Lu-ca 19
1 Chúa Giê-xu vào Giê-ri-cô, đi ngang qua thành.
Jesus entered Jericho and made his way through the town.
2 Ở đó có một người tên Xa-chê. Ông là trưởng ban thuế vụ và giàu có.
There was a man there, known by the name of Zacchaeus, who was a senior tax collector and a rich man.
3 Ông cố tìm cách nhìn mặt Chúa Giê-xu nhưng không thấy được, vì ông quá thấp, dân chúng lại quá đông.
He tried to see what Jesus was like; but, being short, he was unable to do so because of the crowd.
4 Ông vội chạy trước mọi người và trèo lên cây sung nhìn xuống, vì Chúa Giê-xu sắp đi ngang qua đó.
So he ran on ahead and climbed into a mulberry tree to see Jesus, for he knew that he must pass that way.
5 Khi Chúa Giê-xu đến nơi ấy, Ngài nhìn lên Xa-chê và gọi đích danh ông: “Xa-chê! Xuống mau! Hôm nay Ta sẽ làm khách tại nhà ông.”
When Jesus came to the place, he looked up and said to him, ‘Zacchaeus, be quick and come down, for I must stop at your house today.’
6 Xa-chê vội vàng nhảy xuống, mừng rỡ rước Chúa Giê-xu về nhà.
So Zacchaeus got down quickly, and joyfully welcomed him.
7 Nhưng dân chúng bất mãn, họ phàn nàn: “Người này vào nhà người tội lỗi xấu xa.”
On seeing this, everyone began to complain, ‘He has gone to stay with a man who is an outcast.’
8 Nhưng Xa-chê đến đứng trước mặt Chúa và nói: “Thưa Chúa, con sẽ lấy phân nửa tài sản phân phát cho người nghèo. Nếu làm thiệt hại ai điều gì, con xin đền gấp tư.”
But Zacchaeus stood forward and said to the Master, ‘Listen, Master! I will give half my property to the poor, and, if I have defrauded anyone of anything, I will give him back four times as much.’
9 Chúa Giê-xu phán: “Nhà này hôm nay được hưởng ơn cứu rỗi, vì Xa-chê cũng là con cháu Áp-ra-ham.
‘Salvation has come to this house today,’ answered Jesus, ‘for even this man is a son of Abraham.
10 Vì Con Người đến trần gian để tìm và cứu những người hư vong.”
The Son of Man has come to search for those who are lost and to save them.’
11 Đám đông vẫn đang nghe Chúa Giê-xu giảng dạy. Vì gần đến Giê-ru-sa-lem, Chúa kể thêm một câu chuyện vì dân chúng tưởng đã đến lúc thiết lập Nước của Đức Chúa Trời tại thế gian. Ngài phán:
As the people were listening to this, Jesus went on to tell them a parable. He did so because he was near Jerusalem, and because they thought that the kingdom of God was going to be proclaimed at once.
12 “Một hoàng thân sắp đi xa nhận lễ tấn phong để về làm vua xứ mình.
He said, ‘A nobleman once went to a distant country to receive his appointment to a kingdom and then return.
13 Trước khi lên đường, ông gọi mười đầy tớ đến giao cho mười nén bạc và dặn: ‘Hãy dùng số bạc này để kinh doanh khi ta đi vắng.’
He called ten of his servants and gave them ten pounds of silver each, and told them to trade with them during his absence.
14 Nhưng dân bản xứ ghét ông nên họ gửi phái đoàn theo sau ông và phản đối: ‘Chúng tôi không muốn ông ấy làm vua của chúng tôi.’
But his subjects hated him and sent envoys after him to say “We will not have this man as our king.”
15 Khi được tấn phong làm vua, ông trở về và cho gọi mười đầy tớ mà ông đã giao bạc đến báo lợi tức.
On his return, after having been appointed king, he directed that the servants to whom he had given his money should be summoned, so that he might learn what amount of trade they had done.
16 Người thứ nhất đến trình: ‘Thưa chủ, nén bạc của chủ đã sinh lợi mười lần!’
The first came up, and said “Sir, your ten pounds have made a hundred.”
17 Vua khen: ‘Tốt lắm, ngươi rất ngay thật. Vì ngươi trung thành trong việc nhỏ, ta sẽ cho ngươi cai trị mười thành phố.’
“Well done, good servant!” exclaimed the master. “As you have proved trustworthy in a very small matter, I appoint you governor over ten towns.”
18 Người thứ hai đến trình: ‘Thưa chủ, nén bạc của chủ đã làm lợi được năm lần!’
When the second came, he said “Your ten pounds, Sir, have produced fifty.”
19 Vua khen: ‘Tốt lắm, ngươi sẽ cai trị năm thành phố.’
So the master said to him “And you I appoint over five towns.”
20 Nhưng người thứ ba mang trả lại số bạc ban đầu và nói: ‘Thưa chủ, nén bạc chủ giao, tôi vẫn còn giữ cẩn thận đây.
Another servant also came and said “Sir, here are your ten pounds; I have kept them put away in a handkerchief.
21 Tôi sợ chủ lắm, vì chủ rất nghiêm khắc, muốn thu hoạch nơi mình không kinh doanh, gặt hái chỗ mình không gieo trồng.’
For I was afraid of you, because you are a stern man. You take what you have not planted, and reap what you have not sown.”
22 Vua quát: ‘Ngươi là đầy tớ gian ngoa! Miệng lưỡi ngươi đã buộc tội ngươi, ta cứ theo lời ngươi nói mà xử ngươi. Đã biết ta nghiêm khắc, muốn thu hoạch nơi không kinh doanh, gặt hái nơi không cày cấy,
The master answered “Out of your own mouth I judge you, you worthless servant. You knew that I am a stern man, that I take what I have not planted, and reap what I have not sown?
23 sao ngươi không đem bạc gửi vào ngân hàng? Ít nhất cũng thu được lời cho đến khi ta về.’
Then why didn’t you put my money into a bank? And I, on my return, could have claimed it with interest.
24 Rồi vua ra lệnh cho những người đứng gần: ‘Hãy lấy nén bạc của đầy tớ này đem cho người có mười nén.’
Take away from him the ten pounds,” he said to those standing by, “and give them to the one who has the hundred.”
25 Họ nói: ‘Nhưng, thưa chủ, anh ấy đã có mười nén rồi!’
“But, Sir,” they said, “he has a hundred pounds already!”
26 Vua đáp: ‘Đúng thế! Ai có, sẽ cho thêm, nhưng ai không có, dù còn gì cũng bị mất luôn.
“I tell you,” he answered, “that, to him who has, more will be given, but, from him who has nothing, even what he has will be taken away.
27 Và bây giờ, những kẻ thù đã chống đối ta, đem chúng ra đây hành hình trước mặt ta.’”
But as for my enemies, these men who would not have me as their king, bring them here and put them to death in my presence.”’
28 Dạy xong, Chúa Giê-xu đem các môn đệ lên Giê-ru-sa-lem.
After saying this, Jesus went on in front, going up to Jerusalem.
29 Đến làng Bê-pha-giê và Bê-tha-ni trên núi Ô-liu, Chúa sai hai môn đệ đi lên trước:
It was when Jesus had almost reached Bethphage and Bethany, near the Mount of Olives, that he sent on two of the disciples.
30 “Hãy đi thẳng đến làng phía trước, vừa vào làng, các con sẽ thấy một con lừa con chưa ai cưỡi, đang cột tại đó. Cứ mở dây dắt nó về đây!
‘Go to the village facing us,’ he said, ‘and, when you get there, you will find a foal tethered, which no one has yet ridden; untie it and lead it here.
31 Nếu có ai hỏi: ‘Tại sao các ông tháo lừa ra?’ Các con hãy trả lời: ‘Chúa cần dùng nó.’”
And, if anybody asks you “Why are you untying it?”, you are to say this – “The Master wants it.”’
32 Hai môn đệ vâng lời ra đi, quả nhiên mọi việc xảy ra như lời Chúa Giê-xu phán dặn.
So the two who were sent went and found it as Jesus had told them.
33 Thấy họ mở dây lừa, người chủ lừa hỏi: “Các ông mở dây làm gì?”
While they were untying the foal, the owners asked them – ‘Why are you untying the foal?’
34 Hai môn đệ đáp: “Chúa cần dùng nó.”
And the two disciples answered – ‘The Master wants it.’
35 Vậy, họ dẫn lừa về cho Chúa Giê-xu, lót áo mình trên lưng nó, nâng Ngài lên cưỡi.
Then they led it back to Jesus, and threw their cloaks on the foal and put Jesus on it.
36 Dân chúng trải áo dọc theo đường Chúa cưỡi lừa đi qua.
As he went along, the people kept spreading their cloaks in the road.
37 Lúc đến quãng đường dốc núi Ô-liu, đoàn môn đệ đông đảo vừa đi vừa tung hô ngợi tôn Đức Chúa Trời về những phép lạ họ đã thấy.
When he had almost reached the place where the road led down the Mount of Olives, everyone of the many disciples began in their joy to praise God loudly for all the miracles that they had seen:
38 “Hoan hô Vua, Đấng nhân danh Chúa Hằng Hữu mà đến! Thiên cung thái hòa, và vinh quang trên nơi chí cao!”
‘Blessed is He who comes – our king – in the name of the Lord! Peace in heaven, and glory on high.’
39 Nhưng mấy thầy Pha-ri-si trong đám đông lên tiếng phản đối: “Xin Thầy quở môn đệ đừng reo hò như thế!”
Some of the Pharisees in the crowd said to him, ‘Teacher, restrain your disciples.’
40 Chúa đáp: “Nếu họ im lặng, đá sẽ tung hô!”
But Jesus answered, ‘I tell you that if they are silent, the stones will call out.’
41 Khi gần đến Giê-ru-sa-lem, vừa trông thấy thành phía trước, Chúa bắt đầu khóc:
When he drew near, on seeing the city, he wept over it, and said,
42 “Ngày nay Giê-ru-sa-lem đã biết cơ hội hưởng thái bình đang ở trong tầm tay mà không chịu nắm lấy!
‘If only you had known, while yet there was time – even you – the things that make for peace! But now they have been hidden from your sight.
43 Rồi đây quân thù sẽ đến đắp lũy, bao vây, phong tỏa.
For a time is coming when your enemies will surround you with earthworks, and encircle you, and hem you in on all sides;
44 Họ san bằng thành quách, tiêu diệt dân chúng và con cái trong thành. Quân thù ngươi sẽ không để lại một viên đá nào ở đây, vì thành phố này đã khước từ cơ hội cứu rỗi dành cho mình.”
they will trample you down and your children within you, and they will not leave in you one stone on another, because you did not know the time of your visitation.’
45 Chúa Giê-xu vào Đền Thờ và bắt đầu đuổi những người buôn bán thú vật cho việc sinh tế ra ngoài.
Jesus went into the Temple Courts and began to drive out those who were selling,
46 Ngài phán cùng họ: “Thánh Kinh công bố: ‘Đền Thờ Ta là nơi cầu nguyện,’ nhưng các ngươi đã biến thành sào huyệt trộm cướp.”
saying as he did so, ‘Scripture says – “My house will be a house of prayer”; but you have made it a den of robbers.’
47 Sau đó, Chúa vào Đền Thờ giảng dạy mỗi ngày, nhưng các thầy trưởng tế, thầy dạy luật, và các lãnh đạo tìm cách giết Ngài.
Jesus continued to teach each day in the Temple Courts; but the chief priests and teachers of the Law were eager to take his life, and so also were the leaders of the people.
48 Nhưng họ chưa tìm được kế gì, vì dân chúng ngưỡng mộ Chúa, chăm chỉ nghe Ngài giảng dạy.
Yet they could not see what to do, for the people all hung on his words.
