Châm Ngôn 24

1 Chớ ganh tị người ác, cũng đừng mong kết bạn với họ.

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

2 Vì lòng chúng đầy âm mưu bạo tàn, môi nói ra toàn lời nguy hại.

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

3 Nhà cửa xây trên nền khôn ngoan và được vững vàng do hiểu biết.

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

4 Do tri thức các phòng được đầy vật quý hiếm.

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

5 Người khôn ngoan là người có sức lớn, người tri thức lại càng thêm năng lực.

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

6 Đánh giặc phải nhờ mưu khôn ngoan; muốn chiến thắng, cần nhiều mưu sĩ.

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

7 Với người dại, khôn ngoan là điều cao xa quá. Nơi cổng thành, nó chẳng dám hé miệng ra.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

8 Ai mưu tính điều ác, sẽ nổi danh là người gian xảo.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

9 Âm mưu của người dại là tội lỗi; người nhạo báng bị người ta ghê tởm.

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

10 Chỉ người yếu hèn mới sờn lòng trong ngày hoạn nạn.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

11 Hãy cứu người bị đưa đến cõi chết; hãy ngăn bước người lảo đảo đi đến chỗ tử vong.

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

12 Đừng tự nói: “Chúng tôi chẳng biết chuyện gì cả.” Vì Đức Chúa Trời hiểu rõ lòng người, và Ngài nhìn thấy. Đấng canh giữ mạng sống con biết rõ con đã biết. Ngài sẽ báo trả mỗi người tùy việc họ đã làm.

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

13 Con ơi, hãy ăn mật ong vì nó tốt, mật của tàn ong ngon ngọt cho miệng con.

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

14 Cũng hãy biết rằng khôn ngoan ngọt ngào cho linh hồn con. Nếu con tìm được khôn ngoan, con sẽ tràn đầy hy vọng, và hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

15 Đừng rình rập nhà người công chính, cũng đừng cướp phá nơi ở của người,

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

16 Vì người công chính vẫn đứng dậy, dù bị ngã bảy lần. Nhưng chỉ một tai vạ, người ác đã bại liệt ngay.

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

17 Khi kẻ địch sa cơ, con chớ mừng; khi nó ngã, lòng con đừng hớn hở.

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

18 Kẻo e Chúa Hằng Hữu không bằng lòng và ngưng ra tay trừng phạt nó chăng.

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

19 Chớ nóng lòng vì công việc người ác, đừng ganh tị khi người dữ thành đạt.

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

20 Đời người ác không có tương lai; đèn người dữ nay mai sẽ tắt.

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

21 Con ơi, phải kính sợ Chúa và tôn trọng vua. Đừng liên kết với bọn người phản loạn,

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

22 vì họa tai sẽ đến bất ngờ. Ai lường được hình phạt của Chúa Hằng Hữu và vua?

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

23 Đây là lời của người khôn ngoan: Khi xét xử, đừng thiên vị ai cả.

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

24 Ai tuyên bố với người ác rằng “Anh vô tội,” sẽ bị mọi người nguyền rủa không thôi.

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

25 Ai trách phạt người ác, sẽ được mọi người ưa thích; và tràn đầy phước hạnh.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

26 Lời nói thẳng xuất phát từ tình thương.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

27 Lo làm ăn trong ngoài chu tất, rồi hãy tính đến việc cất nhà.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

28 Đừng vô cớ làm chứng hại láng giềng; môi miệng con đừng thốt ra lời dối trá.

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

29 Chớ nói: “Tôi báo trả lại điều nó làm cho tôi! Tôi chỉ tốt với người tốt với tôi thôi!”

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

30 Ta có qua ruộng một người kém siêng năng, và vườn nho của người ngu dại.

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

31 Cỏ mọc um tùm, gai phủ giăng. Rào dậu điêu tàn nghiêng ngửa đổ.

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

32 Quan sát cảnh ấy, ta để ý, suy xét, và học được rằng:

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

33 Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

34 cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.