Пәнд-несиһәтләр 24

1 Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;

No envidies a los perversos, Ni desees estar con ellos.

2 Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.

Porque su corazón trama violencia, Y sus labios hablan gran injusticia.

3 Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.

Con la sabiduría se edifica una casa, Con la prudencia se afirma,

4 Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.

Con el conocimiento se llenan sus cuartos De todo bien preciado y agradable.

5 Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.

Mejor es el varón sabio que el fuerte. El hombre de conocimiento aumenta su poder.

6 Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.

Porque con estrategia harás tu guerra, Y en la multitud de consejeros está la victoria.

7 Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.

La sabiduría está demasiado alta para el necio. En la puerta no abrirá su boca.

8 Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.

Al que trama el mal Lo llamarán hombre de malas intenciones.

9 Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.

La intención del insensato es pecado, El burlador es detestado por los hombres.

10 Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.

Si flaqueas en el día de la adversidad, También tu fuerza se reducirá.

11 [Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;

¡Libra a los que son llevados a la muerte! ¡Rescata a los que se tambalean hacia a la matanza!

12 Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?

Si dices: En verdad, no lo supimos. El que pesa los corazones, ¿no lo sabrá? ¿No lo sabrá el que vigila tu vida, Y paga al hombre según sus obras?

13 И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;

Come miel, hijo mío, pues es buena. Sí, el panal es dulce a tu paladar.

14 Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.

Así aprópiate de la sabiduría para tu vida. Si la hallas, habrá un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.

15 И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!

Oh impío, no aceches la tienda del justo Ni saquees su lugar de reposo,

16 Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.

Porque siete veces cae el justo y se vuelve a levantar, Pero los impíos tropiezan en la calamidad.

17 Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;

Si tu enemigo cae, no te alegres, Y si tropieza, no se regocije tu corazón,

18 Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.

No sea que Yavé lo vea y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.

19 Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.

No te impacientes a causa de los malhechores, Ni tengas envidia de los pecadores,

20 Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.

Porque para el perverso no habrá buen fin, Y la lámpara de los impíos será apagada.

21 И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.

Hijo mío: Teme a Yavé y también al rey. No te asocies con los sediciosos,

22 Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?

Porque su calamidad viene de repente, Y la ruina que viene de ambos, ¿quién la conocerá?

23 Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.

También estos son dichos de los sabios: No es bueno hacer acepción de personas en el juicio.

24 Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.

El que dice al impío: Eres justo, Lo maldecirán los pueblos, Y lo detestarán las naciones.

25 Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.

Pero los que lo reprenden serán apreciados, Y una gran bendición vendrá sobre ellos.

26 Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.

Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.

27 Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.

Prepara tus labores de afuera, Y disponlas en tus campos, Y después edifica tu casa.

28 Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.

No testifiques sin causa contra tu prójimo, Ni engañes con tus labios.

29 «У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.

No digas: Le haré como él me hizo, Le retribuiré conforme a su obra.

30 Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,

Pasé junto al campo de un hombre perezoso, Por la viña de un hombre falto de entendimiento,

31 Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!

Y ahí todo estaba cubierto de espinas. Su superficie estaba cubierta de ortigas, Y su muro de piedra, derribado.

32 Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —

Observé esto y reflexioné. Lo vi y aprendí la lección:

33 Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,

Un poco de sueño, un poco de dormitar, Un poco de cruzar las manos para descansar,

34 Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.

Así vendrá tu miseria como un vagabundo, Y tu escasez como un hombre armado.