Пәнд-несиһәтләр 24

1 Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;

Mon fils, ne rivalise point avec les méchants, et ne désire pas être avec eux.

2 Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.

Car leur cœur médite des fraudes, et leurs lèvres disent des paroles affligeantes.

3 Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.

La sagesse bâtit sa maison; l'intelligence la dirige;

4 Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.

avec la doctrine on remplit les celliers de tout ce qu'il y a de riche, de précieux et de bon.

5 Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.

Mieux vaut le sage que le fort, et un homme de bon sens que de vastes domaines.

6 Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.

Avec l'art de gouverner, on conduit la guerre; avec un cœur résolu, on trouve le salut.

7 Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.

La sagesse et les bonnes pensées sont à la porte des sages; les sages ne se détournent pas de la parole du Seigneur.

8 Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.

Mais ils sont appréciés dans les conseils. la mort surprend les imprudents.

9 Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.

L'insensé meurt dans son péché. L'impureté est dans l'homme de pestilence;

10 Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.

il sera déshonoré au jour fatal, au jour de la tribulation, jusqu'à ce qu'il soit renversé.

11 [Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;

Délivre ceux que l'on conduit à la mort; rachète ceux qu'on va faire mourir, et n'y épargne pas tes soins.

12 Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?

Si tu dis: Je ne connais pas cet homme; sache que Dieu connaît tous les cœurs; Celui qui a donné le souffle à tous, sait toutes choses, et Il rétribue chacun selon ses œuvres.

13 И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;

Mon fils, mange du miel; car le rayon de miel est bon; que ton gosier en goûte la douceur.

14 Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.

C'est ainsi que tu feras comprendre la sagesse à ton âme; car si tu l'acquiers, ta fin sera bonne, et l'espérance ne t'abandonnera point.

15 И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!

Ne conduis pas l'impie dans les pâturages des justes; ne te laisse pas séduire par l'appât de la gourmandise.

16 Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.

Car le juste tombera sept fois, et il se relèvera; mais les impies seront sans force dans le malheur.

17 Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;

Si ton ennemi tombe, ne te moque pas de lui, et ne t'enorgueillis pas de sa ruine.

18 Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.

Car le Seigneur te verrait, et Il ne t'aurait point pour agréable, et Il détournerait Sa colère de ton ennemi.

19 Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.

Ne prends point part aux joies des méchants; ne porte point envie aux pécheurs.

20 Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.

Car les pervers n'auront point de postérité, et la langue des impies s'éteindra.

21 И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.

Crains Dieu et le roi, mon fils, et ne leur désobéis jamais.

22 Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?

Car ils punissent inopinément les impies; et qui peut prévoir quelle sera leur vengeance?

23 Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.

Qu'aucun mensonge se soit dit par la langue du roi; que nulle fausseté ne sorte de sa langue. Voici ce que je dis, à vous sages, pour que vous le sachiez: Il n'est pas bien, en justice, d'avoir égard au rang.

24 Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.

La langue du roi n'est point de chair, c'est un glaive; et celui qui lui sera livré, sera brisé; Ceux qui disent de l'impie: C'est un juste, seront maudits du peuple et odieux aux nations.

25 Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.

car si sa colère est excitée, elle détruit les hommes avec leurs nerfs; Mais ceux qui le réprimandent paraîtront meilleurs, et la bénédiction viendra sur eux.

26 Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.

elle dévore leurs os, elles les consume comme la flamme, au point que les aiglons n'y trouveraient pas de quoi se repaître. On baisera les livres qui diront de bonnes paroles.

27 Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.

Prépare ton ouvrage au dehors; arrive à ton champ, tout préparé; marche sur mes traces, et tu réédifieras ta maison.

28 Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.

Ne porte pas contre un concitoyen de faux témoignage, et n'ouvre pas les lèvres contre lui.

29 «У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.

Ne dis pas: Comme il m'a traité, je le traiterai; je me vengerai du tort qu'il m'a fait.

30 Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,

L'insensé est comme un champ; l'homme qui manque d'esprit est comme un vignoble.

31 Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!

Si tu le délaisses, il sera stérile et tout couvert de mauvaises herbes; il dépérit, et sa clôture de pierres s'écroule.

32 Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —

À la fin, j'ai réfléchi et j'ai songé à chercher la vraie doctrine.

33 Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,

Je sommeille un moment; un moment je m'endors, et je me tiens un moment les bras croisés.

34 Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.

Si tu fais cela, l'indigence t'arrivera à grands pas, et le besoin fondra sur toi comme un agile coursier.