Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son, if thou art become surety for thy neighbour, if thou hast struck thy hands for a stranger —
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
Thou art snared by the words of thy mouth, thou art caught by the words of thy mouth —
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do this now, my son, and deliver thyself, seeing thou art come into the hand of thy neighbour; go, humble thyself, and urge thy neighbour.
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
Deliver thyself as a gazelle from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise;
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
Which having no chief, overseer, or ruler,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
Provideth her bread in the summer, and gatherest her food in the harvest.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
How long wilt thou sleep, O sluggard? When wilt thou arise out of thy sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
'Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep' —
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
So shall thy poverty come as a runner, and thy want as an armed man.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
A base person, a man of iniquity, is he that walketh with a froward mouth;
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
That winketh with his eyes, that scrapeth with his feet, that pointeth with his fingers;
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
Frowardness is in his heart, he deviseth evil continually; he soweth discord.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
Therefore shall his calamity come suddenly; on a sudden shall he be broken, and that without remedy.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
There are six things which the LORD hateth, yea, seven which are an abomination unto Him:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
Haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood;
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
A heart that deviseth wicked thoughts, feet that are swift in running to evil;
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
A false witness that breatheth out lies, and he that soweth discord among brethren.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
My son, keep the commandment of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them continually upon thy heart, tie them about thy neck.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
When thou walkest, it shall lead thee, when thou liest down, it shall watch over thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
For the commandment is a lamp, and the teaching is light, and reproofs of instruction are the way of life;
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
To keep thee from the evil woman, from the smoothness of the alien tongue.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Lust not after her beauty in thy heart; neither let her captivate thee with her eyelids.
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
For on account of a harlot a man is brought to a loaf of bread, but the adulteress hunteth for the precious life.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Or can one walk upon hot coals, and his feet not be scorched?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not go unpunished.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
But if he be found, he must restore sevenfold, he must give all the substance of his house.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
He that committeth adultery with a woman lacketh understanding; he doeth it that would destroy his own soul.
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
Wounds and dishonour shall he get, and his reproach shall not be wiped away.
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
For jealousy is the rage of a man, and he will not spare in the day of vengeance.
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.
