâu; Người thông sáng sẽ múc lấy tại đó.
Discovering what someone is planning in their mind is like looking at deep water, but a person who has understanding will find out.
6 Phần nhiều người khoe khoang sự nhơn từ mình; Nhưng ai sẽ tìm được một người trung thành?
Many people tell you they're loyal, but can you find someone really trustworthy?
7 Người công bình ăn ở cách thanh liêm; Những con cháu người lấy làm có phước thay!
Good people live honestly; how happy are their children if they follow them.
8 Vua ngồi trên ngôi xét đoán, Lấy mặt mình đánh tan các điều ác.
When a king sits in judgment he recognizes all that isn't right.
9 Ai có thể nói: Ta đã luyện sạch lòng mình, Ta đã trong sạch tội ta rồi?
Who can claim, “I've made sure my conscience is clean; I've purified myself from sin”?
10 Hai thứ trái cân, và hai thứ lường, Cả hai đều gớm ghiếc cho Ðức Giê-hô-va.
The Lord hates both dishonest weights and dishonest measures.
11 Công việc con trẻ làm, hoặc trong sạch hoặc chánh đáng, Cũng đều tỏ bổn tánh nó ra.
Even children reveal what they're like by what they do, whether their actions are good and right.
12 Tai để nghe, mắt để thấy, Ðức Giê-hô-va đã làm ra cả hai.
The Lord made our ears to hear and our eyes to see.
13 Chớ ưa ngủ, e cho người trở nên nghèo khổ chăng; Hãy mở mắt ra, thì sẽ được no nê bánh.
If you love sleeping you'll become poor. Wake up and get busy, and you'll have plenty to eat.
14 Kẻ mua nói rằng: Không tốt, không tốt! Ðoạn đi, và tự khoe khoang mình.
“It's really rubbish,” says the one buying, but afterwards goes and boasts to others about making a good deal.
15 Có vàng và nhiều châu ngọc; Song miệng có tri thức là bửu vật quí giá.
There's gold and plenty of expensive gemstones, but talking sense is a more valuable jewel.
16 Hãy cầm lấy áo hắn, vì hắn có bảo lãnh cho người khác; Hãy buộc họ một của cầm, bởi họ đáp thế cho người đờn bà lạ.
If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to foreigners!
17 Bánh nhờ dối gạt mà được lấy làm ngon ngọt cho người; Nhưng kế sau miệng người đầy sạn.
Food you get by cheating may taste sweet, but afterwards it will be like a mouthful of gravel.
18 Nhờ bàn luận, các mưu kế được định vững vàng; Hãy đánh giặc cách khôn khéo.
With sound advice, plans are successful; if you're going to war, make sure you have good guidance.
19 Kẻ nào đi thèo lẻo bầy tỏ điều kín đáo; Vậy, chớ giao thông với kẻ hay hở môi quá.
A gossip goes around revealing secrets; stay away from people who talk a lot.
20 Ngọn đèn của kẻ rủa cha mẹ mình Sẽ tắt giữa vùng tăm tối mờ mịt.
Anyone who curses their father or mother will have their light put out and end in utter darkness.
21 Sản nghiệp mình được vội vã lúc ban đầu, Và cuối cùng sẽ chẳng đặng phước.
Wealth gained too soon won't do you any good in the end.
22 Chớ nói: Ta sẽ trả ác. Hãy chờ đợi Ðức Giê-hô-va, Ngài sẽ cứu rỗi con.
Don't say, “I'll get you back for doing me wrong.” Leave it to the Lord, and he'll help you.
23 Trái cân hai thứ lấy làm gớm ghiếc cho Ðức Giê-hô-va; Và cây cân giả nào phải vật tốt lành.
The Lord hates incorrect weights; using dishonest scales is wrong.
24 Các bước của loài người do nơi Ðức Giê-hô-va nhứt định; Vậy, loài người hiểu đường lối mình sao được?
The Lord shows us the way to go, so how would we decide for ourselves?
25 Nói cách hớp tớp rằng: Vậy nầy là vật thánh! Và sau khi đã khấn nguyện rồi mới suy xét đến, ấy quả một cái bẫy cho người ta.
It's a mistake to make a promise to God and then have second thoughts about it later.
26 Vua khôn ngoan làm tan kẻ ác, Và khiến bánh xe lăn cán chúng nó.
A wise king separates out the wicked by winnowing and punishes them by threshing.
27 Linh tánh loài người vốn một ngọn đèn của Ðức Giê-hô-va, Dò thấu các nơi ẩn bí của lòng.
The Lord's light shines on the conscience, revealing our deepest thoughts.
28 Sự nhân từ và chơn thật bảo hộ vua; Người lấy lòng nhân từ mà nâng đỡ ngôi nước mình.
Trustworthy love and faithfulness keep a king safe; trustworthy love supports his rule.
29 Sức lực của gã trai trẻ là vinh hiển của người; Còn tóc bạc là sự tôn trọng của ông già.
Young men value their strength, but the old value even more the wisdom that comes with gray hair.
30 Những thương tích và dấu vít làm cho sạch điều ác, Và roi vọt thấm vào nơi kín đáo của lòng.
Wounds and blows clean away what's evil; beatings clean what's deep down inside.
