Пәнд-несиһәтләр 18

1 Көпчиликтин айрилип ялғуз жүргән киши һаман өз нәпсигә чоғ тартар; Һәр қандақ чин һекмәткә һаман җан-җәһли билән қарши чиқар.

Celui qui se tient à l’écart cherche ce qui lui plaît, Il s’irrite contre tout ce qui est sage.

2 Ахмақ йорутулушқа қизиқмас; Қизиқидиғини пәқәт өз ойлиғанлирини көрситишла, халас.

Ce n’est pas à l’intelligence que l’insensé prend plaisir, C’est à la manifestation de ses pensées.

3 Яман киши кәлсә, нәпрәтму пәйда болар; Номуссиз иш иза-аһанәттин айрилмас.

Quand vient le méchant, vient aussi le mépris; Et avec la honte, vient l’opprobre.

4 Адәмниң сөзлири чоңқур суларға охшар; Даналиқ булиқи ериқ сүйидәк өркәшләп ақар.

Les paroles de la bouche d’un homme sont des eaux profondes; La source de la sagesse est un torrent qui jaillit.

5 Яманға ян бесишқа, Сорақта һәққанийға увал қилишқа қәтъий болмас.

Il n’est pas bon d’avoir égard à la personne du méchant, Pour faire tort au juste dans le jugement.

6 Ахмақниң ләвлири уни җедәлгә башлар; Униң ағзи «Мени думбала» дәп тәклип қилар.

Les lèvres de l’insensé se mêlent aux querelles, Et sa bouche provoque les coups.

7 Ахмақниң ағзи өз бешиға һалакәттур; Униң ләвлири өз җениға қапқандур.

La bouche de l’insensé cause sa ruine, Et ses lèvres sont un piège pour son âme.

8 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.

Les paroles du rapporteur sont comme des friandises, Elles descendent jusqu’au fond des entrailles.

9 Ишида һорун болған кишиму, Бузғунчи билән үлпәтдаш болиду.

Celui qui se relâche dans son travail Est frère de celui qui détruit.

10 Пәрвәрдигарниң нами мәзмут мунардур; Һәққанийлар униң ичигә жүгүрүп кирип жуқурида аман болар.

Le nom de l’Éternel est une tour forte; Le juste s’y réfugie, et se trouve en sûreté.

11 Бай адәм мал-дуниясини «мустәһкәм шәһирим» дәп биләр; Нәзиридә өзини сақлайдиған егиз сепилдәк турар.

La fortune est pour le riche une ville forte; Dans son imagination, c’est une haute muraille.

12 Битчит болуштин авал, көңүлгә тәкәббурлуқ келәр; Авал кәмтәрлик болса, андин шөһрәт келәр.

Avant la ruine, le cœur de l’homme s’élève; Mais l’humilité précède la gloire.

13 Сөзни аңлимай туруп, алдирап җавап бәргән, Ахмақлиғини көрситип өзини хиҗаләттә қалдурур.

Celui qui répond avant d’avoir écouté Fait un acte de folie et s’attire la confusion.

14 Тәндики ағриқ азавиға адәмниң өз роһи бәрдашлиқ бәргүзәр; Бирақ роһи сунған болса уни ким көтирәр?

L’esprit de l’homme le soutient dans la maladie; Mais l’esprit abattu, qui le relèvera?

15 Йорутулғанниң қәлби билимгә еришмәктә, Ақиланиниң қулақлири билимни издимәктә.

Un cœur intelligent acquiert la science, Et l’oreille des sages cherche la science.

16 Соғат өз егисигә ишикни дағдам ечип берәр; Уни чоң әрбаблар алдиға йәткүзәр.

Les présents d’un homme lui élargissent la voie, Et lui donnent accès auprès des grands.

17 Дәва қилғанда, авал сөзлигүчиниң сөзлири орунлуқ көрүнәр; Лекин қарши тәрәп соал қоюп ишни сүрүштүрәр.

Le premier qui parle dans sa cause paraît juste; Vient sa partie adverse, et on l’examine.

18 Чәк ташлаш җедәлләрни түгитәр; Ғоҗиларниң арисидики ишниму һәл қилар.

Le sort fait cesser les contestations, Et décide entre les puissants.

19 Рәнҗигән қериндашниң көңлини елиш мустәһкәм шәһәрни елиштинму тәс; Җедәл-маҗира қорғанниң тақақ-балдақлириға охшаштур.

Des frères sont plus intraitables qu’une ville forte, Et leurs querelles sont comme les verrous d’un palais.

20 Адәм [дурус] сөзлигәнлигидин қосиғи тоқ болар; Өз көңлидин чиққан сөзлиридин мол һосул алар.

C’est du fruit de sa bouche que l’homme rassasie son corps, C’est du produit de ses lèvres qu’il se rassasie.

21 Һаят-мамат тилниң илкидидур; Кимки униң тәсирини әтиварлиса униң мевисидин йәр.

La mort et la vie sont au pouvoir de la langue; Quiconque l’aime en mangera les fruits.

22 Хотунни таллап алған киши яхшилиқ тапиду, У Пәрвәрдигарниң мәрһимитигә еришкән болиду.

Celui qui trouve une femme trouve le bonheur; C’est une grâce qu’il obtient de l’Éternel.

23 Мискинләр пәс авазда йелинип сөзләр; Бай болса қопаллиқ билән җавап берәр.

Le pauvre parle en suppliant, Et le riche répond avec dureté.

24 Достни көп тутқан киши харап болар; Лекин қериндаштинму йеқин бағланған бир дост бардур.

Celui qui a beaucoup d’amis les a pour son malheur, Mais il est tel ami plus attaché qu’un frère.