Matta 5
1 İsa kalabalıkları görünce dağa çıktı. Oturunca öğrencileri yanına geldi.
Jesu naakabona makamu makamu aabantu wakatanta aatala aachilundu. Akkale biyo, baskwiiya bakwe bakaswena kulinguwe,
2 İsa konuşmaya başlayıp onlara şunları öğretti:
eelyo wakabbanuna mulomo wakwe, wakabayiisya kuti,
3 “Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
“Bali achoolwe bachete mumuuya, nkaambo bwami bwakujulu mbubwabo.
4 Ne mutlu yaslı olanlara! Çünkü onlar teselli edilecekler.
Bali achoolwe aabo balila, nkaambo bazowuuzigwa.
5 Ne mutlu yumuşak huylu olanlara! Çünkü onlar yeryüzünü miras alacaklar.
Bali achoolwe aabo balibombya, nkaambo bazoovuba nyika.
6 Ne mutlu doğruluğa acıkıp susayanlara! Çünkü onlar doyurulacaklar.
Bali achoolwe aabo bafwa nzala yabululami anyota yambubo, nkaambo bazookkuta.
7 Ne mutlu merhametli olanlara! Çünkü onlar merhamet bulacaklar.
Bali achoolwe beetelezi, nkaambo mbobonya bazooyetelelwa.
8 Ne mutlu yüreği temiz olanlara! Çünkü onlar Tanrı'yı görecekler.
Bali achoolwe aabo basalala mumoyo, nkaambo bazoobona Leza.
9 Ne mutlu barışı sağlayanlara! Çünkü onlara Tanrı oğulları denecek.
Bali achoolwe basikutontozya, nkaambo bazootegwa bana ba Leza.
10 Ne mutlu doğruluk uğruna zulüm görenlere! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
Bali achoolwe aabo bapenzegwa nkaambo kubululami, nkaambo bwami bwakujulu mbubwabo.
11 “Benim yüzümden insanlar size sövüp zulmettikleri, yalan yere size karşı her türlü kötü sözü söyledikleri zaman ne mutlu size!
Inywe muli achoolwe nibazoomutukila akumupenzya akumutamikizya zintu zibi zyoonse zyakubeja nkaambo kandime.
12 Sevinin, sevinçle coşun! Çünkü göklerdeki ödülünüz büyüktür. Sizden önce yaşayan peygamberlere de böyle zulmettiler.”
Amukombe akusekelela, nkaambo bulumbu bwanu bwakujulu mbupati, nkaambo mbubonya oobo mbubakapenzya basinsimibakali kunembo lyanu.
13 “Yeryüzünün tuzu sizsiniz. Ama tuz tadını yitirirse, bir daha ona nasıl tuz tadı verilebilir? Artık dışarı atılıp ayak altında çiğnenmekten başka işe yaramaz.
Ndinywe munyo wanyika, pesi munyo kuti, wasampuka ulungwe buti tuuchikwe mulimo pesi kuswewegwa buyo akulyatawilwa abantu.
14 “Dünyanın ışığı sizsiniz. Tepeye kurulan kent gizlenemez.
Ndinywe mumuni wanyika. Muunzi uyakidwe aatala achilundu tukonzyi kusisigwa.
15 Kimse kandil yakıp tahıl ölçeğinin altına koymaz. Tersine, kandilliğe koyar; evdekilerin hepsine ışık sağlar.
Alimwi bantu nibamunikalampi tabalibiki munsi lyalusuwo, pesi balalibika aachibikilo kuti limunikile boonse bali mung'anda.
16 Sizin ışığınız insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanız'ı yüceltsinler!”
Mbubonya oobo mumuni wanu umunike kunembo lyabantu kuti babone milimo yanu mibotu, balemeke wuso wanu ulikujulu.
17 “Kutsal Yasa'yı ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kılmak için geldiğimi sanmayın. Ben geçersiz kılmaya değil, tamamlamaya geldim.
Mutayeeyi kuti ndeza kuzoojaya mulawu nibaba basinsimi. Teensi kiujaya nkuzidide pe, ndizide kukulondola.
18 Size doğrusunu söyleyeyim, yer ve gök ortadan kalkmadan, her şey gerçekleşmeden, Kutsal Yasa'dan ufacık bir harf ya da bir nokta bile yok olmayacak.
Nkaambo ndamwaambila chakusinizya kuti julu anyika zyoonse zilakonzya kumana, pesi tachikonzeki kuti kamane kabala nikaba komwe nikaba kazila komwe kamumulawu mane lumwi zintu zyoonse zikachitwe.
19 Bu nedenle, bu buyrukların en küçüğünden birini kim çiğner ve başkalarına öyle öğretirse, Göklerin Egemenliği'nde en küçük sayılacak. Ama bu buyrukları kim yerine getirir ve başkalarına öğretirse, Göklerin Egemenliği'nde büyük sayılacak.
kaako umwi awumwi usotoka nikaba kanini akati kamilazyo eeyi, alimwi ulayiisya bantu mbubonya oobo, ooyo uzotegwa muniini mubwami bwakujulu, pesi umwi awumwi uyiilomya, alimwi ulayiisya ooyo uzootegwa mupati mubwami bwakujul.
20 Size şunu söyleyeyim: Doğruluğunuz din bilginleriyle Ferisiler'inkini aşmadıkça, Göklerin Egemenliği'ne asla giremezsiniz!”
Nkaambo, ndamwaambila kuti, bululami bwanu kabutayindi bululami bwabalembi abwaba Falisi, tamukanjili mubwami bwakujulu.
21 “Atalarımıza, ‘Adam öldürmeyeceksin. Öldüren yargılanacak’ dendiğini duydunuz.
bantu bakalekale mbubakaambilwa kuti, utajayi, umwi amwumwi uujaya uleede kubetekwa.
22 Ama ben size diyorum ki, kardeşine öfkelenen herkes yargılanacaktır. Kim kardeşine aşağılayıcı bir söz söylerse, Yüksek Kurul'da yargılanacaktır. Kim kardeşine ahmak derse, cehennem ateşini hak edecektir. (Geenna g1067)
Pesi mebo ndamwaambila kuti, umwi awumwi uukalalila munyina uleede uleelde kubetekwa. Alimwi umwi awumwi uusampawula munyina uleelede lubeta lupati, pesi umwi awumwi utukila uleelede mulilo wa Gehena. (Geenna g1067)
23 Bu yüzden, sunakta adak sunarken kardeşinin sana karşı bir şikâyeti olduğunu anımsarsan, adağını orada, sunağın önünde bırak, git önce kardeşinle barış; sonra gelip adağını sun.
kaako kuti kuli mukutuula chipo chako nkukonya ooko kunembo lyachipayiliilo, uye ukasangune kuyanzaana amunyoko,
kosiya chipo chako kunembo lyachipayililo, akwiinka kunzila yako. Lutaanzi koyanzaana amunyoko, mpawo usike akuzootuula chipo chako.
25 Senden davacı olanla daha yoldayken çabucak anlaş. Yoksa o seni yargıca, yargıç da gardiyana teslim edebilir; sonunda da hapse atılabilirsin.
Fwambaana kuzuminana asinkondo nyokwe nochili aawe munzila, kuti sinkondo nyokwe atakutoli kumubetesi, alkwe mubetesi atakutoli kumupolis, alakwe mupolisa atakubiki muntolongo.
26 Sana doğrusunu söyleyeyim, borcunun son kuruşunu ödemeden oradan asla çıkamazsın.”
Kasimpe ndamwaambila kuti tokoozwa oomo mane ukaliye nikaba kasyaalizi
27 “‘Zina etmeyeceksin’ dendiğini duydunuz.
Mwakamvwa mbukwaambwa kuti, 'utachiti bumambi.'
28 Ama ben size diyorum ki, bir kadına şehvetle bakan her adam, yüreğinde o kadınla zina etmiş olur.
Pesi mebo ndamwaambila kuti, umwi awumwi weemuuzya mwanakazi wamuchitya kale bumambi mumoyo wakwe.
29 Eğer sağ gözün günah işlemene neden olursa, onu çıkar at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme atılmasından iyidir. (Geenna g1067)
Na liso lyako lyalulyo lyakulebya, uligwisye ulisowe nkaambo kulakubotela kuti ufwidwe chipanzi chomwe kwiinda kusowelwa mu Gehena mubili wako woonse. (Geenna g1067)
30 Eğer sağ elin günah işlemene neden olursa, onu kes at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme gitmesinden iyidir. (Geenna g1067)
Alimwi kuti jaanza lyako lyalulyo lyakulebya, ulikosole ulisowe, nkaambo kulakubotela kuti ufwidwe chipanzi chomwe kwiinda kusowelwa mu Gehena mubili wako woonse. (Geenna g1067)
31 “‘Kim karısını boşarsa ona boşanma belgesi versin’ denmiştir.
Alimwi kwakaambwa kuti, umwi awumwi uuleka mukakwe amupe lugwalo lwakulekana.
32 Ama ben size diyorum ki, karısını fuhuş dışında bir nedenle boşayan onu zinaya itmiş olur. Boşanmış bir kadınla evlenen de zina etmiş olur.”
Pesi mebo ndamwaambila kuti, umwi awumwi ulekede mukakwe kutaamba kuti nkaambo kakuvuulakuluumbi, wamuchitya bumambi alimwi umwi awumwi ooyo mwanakazi uleledwe wamuchitya bumambi.
33 “Yine atalarımıza, ‘Yalan yere ant içmeyeceksin, ama Rab'bin önünde içtiğin antları yerine getireceksin’ dendiğini duydunuz.
Mwakamvwa bantu bakalekale mbubakaambilwa kuti, utakombi chakubeja uchitile Jehova mbubonya oobo mbuwakakonkezya.
34 Oysa ben size diyorum ki, hiç ant içmeyin: Ne gök üzerine, çünkü orası Tanrı'nın tahtıdır; ne yer üzerine, çünkü orası O'nun ayak taburesidir; ne de Yeruşalim üzerine, çünkü orası Büyük Kral'ın kentidir.
Mebo ndamwaambila kuti, utakonki pe nikuba bunini, nikuba kujulu nkaambo nchichuuno chabwami bwa Leza.
Nikuba kunyika nkaambo nchichuuno chamawulu aakwe, nikuba ku Jelusalemu, nkaambo ngumuunzi wamwami mupati.
36 Başınızın üzerine de ant içmeyin. Çünkü saçınızın tek telini ak ya da kara edemezsiniz.
Alimwi utakonki kumutwe wako, nkaambo tokonzyi kusandula kasusu nikaba komwe kati katube na kasiye.
37 ‘Evet’iniz evet, ‘hayır’ınız hayır olsun. Bundan fazlası Şeytan'dandır.”
Kwaamba kwanu akube, Ii ii, na pe, nkaambo nzyoonse ziyungizigwa zilazwa kumubi.
38 “‘Göze göz, dişe diş’ dendiğini duydunuz.
Mwakamvwa mbukwakaambwa kuti, liso kuliso lino kulino,
39 Ama ben size diyorum ki, kötüye karşı direnmeyin. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin.
mebo ndamwaambila kuti utamutontekki muntu mubi pesi muntu umwi awumwi ukuuma seya lyalulyo
40 Size karşı davacı olup mintanınızı almak isteyene abanızı da verin.
Alimwi uuli buti uyanda kukubika kaambo akunyanzya chikobela chako, mulekele achalo chibaki chako.
41 Sizi bin adım yol yürümeye zorlayanla iki bin adım yürüyün.
Alimwi ukusungilizya kuyumuna musinzo omwe, musindikile musinzo yobile.
42 Sizden bir şey dileyene verin, sizden ödünç isteyeni geri çevirmeyin.”
Umwi awumwi ukumbila kwako umupe, mpawo umwi awumwi kukolota kwako utamufutatili pe.
43 “‘Komşunu seveceksin, düşmanından nefret edeceksin’ dendiğini duydunuz.
Mwakamvwa mbukakaambwa kuti yanda mweenzinyokwe, pesi sinkondo nyokwe umusule.
44 Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin.
Mebo ndamwaambila kuti amuyande basinkonyokwe mubakombele bamupenzya,
45 Öyle ki, göklerdeki Babanız'ın oğulları olasınız. Çünkü O, güneşini hem kötülerin hem iyilerin üzerine doğdurur; yağmurunu hem doğruların hem eğrilerin üzerine yağdırır.
kuti mube bana bakwe uso wanu uli kujulu nkaambo ulapusuzya zuba lyakwe kubabi akubabotu, ulawisizya mvulakuli boonse baluleme abataluleme.
46 Eğer yalnız sizi sevenleri severseniz, ne ödülünüz olur? Vergi görevlileri de öyle yapmıyor mu?
Kuti kamuyanda aabo bamuyanda ino mbulumbuunzi mbumujisi? sa abalo basimutelo tabachiti mbubonya oobo?
47 Yalnız kardeşlerinize selam verirseniz, fazladan ne yapmış olursunuz? Putperestler de öyle yapmıyor mu?
Na mwazuminina bakwanu, muchita buti ziinda kulibamwi? Sena abalabo bamasi tabachiti mbubonya?
48 Bu nedenle, göksel Babanız yetkin olduğu gibi, siz de yetkin olun.”
Nkaambo kaako amulondoke mbuli uso wanu uli kujuliu mbwalondokede
