Пәнд-несиһәтләр 14

1 Һәр бир дана аял өз аилисини ават қилар; Ахмақ аял аилисини өз қоли билән вәйран қилар.

Toda mulher sábia constrói sua casa, mas a tola a derruba com suas próprias mãos.

2 Дуруслуқ йолида маңидиған киши Пәрвәрдигардин қорқар; Қиңғир йолда маңған киши [Худани] көзгә илмас.

Aquele que caminha em sua retidão teme Yahweh, mas aquele que é perverso em seus caminhos o despreza.

3 Ахмақниң тәкәббур ағзи өзигә таяқ болар; Ақиланиниң ләвлири өзини қоғдар.

A conversa do tolo traz uma vara às suas costas, mas os lábios dos sábios os protegem.

4 Улақ болмиса, еғил пак-пакиз турар; Бирақ өкүзниң күчи болғандила [саңға] ашлиқ толар.

Where nenhum boi está, o berço está limpo, mas muito aumento é pela força do boi.

5 Ишәшлик гувачи ялған ейтмас; Сахта гувачи ялған гәпни нәпәстәк тинар.

Uma testemunha sincera não mentirá, mas uma falsa testemunha derrama mentiras.

6 Һакавурлар даналиқ издәп тапалмас; Бирақ йорутулған адәмгә билим елиш асанға чүшәр.

Um escarnecedor procura sabedoria e não a encontra, mas o conhecimento chega facilmente a uma pessoa perspicaz.

7 Бирәвниң ағзида билим йоқлуғини билип йәткәндә, Униңдин өзүңни нери тарт.

Stay longe de um homem insensato, pois você não encontrará conhecimento em seus lábios.

8 Әқил-парасәтлик кишиниң даналиғи өз йолини ойлиништидур; Ахмақларниң әқилсизлиги болса өзлириниң алдинишидур.

A sabedoria do prudente é pensar em seu caminho, mas a tolice dos tolos é enganar.

9 Ахмақлар болса «итаәтсизлик қурбанлиғи»ни көзгә илмайду, Һәққанийлар арисида болса илтипат тепилар.

Os tolos zombam de fazer expiação pelos pecados, mas entre os retos há boa vontade.

10 Көңүлдики дәрдни пәқәт өзила көтирәләр; Көңүлдики хушлуққиму башқилар шерик болалмас.

O coração conhece sua própria amargura e alegria; ele não as compartilhará com um estranho.

11 Яманниң өйи өрүлүп чүшәр; Һәққаний адәмниң чедири гүллинип кетәр.

A casa dos ímpios será derrubada, mas a tenda dos justos florescerá.

12 Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.

Há uma maneira que parece certa para um homem, mas, no final, leva à morte.

13 Оюн-күлкә болса қәлбтики ғәм-қайғуни япар, Хошаллиқ өтүп кәткәндә, ғәм-қайғу йәнила қалар.

Mesmo em risos, o coração pode estar triste, e a hilaridade pode acabar em peso.

14 Тоғра йолдин бурулуп янған адәм һаман өз йолидин тояр; Яхши адәм өз ишидин қанаәтлинәр.

Os infiéis serão reembolsados por seus próprios caminhos; Da mesma forma, um bom homem será recompensado por seus caminhos.

15 Саддилар һәммә гәпкә ишинип кетәр; Лекин пәм-парасәтлик киши һәр бир қәдәмни авайлап басар.

Um homem simples acredita em tudo, mas o homem prudente considera cuidadosamente seus caminhos.

16 Дана адәм еһтиятчан болуп аваричиликтин нери кетәр; Ахмақ һакавурлуқ қилип, өзигә ишинип алдиға маңар.

A o homem sábio teme e evita o mal, mas o tolo é de cabeça quente e imprudente.

17 Териккәк ахмақлиқ қилар; Нәйрәңваз адәм нәпрәткә учрар.

Aquele que se enfurecer rapidamente cometerá uma loucura, e um homem astuto é odiado.

18 Саддилар ахмақлиққа варислиқ қилар; Пәм-парасәтликләр билимни өз таҗи қилар.

O simples herdar a loucura, mas os prudentes são coroados de conhecimento.

19 Яманлар яхшиларниң алдида егиләр; Қәбиһләр һәққанийниң дәрвазилири алдида [баш урар].

O mal se curva diante do bem, e os ímpios às portas dos justos.

20 Намрат киши һәтта өз йеқиниғиму яман көрүнәр. Байниң дости болса көптур.

A pessoa pobre é evitada até mesmo por seu próprio vizinho, mas a pessoa rica tem muitos amigos.

21 Йеқинини пәс көргән гунакардур; Лекин мискинләргә рәһим қилған бәрикәт тапар.

He que despreza os pecados de seu próximo, mas aquele que tem piedade dos pobres é abençoado.

22 Яманлиқ ойлиғанлар йолдин адашқанлардин әмәсму? Бирақ яхшилиқ ойлиғанлар рәһим-шәпқәт, һәқиқәт-садиқлиққа муйәссәр болар.

Eles não se desviam de quem conspira o mal? Mas o amor e a fidelidade pertencem àqueles que planejam o bem.

23 Һәммә меһнәттин пайда чиқар; Бирақ қуруқ параңлар адәмни муһтаҗлиқта қалдурар.

Em todo trabalho árduo, há lucro, mas a conversa dos lábios leva apenas à pobreza.

24 Ақиланиләр үчүн байлиқлар бир таҗдур; Ахмақларниң наданлиғидин пәқәт йәнә шу наданлиқла чиқар.

The a coroa dos sábios é sua riqueza, mas a loucura dos tolos os coroa de loucura.

25 Һәққаний гувалиқ бәргүчи кишиләрниң һаятини қутқузар; Ялған-явидақ сөзләйдиған [гувачи] ялған гәпни нәпәстәк тинар.

Uma testemunha verdadeira salva almas, mas uma falsa testemunha é enganosa.

26 Пәрвәрдигардин қорқидиғанниң күчлүк йөләнчүки бар, Униң балилириму һимайигә егә болар.

No medo de Yahweh é uma fortaleza segura, e ele será um refúgio para seus filhos.

27 Пәрвәрдигардин қорқуш һаятниң булиқидур; У кишини әҗәллик қапқанлардин қутқузар.

O medo de Yahweh é uma fonte de vida, transformando as pessoas das armadilhas da morte.

28 Падишаһниң шан-шәриви пухрасиниң көплигидиндур; Пухрасиниң кәмлиги әмирниң һалакитидур.

Na multidão de pessoas está a glória do rei, mas na falta de pessoas é a destruição do príncipe.

29 Еғир-бесиқ киши интайин ақил кишидур; Чечилғақ ахмақлиқни улуқлар.

Aquele que é lento para a raiva tem uma grande compreensão, mas aquele que tem um temperamento rápido exibe loucura.

30 Хатирҗәм көңүл тәнниң сақлиғидур; Һәсрәт чекиш болса сүйәкләрни чиритар.

A vida do corpo é um coração em paz, mas a inveja apodrece os ossos.

31 Мискинни бозәк қилғучи — Пәрвәрдигарға һақарәт қилғучидур; Һаҗәтмәнләргә шапаәт қилиш Уни һөрмәтлигәнликтур.

Aquele que oprime os pobres mostra desprezo por seu Criador, mas aquele que é bondoso para com os necessitados o honra.

32 Яман өз яманлиғи ичидә жиқитилар; Һәққаний адәм һәтта сәкратта ятқандиму хатирҗәм болар.

O ímpio é derrubado em sua calamidade, mas na morte, o justo tem um refúgio.

33 Йорутулған кишиниң көңлидә даналиқ ятар; Бирақ ахмақниң көңлидикиси ашкарә болмай қалмас.

A sabedoria repousa no coração de quem tem compreensão, e é até dado a conhecer na parte interna dos tolos.

34 Һәққанийәт һәр қайси әлни жуқури көтирәр; Гуна һәр қандақ милләтни номусқа қалдурар.

A justiça exalta uma nação, mas o pecado é uma vergonha para qualquer povo.

35 Падишаһниң илтипати әқиллиқ хизмәткарниң бешиға чүшәр; Бирақ униң ғәзиви номуста қалдурғучи уятсиз хизмәткариниң бешиға чүшәр.

O favor do rei é para um servo que lida sabiamente, mas sua ira é para com aquele que causa vergonha.