Пәнд-несиһәтләр 25

1 Төвәндә баян қилинидиғанлириму Сулайманниң пәнд-несиһәтлири; буларни Йәһуданиң падишаси Һәзәкияниң ордисидикиләр көчүрүп хатирилигән: —

Anche questi sono proverbi di Salomone, trascritti dagli uomini di Ezechia, re di Giuda.

2 Пәрвәрдигарниң улуқлуғи — Өзиниң қилған ишини ашкарилимиғинида; Падишаһларниң улуқлуғи — бир ишниң сирини йешәлигинидә.

E' gloria di Dio nascondere le cose, è gloria dei re investigarle.

3 Әршниң егизлигини, Зиминниң чоңқурлуғини, Вә падишаларниң көңлидикини мөлчәрләп билгили болмас.

I cieli per la loro altezza, la terra per la sua profondità e il cuore dei re sono inesplorabili.

4 Авал күмүчниң поқи айрилип тавланса, Андин зәргәр нәпис бир қача ясап чиқар.

Togli le scorie dall'argento e l'orafo ne farà un bel vaso;

5 Авал падишаниң алдидики рәзил хизмәткарлири қоғливетилсә, Андин униң тәхти адаләт үстигә қурулар.

togli il malvagio dalla presenza del re e il suo trono si stabilirà sulla giustizia.

6 Падишаһниң алдида өзүңни һәмминиң алди қилип көрсәтмә, [Униң алдидики] әрбабларниң орнида турувалма;

Non darti arie davanti al re e non metterti al posto dei grandi,

7 Орнуңни өзүңдин жуқури җанабқа берип, униң алдида пәгаһқа чүшүрүлгиниңдин көрә, Өзгиләрниң сени төргә тәклип қилғини яхшидур.

perché è meglio sentirsi dire: «Sali quassù» piuttosto che essere umiliato davanti a uno superiore. Quanto i tuoi occhi hanno visto

8 Алдирап дәваға бармиғин, Мабада берип, йеқиниң [үстүн чиқип] сени ләт қилса, қандақ қилисән?

non metterlo subito fuori in un processo; altrimenti che farai alla fine, quando il tuo prossimo ti svergognerà?

9 Йеқиниң билән муназириләшсәң, Башқиларниң сирини ачма.

Discuti la tua causa con il tuo vicino, ma non rivelare il segreto altrui;

10 Болмиса, буни билгүчиләр сени әйипләйду, Сесиқ намдин қутулалмайсән.

altrimenti chi ti ascolta ti biasimerebbe e il tuo discredito sarebbe irreparabile.

11 Вақти-җайида қилинған сөз, Күмүч рамкиларға тизилған алтун алмилардур.

Come frutti d'oro su vassoio d'argento così è una parola detta a suo tempo.

12 [Қулаққа] алтун һалқа, нәпис алтундин ясалған зиннәт буюми ярашқандәк, Ақиланиниң агаһландуруши көңүл қойғанниң қулиқиға яришар.

Come anello d'oro e collana d'oro fino è un saggio che ammonisce un orecchio attento.

13 Худди орма вақтидики томузда [ичкән] қар сүйидәк, Ишәшлик әлчи өзини әвәткүчиләргә шундақ болар; У ғоҗайинлириниң көкси-қарнини яшартар.

Come fresco di neve al tempo della mietitura, è un messaggero verace per chi lo manda; egli rinfranca l'animo del suo signore.

14 Ямғури йоқ булут-шамал, Ялған соғатни вәдә қилип махтанғучиға охшаштур.

Nuvole e vento, ma senza pioggia, tale è l'uomo che si vanta di regali che non fa.

15 Узунғичә сәвир-тақәт қилинса, һөкүмдарму қайил қилинар, Жумшақ тил сүйәкләрдинму өтәр.

Con la pazienza il giudice si lascia persuadere, una lingua dolce spezza le ossa.

16 Сән һәсәл тепивалдиңму? Уни пәқәт тойғучила йә, Көп йесәң яндуруветисән.

Se hai trovato il miele, mangiane quanto ti basta, per non esserne nauseato e poi vomitarlo.

17 Хошнаңниң босуғисиға аз дәссә, Улар сәндин тоюп, өч болуп қалмисун.

Metti di rado il piede in casa del tuo vicino, perché non si stanchi di te e ti prenda in odio.

18 Ялған гувалиқ билән йеқиниға қара чаплиғучи, Худди гүрзә, қилич вә өткүр оққа охшаштур.

Mazza, spada e freccia acuta è colui che depone il falso contro il suo prossimo.

19 Сунуқ чиш билән чайнаш, Токур пут [билән меңиш], Күлпәт күнидә вапасиз кишигә үмүт бағлиғандәктур.

Qual dente cariato e piede slogato tale è la fiducia dell'uomo sleale nel giorno della sventura,

20 Қиш күнидә кишиләрниң кийимини салдуруветиш, Яки суда үстигә аччиқ су қуюш, Қайғулуқ кишиниң алдида нахша ейтқандәктур.

è togliersi le vesti in un giorno rigido. Aceto su una piaga viva, tali sono i canti per un cuore afflitto.

21 Дүшминиңниң қосиғи ач болса, Нан бәр; Уссиған болса су бәр;

Se il tuo nemico ha fame, dagli pane da mangiare, se ha sete, dagli acqua da bere;

22 Шундақ қилсаң, бешиға көмүр чоғини топлап салған болисән, Вә Пәрвәрдигар бу ишни саңа яндуриду.

perché così ammasserai carboni ardenti sul suo capo e il Signore ti ricompenserà.

23 Шимал тәрәптин чиққан шамал қаттиқ ямғур елип кәлгәндәк, Чеқимчи шум чирайни кәлтүрәр.

La tramontana porta la pioggia, un parlare in segreto provoca lo sdegno sul volto.

24 Соқушқақ хотун билән [азадә] өйдә биллә турғандин көрә, Өгүзниң бир булуңида [ялғуз] йетип-қопқан яхши.

Abitare su un angolo del tetto è meglio di una moglie litigiosa e una casa in comune.

25 Уссап кәткән кишигә муздәк су берилгәндәк, Жирақ жуттин кәлгән хуш хәвәрму әнә шундақ болар.

Come acqua fresca per una gola riarsa è una buona notizia da un paese lontano.

26 Петиқдилип сүйи лейип кәткән булақ, Сүйи булғиветилгән қудуқ, Рәзилләргә йол қойған һәққаний адәмгә охшаштур.

Fontana torbida e sorgente inquinata, tale è il giusto che vacilla di fronte all'empio.

27 Һәсәлни һәддидин зиядә йейиш яхши болмас; Бирақ улуқлуқни издәшниң өзи улуқ иштур.

Mangiare troppo miele non è bene, né lasciarsi prendere da parole adulatrici.

28 Өзини туталмайдиған киши, Вәйран болған, сепилсиз қалған шәһәргә охшайду.

Una città smantellata o senza mura tale è l'uomo che non sa dominare la collera.