Пәнд-несиһәтләр 8
1 [Қулақ сал, ] даналиқ чақириватмамду? Йоруқлуқ сада чиқириватмамду?
Isn't wisdom calling? Isn't understanding raising her voice?
2 Йолларниң егиз җайлиридин, Доқмушлардин у орун алиду,
On the top of the hill by the road, she stands up at the crossroads.
3 Шәһәргә киридиған қовуқларниң йенида, Һәр қандақ дәрваза еғизлирида у мураҗиәт қилмақта: —
Beside the gates of the town, right there at the entrance, she cries out:
4 «И мөтивәрләр, силәргә мураҗәт қилимән, Һәй, адәм балилири, садани силәр үчүн қилимән,
“I'm calling out to you, everyone! My call is to everyone in the whole world!
5 Гөдәк болғанлар, зерәкликни үгинивелиңлар, Ахмақ болғанлар, йоруқлуққа еришиңлар!
If you're immature, learn how to grow up. If you're stupid, learn what makes good sense.
6 Маңа қулақ селиңлар, Чүнки гөзәл нәрсиләрни дәп беримән, Ағзимни ечип, дурус ишларни [силәргә] йәткүзимән.
Listen to me because I have valuable things to explain to you.
7 Ейтқанлирим һәқиқәттур, Ағзим рәзилликтин нәпрәтлиниду;
I say what's right, because I tell the truth and I hate wickedness in all its forms.
8 Сөзлиримниң һәммиси һәқ, Уларда һеч қандақ һейлигәрлик яки әгитмилик йоқтур.
All the words I say are true; none are false or misleading.
9 Уларниң һәммиси чүшәнгәнләр үчүн ениқ, Билим алғанлар үчүн дурус-тоғридур.
My words are straightforward to anyone with understanding; they are correct to those who have knowledge.
10 Күмүчкә еришкәндин көрә, несиһәтлиримни қобул қилиңлар, Сап алтунни елиштин көрә билимни елиңлар.
Choose my instruction over silver; choose knowledge over pure gold.
11 Чүнки даналиқ ләәл-яқутлардин әвзәл, Һәр қандақ әтиварлиқ нәрсәңму униңға тәң кәлмәстур.
For wisdom is more valuable than rubies; everything you could ever want just doesn't compare!
12 Мән болсам даналиқмән, Зерәклик билән биллә туримән, Истиқамәттин келип чиққан билимни аян қилимән.
I, wisdom, am at home with good decisions. I know how to find knowledge and discernment.
13 Пәрвәрдигардин әйминиш — Яманлиққа нәпрәтлиниш демәктур; Тәкәббурлуқ, мәғрурлуқ, яман йол һәм шум еғизни өч көримән.
Honoring the Lord means hating evil. So I hate pride and arrogance, wicked behavior and telling lies.
14 Мәндә убдан мәслиһәтләр, пишқан һекмәт бар; Мән дегән йоруқлуқ, қудрәт мәндидур.
I have advice and good judgment; I know what makes sense, and I have power.
15 Падишаһлар мән арқилиқ һөкүм сүриду, Мәнсиз һакимлар адил һөкүм чиқармас.
It's because of me that kings reign, and rulers issue fair decrees.
16 Мән арқилиқла әмирләр идарә қилиду, Алийҗанаблар, йәр йүзидики барлиқ сорақчилар [тоғра] һөкүм қилиду.
It's because of me that leaders and nobles govern—all who rule justly.
17 Кимки мени сөйсә, мәнму уни сөйимән, Мени тәлмүрүп издигәнләр мени тапалайду;
I love those who love me, and those who really look for me will find me.
18 Мәндә байлиқ, шөһрәт, Һәтта кониримас, көчмәс дөләт вә һәққанийәтму бар.
With me go riches and honor, lasting wealth and prosperity.
19 Мәндин чиққан мевә алтундин, Һәтта сап алтундин қиммәтликтур, Мәндин алидиған дарамәт сап күмүчтинму үстүндур.
The fruit I produce is better than gold, even pure gold, and my harvest is better than even the best silver.
20 Мән һәққанийәт йолиға маңимән; Адаләт йолиниң оттурисида жүримәнки,
I live in a way that's right; I follow the paths of justice.
21 Мени сөйгәнләрни әмәлий нәрсиләргә мирас қилдуримән; Уларниң ғәзнилирини толдуримән.
I grant wealth to those who love me; I fill their treasure storehouses.
22 Пәрвәрдигар ишлирини башлишидила, Қедимдә ясиғанлиридин бурунла, Мән униңға тәвәдурмән. Әзәлдин тартипла — муқәддәмдә, Йәр-зимин яритилмастила, Мән тикләнгәнмән.
The Lord created me first of all; I was made before anything else.
I was formed a long time ago, at the first, before the world began.
24 Чоңқур һаңлар, деңиз-океанлар апиридә болуштин авал, Мән мәйданға чиқирилғанмән; Мол су урғуп туридиған булақлар болмастинла,
I was born when there were no ocean depths, when there were no springs pouring out water.
25 Егиз тағлар өз орунлириға қоюлмастинла, төпиликләр шәкилләнмәстинла, [Пәрвәрдигар] бепаян зимин, кәң далаларни, Аләмниң әслийдики топа-чаңлириниму техи яратмастинла, Мән мәйданға чиқирилғанмән.
I was born before the mountains or the hills had been formed,
when he hadn't made the earth and its fields or any of the earth's dust.
27 У асманларни бена қиливатқинида, Деңиз йүзигә упуқ сизиғини сизиватқинида, Әрштә булутларни орунлаштуруп, Чоңқур деңиздики булақ-мәнбәләрни мустәһкәмләватқинида, Деңиз сулирини бекиткән даиридин ешип кәтмисун дәп пәрман чүшүриватқинида, Бепаян зиминниң һуллирини қуруватқинида, Мән у йәрдә едим;
I was there when he placed the heavens in position, when he drew the horizon over the ocean,
when he made the clouds in the sky above, when he created the springs of the oceans,
when he set limits on the sea so that the waters would not go farther than he ordered, and when he laid out the foundations of the earth.
30 Шу чағда гоя уста бир һүнәрвәндәк Униң йенида турған едим, Мән һәрдайим Униң алдида шатлинаттим, мән Униң күндилик дилъарами едим;
Then I was beside him as a master craftsman. I made him happy every day, and I was always full of joy in his presence.
31 Мән Униң алимидин, йәр-зиминидин шатлинип, Дуниядики инсанлардин хурсәнлик тепип жүрәттим,
I was so happy in the world he created, celebrating together with human beings.
32 Шуңа и балилар, әнди маңа қулақ селиңлар; Чүнки йоллиримни чиң тутқанлар нәқәдәр бәхит тапар!
And now, my sons, listen to me, for happy are those who follow my ways.
33 Алған несиһәткә әмәл қилип, Дана болғин, уни рәт қилма.
Listen to my instruction and be wise—do not reject it.
34 Сөзүмгә қулақ селип, Һәркүни дәрвазилирим алдидин кәтмәй, Ишиклирим алдида мени күтидиған киши нәқәдәр бәхитликтур!
Happy are those who listen to me, watching for me every day at my doors, waiting at my entrance way.
35 Кимки мени тапса һаятни тапиду, Пәрвәрдигарниң шәпқитигә несип болиду.
For those who find me, find life, and are accepted by the Lord.
36 Лекин маңа гуна қилған һәр ким өз җениға зиян кәлтүриду, Мени яман көргәнләр өлүмни дост тутқан болиду».
But those who don't find me hurt themselves; everyone who hates me loves death.”
