Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hand in pledge for a stranger;
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
You are trapped by the words of your mouth. You are ensnared with the words of your mouth.
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do this now, my son, and deliver yourself, seeing you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
which having no chief, overseer, or ruler,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth;
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers;
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
There are six things which YHWH hates; yes, seven which are an abomination to him:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood;
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
My son, keep your father's commandment, and do not forsake your mother's teaching.
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
For the commandment is a lamp, and the Law is light. Reproofs of instruction are the way of life,
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
to keep you from the immoral woman, from the flattery of the foreign woman.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Do not lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her will not be unpunished.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry:
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
but if he is found, he must repay seven times. He shall give all the wealth of his house.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
For jealousy arouses the fury of the husband. He won't spare in the day of vengeance.
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
He won't regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
