Һекмәт топлиғучи 10

1 Худди өлүк чивинләр әттарниң әтирини сеситиветидиғандәк, азраққинә ахмақлиқ таразида даналиқ вә иззәт-һөрмәттинму еғир тохтайду.

Les mouches mortes font puer [et] bouillonner les parfums du parfumeur; [et] un peu de folie [produit le même effet] à l'égard de celui qui est estimé pour sa sagesse, et pour sa gloire.

2 Даналиқниң көңли оңға майил, ахмақниңки солға.

Le sage a le cœur à sa droite, mais le fou a le cœur à sa gauche.

3 Ахмақ киши һәтта йолда меңиватқандиму, униң әқли кам болғачқа, у ахмақ екәнлигини һәммигә аян қилиду.

Et même quand le fou se met en chemin, le sens lui manque; et il dit de chacun: Il est fou.

4 Һөкүмдарниң саңа аччиғи кәлсә, орнуңдин истепа бәрмә; чүнки тинич-сәвричанлиқ хата-сәһвәнликтин болған зор хапилиқни тиничлитиду.

Si l'esprit de celui qui domine s'élève contre toi, ne sors point de ta condition; car la douceur fait pardonner de grandes fautes.

5 Қуяш астида яман бир ишни көрдумки, у һөкүмдардин чиққан бир хата иштур —

Il y a un mal que j'ai vu sous le soleil, comme une erreur qui procède du Prince;

6 ахмақлар жуқури мәнсәптә, шуниң билән тәң байлар пәс орунда олтириду;

C'est que la folie est mise aux plus hauts lieux, et que les riches sont assis en un lieu bas.

7 мән қулларниң атқа мингәнлигини, әмирләрниң қуллардәк пиядә маңғанлиғини көрдум.

J'ai vu les serviteurs à cheval, et les Seigneurs aller à pied, comme des serviteurs.

8 Орини колиған киши униңға жиқилиши мүмкин; тамни бузған кишини илан чеқиши мүмкин;

Celui qui creuse la fosse, y tombera; et celui qui coupe la haie, le serpent le mordra.

9 ташларни йөткигән киши таш тәрипидин ярилиниши мүмкин; отун яридиған киши хәвпкә учрайду.

Celui qui remue des pierres hors de leur place, en sera blessé; et celui qui fend du bois, en sera en danger.

10 Палта гал болса, бириси тиғини билимисә, палтини күчәп чепишқа тоғра келиду; бирақ даналиқ адәмни утуқ-мувәппәқийәткә ериштүриду.

Si le fer est émoussé, et qu'on n'en ait point fourbi la lame, il surmontera même la force; mais la sagesse est une adresse excellente.

11 Илан ойнитилмай туруп, иланчини чақса, иланчиға немә пайда?

Si le serpent mord sans faire du bruit, le médisant ne vaut pas mieux.

12 Дана кишиниң сөзлири шәпқәтликтур; бирақ ахмақниң ләвлири өзини жутиду.

Les paroles de la bouche du sage ne sont que grâce; mais les lèvres du fou le réduisent à néant.

13 Сөзлириниң беши ахмақлиқ, айиғи рәзил тәлвиликтур;

Le commencement des paroles de sa bouche est une folie; et les dernières paroles de sa bouche sont une mauvaise sottise.

14 амма ахмақ йәнила гәпни көпәйтиду. Бирақ һеч ким кәлгүсини билмәйду; униңдин кейинки ишларни ким униңға ейталисун?

Or le fou entasse beaucoup de paroles; [et toutefois] l'homme ne sait point ce qui arrivera; et qui est-ce qui lui déclarera ce qui sera après lui?

15 Ахмақлар җапаси билән өзлирини упритиду; чүнки улар һәтта шәһәргә баридиған йолниму билмәйду.

Le travail des fous ne fait que les fatiguer, et [pas un d'eux] ne sait trouver le chemin pour arriver à la ville.

16 И зимин, падишасиң бала болса, әмирлириң сәһәрдә зияпәт өткүзсә, һалиңға вай!

Malheur à toi, terre, quand ton Roi est jeune, et quand tes Gouverneurs mangent dès le matin!

17 И зимин, падишасиң мөтивәрниң оғли болса вә әмирлириң кәйп үчүн әмәс, бәлки өзини қувәтләш үчүн мувапиқ вақтида зияпәт өткүзсә, бу сениң бәхитиң!

Que tu es heureuse, ô terre! quand ton Roi est de race illustre, et que tes Gouverneurs mangent quand il en est temps, pour leur réfection, et non par débauche!

18 Һорунлуқтин өйниң торуси ғулай дәп қалиду; қолларниң бошлуғидин өйдин ямғур өтиду.

A cause des mains paresseuses le plancher s'affaisse, et à cause des mains lâches, la maison a des gouttières.

19 Зияпәт күлкә үчүн тәйярлинар, шарап һаятни хуш қилар; лекин пул һәммә ишни һәл қилар!

On apprête la viande pour se réjouir, et le vin réjouit les vivants; mais l'argent répond de tout.

20 Падишаға ләнәт қилма, һәтта оюңдиму тиллима; һоҗраңдиму байларни тиллима; чүнки асмандики бир қуш авазиңни таритиду, бир қанат егиси бу ишни аян қилиду.

Ne dis point mal du Roi, non pas même dans ta pensée; ne dis point aussi mal du riche dans la chambre où tu couches; car les oiseaux des cieux en porteraient la voix, et ce qui vole en porterait les nouvelles.