II Các Vua 14
1 Năm thứ hai đời Giô-ách, con trai Giô-a-cha, vua Y-sơ-ra-ên, thì A-ma-xia, con trai Giô-ách, vua Giu-đa, lên ngôi.
Amaziah, son of Joash, became king of Judah in the second year of the reign of Jehoash, son of Jehoahaz, king of Israel.
2 Người được hai mươi lăm tuổi, khi tức vị vua, và cai trị hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ người tên là Giê-hoa-đan, quê ở Giê-ru-sa-lem.
He was twenty-five when he became king, and he reigned in Jerusalem for twenty-nine years. His mother's name was Jehoaddan of Jerusalem.
3 Người làm điều thiện trước mặt Ðức Giê-hô-va, song chẳng như Ða-vít, tổ tiên người người làm theo mọi điều của Giô-ách, cha mình đã làm.
He did what was right in the Lord's sight, but not in the same way as his forefather David had. He did everything just as his father Joash had done.
4 Dầu vậy, người không dỡ các nơi cao đi; dân sự cứ tế lễ và xông hương trên các nơi cao ấy.
But the high places were not removed. The people still were sacrificing and presenting burn offerings in those places.
5 Vừa khi nước người được vững chắc, người bèn xử tử những tôi tớ đã giết vua cha mình.
Once he was secure on the throne he executed the officials who had murdered his father the king.
6 Nhưng người không xử tử con cái của kẻ sát nhơn ấy, y theo lời đã chép trong sách luật pháp của Môi-se; trong đó Ðức Giê-hô-va có phán rằng: Người ta sẽ không giết cha thế cho con, cũng sẽ chẳng giết con thế cho cha; mỗi người sẽ chết vì tội lỗi riêng mình.
But he did not execute the murderers' children, following the Lord's command in the law of Moses that “Fathers must not be put to death for their children's sins, and children must not be put to death for their father's sins. Everyone is to die for their own sin.”
7 A-ma-xia giết một muôn quân Ê-đôm tại trong trũng Muối, hãm lấy thành Sê-la, và đặt tên là Giốc-then, hãy còn đến ngày nay.
Amaziah killed ten thousand Edomites in the Valley of Salt. He attacked and captured Sela and renamed it Joktheel, which is what it is called to this very day.
8 Ðoạn, A-ma-xia sai sứ giả đến cùng Giô-ách, con trai Giô-a-cha, cháu Giê-hu, vua Y-sơ-ra-ên, mà nói rằng: Hãy đến, để chúng ta tranh chiến nhau.
Amaziah sent messengers to the king of Israel, Jehoash, son of Jehoahaz, son of Jehu, telling him, “Let's fight, face to face!”
9 Giô-ách, vua Y-sơ-ra-ên, sai sứ trả lời lại với A-ma-xia, vua Giu-đa, mà rằng: Cây gai tại Li-ban sai nói với cây hương nam cũng ở Li-ban, mà rằng: Hãy gả con gái ngươi làm vợ con trai ta. Nhưng có thú rừng của Li-ban đi ngang qua, giày đạp cây gai ấy dưới chơn.
Jehoash, king of Israel, replied to Amaziah, king of Judah: “In Lebanon a thistle sent a message to a cedar, saying, ‘Give your daughter as a wife to my son.’ But a wild animal of Lebanon came by and trampled down the thistle.
10 Ngươi đã đánh dân Ê-đôm và lòng ngươi đầy kiêu ngạo. Khá hưởng vinh hiển, và ở lại trong nhà ngươi; cớ sao ngươi muốn gây cho mình mắc tai vạ, khiến cho ngươi và Giu-đa bị hư hại?
You may indeed have defeated Edom. Now you've become arrogant. Stay home and enjoy your victory! Why provoke trouble that will bring you down, and Judah with you?”
11 A-ma-xia không muốn nghe Giô-ách. Vậy, Giô-ách, vua Y-sơ-ra-ên, bèn đi lên, rồi người và A-ma-xia, vua Gi-đa, giao chiến nhau tại Bết-Sê-mết, trong xứ Giu-đa.
But Amaziah refused to listen, so Jehoash, king of Israel, came to attack him. He and Amaziah, king of Judah, met face to face at Beth Shemesh in Judah.
12 Quân Giu-đa bèn chạy trốn, mỗi người về trại mình.
The army of Judah was defeated by Israel, and ran away home.
13 Tại Bết-Sê-mết, Giô-ách, vua Y-sơ-ra-ên, bắt A-ma-xia vua Giu-đa, con trai Giô-ách cháu A-cha-xia; đoạn đi đến Giê-ru-sa-lem, phá vách thành từ cửa Ép-ra-im cho đến cửa Góc, một khúc dài bốn trăm thước.
Jehoash, king of Israel, captured Amaziah, king of Judah, the son of Joash, son of Ahaziah, at Beth Shemesh. Then Jehoash attacked Jerusalem and knocked down the city wall from the Ephraim Gate to the Corner Gate, about four hundred cubits in length.
14 Người đoạt lấy những vàng, bạc, và mọi khí dụng ở trong đền thờ của Ðức Gie-hô-va, và những bửu vật của đền vua; người cũng lấy kẻ cầm làm tin, rồi trở về Sa-ma-ri.
He removed all the gold and silver, and all the items found in the Lord's Temple and in the treasuries of the royal palace, and also some hostages. Then he went back to Samaria.
15 Các chuyện khác của Giô-ách những công việc người làm, sự mạnh dạn người, cuộc chiến trận của người với A-ma-xia, vua Giu-đa, đều đã chép trong sử ký về các vua Y-sơ-ra-ên.
The rest of what happened in Jehoash's reign, all he did, and his great achievements and his war with Amaziah, king of Judah, are recorded in the Book of Chronicles of the Kings of Israel.
16 Giô-ách an giấc cùng các tổ phụ người, và được chôn tại Sa-ma-ri; rồi Giê-rô-bô-am, con trai người, kế vị người.
Jehoash died and was buried in Samaria with the kings of Israel. His son Jeroboam succeeded him as king.
17 A-ma-xia, con trai Giô-ách, vua Giu-đa, còn sống mười lăm năm, sau khi Giô-ách, con trai Giô-a-cha, vua Y-sơ-ra-ên, đã băng hà.
Amaziah, son of Joash, king of Judah, lived for fifteen more years after the death of Joash, son of Jehoahaz, king of Israel.
18 Các chuyện khác của A-ma-xia, đều chép trong sử ký về các vua Giu-đa.
The rest of the events that happened in Amaziah's reign are recorded in the Book of Chronicles of the Kings of Judah.
19 Tại Giê-ru-sa-lem có kẻ phản nghịch với người; người bèn trốn đến La-ki. Nhưng người ta sai rượt theo người tại đó.
A conspiracy against Amaziah took place in Jerusalem, and he ran away to Lachish. But men were sent after him and they murdered him there.
20 Ðoạn, có người chở thây người trên ngựa đến Giê-ru-sa-lem, và chôn người chung cùng các tổ phụ người, tại thành Ða-vít.
They brought him back on horses and buried him in Jerusalem with his forefathers in the City of David.
21 Cả dân Giu-đa bèn lập A-xa-ria làm vua thế cho A-ma-xia, cha người; tuổi người đã mười sáu.
Then all the people of Judah made Amaziah's son Azariah king to replace his father. Azariah was sixteen years old.
22 Sau khi vua cha an giấc cùng các tổ phụ mình, người lại xây Ê-lát, và khôi phục thành ấy về dưới quyền Giu-đa.
Azariah recaptured Elath for Judah and rebuilt it after his father's death.
23 Năm thứ mười lăm đời A-ma-xia, con trai Giô-ách, vua Giu-đa, thì Giê-rô-bô-am, con trai Giô-ách, lên ngôi làm vua Y-sơ-ra-ên tại Sa-ma-ri. Người cai trị bốn mươi bốn năm.
Jeroboam, son of Jehoash, became king of Israel in the fifteenth year of the reign of Amaziah, son of Joash, king of Judah. He reigned in Samaria for forty-one years.
24 Người làm điều ác trước mặt Ðức Giê-hô-va, chẳng từ bỏ tội lỗi của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, đã gây cho Y-sơ-ra-ên phạm tội.
He did what was evil in the Lord's sight and did not end all the sins that Jeroboam, son of Nebat, had made Israel commit.
25 Người khôi phục bờ cõi Y-sơ-ra-ên từ nơi giáp Ha-mát cho đến biển đồng bằng, theo như lời Giê-hô-va Ðức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên đã phán bởi miệng tiên tri Giô-na, tôi tớ Ngài, là con trai A-mi-tai, ở tại Gát-Hê-phe.
He restored the border of Israel to where it had been, from Lebo-hamath as far as the Sea of the Arabah, as the Lord, the God of Israel, had said through his servant Jonah, son of Amittai, the prophet, who came from Gath-hepher.
26 Vả, Ðức Giê-hô-va đã thấy Y-sơ-ra-ên bị gian nan rất cay đắng; vì trong Y-sơ-ra-ên chẳng còn ai tự do, hoặc nô lệ nữa, cũng chẳng có ai tiếp cứu Y-sơ-ra-ên.
The Lord had seen how badly the Israelites were suffering, both slave and free. No one was there to help Israel.
27 Ðức Giê-hô-va không có phán rằng Ngài sẽ xóa danh Y-sơ-ra-ên khỏi dưới trời, bèn cậy Giê-rô-bô-am, con trai Giô-ách, mà giải cứu họ.
However, since the Lord had said that he would not wipe out Israel, he saved them through Jeroboam, son of Jehoash.
28 Các chuyện khác của Giê-rô-bô-am, những công việc người, sự mạnh dạn người, thể nào người chiến trận và khôi phục lại cho Y-sơ-ra-ên Ða-mách và Ha-mát trước đã phục Giu-đa, mọi việc ấy đều đã chép trong sử ký về các vua Y-sơ-ra-ên.
The rest of what happened in Jeroboam's reign, all he did, his great achievements and the battles he fought, and how he recovered for Israel both Damascus and Hamath, are recorded in the Book of Chronicles of the Kings of Israel.
29 Giê-rô-bô-am an giấc cùng các tổ phụ người, là các vua Y-sơ-ra-ên; rồi Xa-cha-ri, con trai người, kế vị người.
Jeroboam died and was buried with the kings of Israel. His son Zechariah succeeded him as king.
