Пәнд-несиһәтләр 17

1 Қурбанлиқ гөшлиригә толған җедәллик өйдин, Бир чишләм қуруқ нан йәп, көңүл течлиқта болған әвзәл.

Mieux vaut un morceau de pain sec, avec la paix, Qu’une maison pleine de viandes, avec des querelles.

2 Хизмәткар чевәр болса, ғоҗисиниң номуста қойғучи оғлини башқурар; Кәлгүсидә у ғоҗиниң оғли қатарида туруп униң мирасни тәқсим қилар.

Un serviteur prudent domine sur le fils qui fait honte, Et il aura part à l’héritage au milieu des frères.

3 Сапал қазан күмүчни тавлар, чанақ алтунни тавлар, Бирақ адәмниң қәлбини Пәрвәрдигар синар.

Le creuset est pour l’argent, et le fourneau pour l’or; Mais celui qui éprouve les cœurs, c’est l’Éternel.

4 Қәбиһ киши яман сөзләргә ишинәр; Ялғанчи питничиләрниң сөзигә қулақ салар.

Le méchant est attentif à la lèvre inique, Le menteur prête l’oreille à la langue pernicieuse.

5 Мискинләрни мәсқирә қилғучи, өзини Яратқучини һақарәтлигүчидур; Башқиларниң бәхитсизлигидин хошал болған киши җазасиз қалмас.

Celui qui se moque du pauvre outrage celui qui l’a fait; Celui qui se réjouit d’un malheur ne restera pas impuni.

6 Қериларниң нәврилири уларниң таҗидур; Пәрзәнтләрниң пәхри уларниң атилиридур.

Les enfants des enfants sont la couronne des vieillards, Et les pères sont la gloire de leurs enfants.

7 Ахмақ яришиқ гәп қилса униңға ярашмас; Мөтивәр ялған сөзлисә униңға техиму ярашмас.

Les paroles distinguées ne conviennent pas à un insensé; Combien moins à un noble les paroles mensongères!

8 Пара — уни бәргүчиниң нәзиридә есил бир гөһәрдур; Гоя уни нәгила ишләтсә мувәппәқийәткә еришидиғандәк.

Les présents sont une pierre précieuse aux yeux de qui en reçoit; De quelque côté qu’ils se tournent, ils ont du succès.

9 Башқиларниң хаталиқини йопутуп кәчүргән киши меһир-муһәббәтни көзләр; Кона хаманни сориған киши йеқин достларни дүшмән қилар.

Celui qui couvre une faute cherche l’amour, Et celui qui la rappelle dans ses discours divise les amis.

10 Ақиланигә сиңгән бир еғиз тәнбиһ, Ахмаққа урулған йүз дәрридин үнүмлүктур.

Une réprimande fait plus d’impression sur l’homme intelligent Que cent coups sur l’insensé.

11 Яманлар пәқәт асийлиқни көзләр; Уни җазалашқа рәһимсиз бир әлчи әвәтиләр.

Le méchant ne cherche que révolte, Mais un messager cruel sera envoyé contre lui.

12 Әхмиқанә иш қиливатқан надан кишигә учрап қалғандин көрә, Балилиридин айрилған ейиққа йолуғуп қалған яхши.

Rencontre une ourse privée de ses petits, Plutôt qu’un insensé pendant sa folie.

13 Кимки яхшилиққа яманлиқ қилса, Ишигидин балайиқаза нери кәтмәс.

De celui qui rend le mal pour le bien Le mal ne quittera point la maison.

14 Җедәлниң башлиниши тосмини су елип кәткәнгә охшайду; Шуңа җедәл партлаштин авал талаш-тартиштин қол үзгин.

Commencer une querelle, c’est ouvrir une digue; Avant que la dispute s’anime, retire-toi.

15 Яманни ақлиған, Һәққанийға қара чаплиған, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.

Celui qui absout le coupable et celui qui condamne le juste Sont tous deux en abomination à l’Éternel.

16 Ахмақниң көңли даналиқни әтиварлимиса, Қандақму униң қолида даналиқни сетивалғидәк пули болсун?

A quoi sert l’argent dans la main de l’insensé? A acheter la sagesse?… Mais il n’a point de sens.

17 [Һәқиқий] дост һәрдайим саңа муһәббәт көрситәр, [Һәқиқий] қериндаш яман күнүң үчүн ярдәмгә дунияға кәлгәндур.

L’ami aime en tout temps, Et dans le malheur il se montre un frère.

18 Әқилсиз киши қол берип, Йеқини үчүн кепил болиду.

L’homme dépourvu de sens prend des engagements, Il cautionne son prochain.

19 Җедәлгә амрақ гунаға амрақтур; Босуғини егиз қилған һалакәтни издәр.

Celui qui aime les querelles aime le péché; Celui qui élève sa porte cherche la ruine.

20 Нийити бузулған яхшилиқ көрмәс; Тилида һәқ-наһәқни астин-үстүн қилғучи балаға йолуқар.

Un cœur faux ne trouve pas le bonheur, Et celui dont la langue est perverse tombe dans le malheur.

21 Бала ахмақ болса, ата ғәм-қайғуға патар; Һамақәтниң атиси хушаллиқ көрмәс.

Celui qui donne naissance à un insensé aura du chagrin; Le père d’un fou ne peut pas se réjouir.

22 Шат көңүл шипалиқ доридәк тәнгә давадур; Сунуқ роһ-дил адәмниң илигини қурутар.

Un cœur joyeux est un bon remède, Mais un esprit abattu dessèche les os.

23 Чирик адәм йәң ичидә парини қобул қилар; У адаләтниң йолини бурмилар.

Le méchant accepte en secret des présents, Pour pervertir les voies de la justice.

24 Даналиқ йорутулған кишиниң көз алдида турар; Бирақ әқилсизниң көзи хиялкәшлик қилип қутупта жүрәр.

La sagesse est en face de l’homme intelligent, Mais les yeux de l’insensé sont à l’extrémité de la terre.

25 Галваң бала атини азапға салар; Уни туққучиниңму дәрди болар.

Un fils insensé fait le chagrin de son père, Et l’amertume de celle qui l’a enfanté.

26 Һәққанийларға җәриманә қоюшқа қәтъий болмас; Әмирләрни адаләтни қоллиғини үчүн думбалашқа болмас.

Il n’est pas bon de condamner le juste à une amende, Ni de frapper les nobles à cause de leur droiture.

27 Билими бар киши кам сөзлүк болар; Йорутулған адәм қалтис еғир-бесиқ болар.

Celui qui retient ses paroles connaît la science, Et celui qui a l’esprit calme est un homme intelligent.

28 Һәтта ахмақму аз сөзлисә дана һесаплинар; Тилини тизгинлигән киши данишмән санилар.

L’insensé même, quand il se tait, passe pour sage; Celui qui ferme ses lèvres est un homme intelligent.