Пәнд-несиһәтләр 26
1 Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
La neige n’est pas de saison en été ni la pluie au temps de la moisson: tout aussi peu les honneurs sont faits pour le sot.
2 Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
Comme le passereau s’enfuit à tire d’aile et comme s’envole l’hirondelle, ainsi la malédiction gratuite manque son but.
3 Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
Le fouet pour le cheval, le licou pour l’âne, et le bâton pour l’épaule du sot.
4 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
Ne réplique pas au sot dans le sens de son ineptie; car toi aussi serais comme lui.
5 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
Réplique au sot selon son ineptie, sans cela il se prendrait pour un sage.
6 Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
C’Est se couper les jarrets et s’abreuver de dépit que de charger d’une mission le sot.
7 Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
Comme le boiteux cloche sur ses jambes, ainsi fait une maxime sur les lèvres des sots.
8 Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
Autant fixer une pierre dans la fronde que de décerner des honneurs au sot.
9 Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
Une épine qui perce la main d’un homme ivre, telle une maxime dans la bouche des sots.
10 Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
Le puissant fait tout trembler: il prend à sa solde sots et vagabonds.
11 Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
Comme le chien retourne à son vomissement, ainsi le sot rabâche ses inepties.
12 Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
Vois-tu un homme qui se prend pour un sage. il y a plus à attendre d’un sot que de lui.
13 Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
Le paresseux s’écrie: "Il y a un chacal qui barre la route, un lion parcourt les rues!"
14 Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
Telle la porte tourne sur ses gonds, tel le paresseux sur son lit.
15 Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
Le paresseux introduit sa main dans le plat: c’est trop de fatigue pour lui de la porter à sa bouche.
16 Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
Le paresseux se targue de plus de sagesse que sept conseillers avisés:
17 Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
Saisir un chien par les oreilles, c’est le fait du passant qui se met en rage pour la querelle d’autrui.
18 Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
Comme un dément qui lance des brandons, des flèches meurtrières,
ainsi fait l’homme qui dupe son prochain et dit: "Mais je plaisantais!"
20 Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
Faute de bois, le feu s’éteint, et en l’absence d’un boutefeu, les rixes s’apaisent.
21 Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
Le charbon ardent donne la braise, le bois alimente le feu, et l’homme hargneux attise des querelles.
22 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
Les paroles d’un boutefeu sont comme des coups qui retentissent au plus profond des entrailles.
23 Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
De l’alliage d’argent recouvrant un vase d’argile, telles sont des lèvres brûlantes d’amitié et un cœur méchant.
24 Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
Un ennemi peut faire le sournois avec ses lèvres, et dans son intérieur il prépare de mauvais coups;
25 Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
s’il prend une voix caressante, ne te fie pas à lui, car son cœur est plein d’horreurs.
26 У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
La haine a beau se couvrir d’un masque: sa méchanceté éclatera au grand jour.
27 Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
Celui qui creuse une fosse y tombera; celui qui lance une pierre s’en trouvera atteint.
28 Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
La langue mensongère hait ses victimes et la bouche du flatteur opère des chutes.
