< Luka 17 >

1 İsa öğrencilerine şöyle dedi: “İnsanı günaha düşüren tuzakların olması kaçınılmazdır. Ama bu tuzaklara aracılık eden kişinin vay haline!
ⲁ̅ⲡⲉϫⲁϥ ⲇⲉ ⲛⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ϫⲉ ⲥⲙⲟⲕϩ ⲉⲧⲣⲉ ⲛⲉⲥⲕⲁⲛⲇⲁⲗⲟⲛ ⲧⲙⲉⲓ ⲡⲗⲏⲛ ⲟⲩⲟⲓ ⲙⲡⲉⲧϥⲛⲏⲟⲩ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲟⲧϥ
2 Böyle bir kişi bu küçüklerden birini günaha düşüreceğine, boynuna bir değirmen taşı geçirilip denize atılsa, kendisi için daha iyi olur.
ⲃ̅ⲛⲁⲛⲟⲩⲥ ⲛⲁϥ ⲉⲛⲉⲟⲩⲛⲟⲩⲱⲛⲉ ⲛⲥⲓⲕⲉ ⲙⲏⲣ ⲉⲡⲉϥⲙⲁⲕϩ ⲛⲥⲉⲛⲟϫϥ ⲉⲑⲁⲗⲁⲥⲥⲁ ⲉϩⲟⲩⲉ ⲧⲣⲉϥⲥⲕⲁⲛⲇⲁⲗⲓⲍⲉ ⲟⲩⲁ ⲛⲛⲉⲓⲕⲟⲩⲓ
3 Yaşantınıza dikkat edin! Kardeşiniz günah işlerse, onu azarlayın; tövbe ederse, bağışlayın.
ⲅ̅ϯϩⲧⲏⲧⲛ ⲉⲣⲱⲧⲛ ⲉⲣϣⲁⲛⲡⲉⲕⲥⲟⲛ ⲣⲛⲟⲃⲉ ⲉⲡⲓⲧⲓⲙⲁ ⲛⲁϥ ⲁⲩⲱ ⲉϥϣⲁⲛⲙⲉⲧⲁⲛⲟⲓ ⲕⲱ ⲛⲁϥ ⲉⲃⲟⲗ
4 Günde yedi kez size karşı günah işler ve yedi kez size gelip, ‘Tövbe ediyorum’ derse, onu bağışlayın.”
ⲇ̅ⲕⲁⲛ ⲉϥϣⲁⲛⲣⲛⲟⲃⲉ ⲉⲣⲟⲕ ⲛⲥⲁϣϥ ⲛⲥⲟⲡ ⲙⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲛϥⲕⲟⲧϥ ⲉⲣⲟⲕ ⲛⲥⲁϣϥ ⲛⲥⲟⲡ ⲙⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲉϥϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ϯⲙⲉⲧⲁⲛⲟⲓ ⲉⲕⲉⲕⲱ ⲛⲁϥ ⲉⲃⲟⲗ
5 Elçiler Rab'be, “İmanımızı artır!” dediler.
ⲉ̅ⲡⲉϫⲉⲛⲁⲡⲟⲥⲧⲟⲗⲟⲥ ⲙⲡϫⲟⲉⲓⲥ ϫⲉ ⲟⲩⲉϩⲡⲓⲥⲧⲓⲥ ⲉⲣⲟⲛ
6 Rab şöyle dedi: “Bir hardal tanesi kadar imanınız olsa, şu dut ağacına, ‘Kökünden sökül ve denizin içine dikil’ dersiniz, o da sözünüzü dinler.
ⲋ̅ⲡⲉϫⲉⲡϫⲟⲉⲓⲥ ⲇⲉ ⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲉⲛⲉⲟⲩⲛⲧⲏ ⲧⲛⲡⲓⲥⲧⲓⲥ ⲙⲙⲁⲩ ⲛⲁⲡϣⲁⲩ ⲛⲟⲩⲃⲗⲃⲓⲗⲉ ⲛϣⲗⲧⲙ ⲛⲉⲧⲉⲧⲛⲁϫⲟⲟⲥ ⲛⲧⲉⲓⲛⲟⲩϩⲉ ϫⲉ ⲡⲱⲣϫ ⲛⲧⲉⲧⲱϭⲉ ϩⲛ ⲑⲁⲗⲁⲥⲥⲁ ⲛⲥⲥⲱⲧⲙ ⲛⲏⲧⲛ
7 “Hanginizin çift süren ya da çobanlık eden bir kölesi olur da, tarladan dönüşünde ona, ‘Çabuk gel, sofraya otur’ der?
ⲍ̅ⲛⲓⲙ ⲇⲉ ⲛϩⲏⲧⲧⲏⲩⲧⲛ ⲉⲩⲛⲧⲁϥ ⲙⲙⲁⲩ ⲛⲟⲩϩⲙϩⲁⲗ ⲉϥⲥⲕⲁⲓ ⲏ ⲉϥⲙⲟⲟⲛⲉ ⲉϥⲛⲏⲟⲩ ⲉϩⲣⲁⲓ ϩⲛ ⲧⲥⲱϣⲉ ⲛϥϫⲟⲟⲥ ⲛⲁϥ ⲛⲧⲉⲩⲛⲟⲩ ϫⲉ ⲙⲟⲟϣⲉ ⲛⲅⲛⲟϫⲕ
8 Tersine ona, ‘Yemeğimi hazırla, kuşağını bağla, ben yiyip içerken bana hizmet et. Sonra sen yiyip içersin’ demez mi?
ⲏ̅ⲙⲏ ⲉϣⲁϥϫⲟⲟⲥ ⲁⲛ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲥⲟⲃⲧⲉ ⲙⲡⲉϯⲛⲁⲟⲩⲟⲙϥ ⲛⲅⲙⲟⲣⲕ ⲛⲅⲇⲓⲁⲕⲟⲛⲓ ⲛⲁⲉⲓ ϣⲁⲛϯⲟⲩⲱⲙ ⲛⲧⲁⲥⲱ ⲙⲛⲛⲥⲁ ⲛⲁⲓ ⲇⲉ ⲛⲅⲟⲩⲱⲙ ⲛⲅⲥⲱ
9 Verdiği buyrukları yerine getirdi diye köleye teşekkür eder mi?
ⲑ̅ⲙⲏ ⲟⲩⲛⲧⲉⲡϩⲙϩⲁⲗ ϩⲙⲟⲧ ϫⲉ ⲁϥⲣⲛⲉⲛⲧⲁⲩⲟⲩⲉϩⲥⲁϩⲛⲉ ⲙⲙⲟⲟⲩ ⲛⲁϥ
10 Siz de böylece, size verilen buyrukların hepsini yerine getirdikten sonra, ‘Biz değersiz kullarız; sadece yapmamız gerekeni yaptık’ deyin.”
ⲓ̅ⲧⲁⲓ ⲧⲉ ⲧⲉⲧⲛϩⲉ ϩⲱⲧⲧⲏⲟⲩⲧⲛ ⲉⲧⲉⲧⲛϣⲁⲛⲣϩⲱⲃ ⲛⲓⲙ ⲉⲛⲧⲁⲩⲟⲩⲉϩⲥⲁϩⲛⲉ ⲙⲙⲟⲟⲩ ⲛⲏⲧⲛ ⲁϫⲓⲥ ϫⲉ ⲁⲛⲛϩⲉⲛϩⲙϩⲁⲗ ⲛⲁⲧϣⲁⲩ ⲡⲉⲧⲉⲣⲟⲛ ⲉⲁⲁϥ ⲡⲉⲛⲧⲁⲛⲁⲁϥ
11 Yeruşalim'e doğru yoluna devam eden İsa, Samiriye ile Celile arasındaki sınır bölgesinden geçiyordu.
ⲓ̅ⲁ̅ⲁⲥϣⲱⲡⲉ ⲇⲉ ⲉϥⲙⲟⲟϣⲉ ⲉⲑⲓⲉⲣⲟⲥⲟⲗⲩⲙⲁ ⲛⲉϥⲛⲏⲟⲩ ⲇⲉ ⲉⲃⲟⲗ ⲡⲉ ϩⲓⲧⲛ ⲧⲥⲁⲙⲁⲣⲓⲁ ⲛⲙ ⲧⲅⲁⲗⲓⲗⲁⲓⲁ
12 Köyün birine girerken O'nu cüzamlı on adam karşıladı. Bunlar uzakta durarak, “İsa, Efendimiz, halimize acı!” diye seslendiler.
ⲓ̅ⲃ̅ⲉϥⲃⲏⲕ ⲇⲉ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉⲩϯⲙⲉ ⲁⲙⲏⲧ ⲣⲣⲱⲙⲉ ⲉⲩⲥⲟⲃⲁϩ ⲧⲱⲙⲛⲧ ⲉⲣⲟϥ ⲛⲁⲓ ⲇⲉ ⲉⲩⲁϩⲉⲣⲁⲧⲟⲩ ⲙⲡⲟⲩⲉ
ⲓ̅ⲅ̅ⲉⲩϫⲓϣⲕⲁⲕ ⲉⲃⲟⲗ ⲉⲩϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲓⲏⲥ ⲡⲥⲁϩ ⲛⲁ ⲛⲁⲛ
14 İsa onları görünce, “Gidin, kâhinlere görünün” dedi. Adamlar yolda giderken cüzamdan temizlendiler.
ⲓ̅ⲇ̅ⲁϥⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⲉⲣⲟⲟⲩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲃⲱⲕ ⲙⲁⲧⲟⲩⲱⲧⲛ ⲉⲛⲟⲩⲏⲏⲃ ⲁⲥϣⲱⲡⲉ ⲇⲉ ⲉⲩⲃⲏⲕ ⲁⲩⲧⲃⲃⲟ
15 Onlardan biri, iyileştiğini görünce yüksek sesle Tanrı'yı yücelterek geri döndü, yüzüstü İsa'nın ayaklarına kapanıp O'na teşekkür etti. Bu adam Samiriyeli'ydi.
ⲓ̅ⲉ̅ⲛⲧⲉⲣⲉⲟⲩⲁ ⲇⲉ ⲛϩⲏⲧⲟⲩ ⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲁϥⲧⲃⲃⲟ ⲁϥⲕⲟⲧϥ ϩⲛ ⲟⲩⲛⲟϭ ⲛⲥⲙⲏ ⲉϥϯ ⲉⲟⲟⲩ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ
ⲓ̅ⲋ̅ⲁϥⲡⲁϩⲧϥ ϩⲁ ⲣⲁⲧϥ ⲉϫⲛ ⲡⲉϥϩⲟ ⲉϥϣⲡ ϩⲙⲟⲧ ⲛⲧⲟⲟⲧϥ ⲛⲧⲟϥ ⲇⲉ ⲛⲉ ⲟⲩⲥⲁⲙⲁⲣⲓⲧⲏⲥ ⲡⲉ
17 İsa, “İyileşenler on kişi değil miydi?” diye sordu. “Öbür dokuzu nerede?
ⲓ̅ⲍ̅ⲁⲓⲥ ⲇⲉ ⲟⲩⲱϣⲃ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⲙⲏ ⲙⲡⲉⲡⲓⲙⲏⲧ ⲧⲃⲃⲟ ⲉϥⲧⲱⲛ ⲡⲕⲉⲯⲓⲥ
18 Tanrı'yı yüceltmek için bu yabancıdan başka geri dönen olmadı mı?”
ⲓ̅ⲏ̅ⲙⲡⲟⲩϩⲉ ⲉⲣⲟⲟⲩ ⲉⲧⲣⲉⲩⲕⲟⲧⲟⲩ ⲉϯ ⲉⲟⲟⲩ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲓⲙⲏⲧⲓ ⲡⲓϣⲙⲙⲟ
19 Sonra adama, “Ayağa kalk, git” dedi. “İmanın seni kurtardı.”
ⲓ̅ⲑ̅ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲧⲱⲟⲩⲛ ⲛⲅⲃⲱⲕ
20 Ferisiler İsa'ya, “Tanrı'nın Egemenliği ne zaman gelecek?” diye sordular. İsa onlara şöyle yanıt verdi: “Tanrı'nın Egemenliği göze görünür bir şekilde gelmez.
ⲕ̅ⲛⲧⲉⲣⲟⲩϫⲛⲟⲩϥ ⲇⲉ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲛ ⲛⲉⲫⲁⲣⲓⲥⲥⲁⲓⲟⲥ ϫⲉ ⲉⲣⲉⲧⲙⲛⲧⲣⲣⲟ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲛⲏⲩ ⲧⲛⲁⲩ ⲁϥⲟⲩⲱϣⲃ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲉⲣⲉⲧⲙⲛⲧⲣⲣⲟ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲛⲏⲟⲩ ⲁⲛ ϩⲛ ⲟⲩϯϩⲧⲏϥ
21 İnsanlar da, ‘İşte burada’ ya da, ‘İşte şurada’ demeyecekler. Çünkü Tanrı'nın Egemenliği aranızdadır.”
ⲕ̅ⲁ̅ⲟⲩⲧⲉ ⲛⲛⲉⲩⲛⲁϫⲟⲟⲥ ⲁⲛ ϫⲉ ⲉⲓⲥ ϩⲏⲏⲧⲉ ⲙⲡⲉⲓⲙⲁ ⲏ ⲡⲏ ⲉⲓⲥ ⲧⲙⲛⲧⲣⲣⲟ ⲅⲁⲣ ⲙⲡⲛⲟⲩⲧⲉ ⲙⲡⲉⲧⲛⲥⲁ ⲛϩⲟⲩⲛ
22 İsa öğrencilerine şöyle dedi: “Öyle günler gelecek ki, İnsanoğlu'nun günlerinden birini görmeyi özleyeceksiniz, ama görmeyeceksiniz.
ⲕ̅ⲃ̅ⲡⲉϫⲁϥ ⲇⲉ ⲛⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ϫⲉ ⲟⲩⲛϩⲉⲛϩⲟⲟⲩ ⲛⲏⲟⲩ ⲉⲧⲉⲧⲛⲁⲉⲡⲓⲑⲩⲙⲓ ⲉⲛⲁⲩ ⲉⲩϩⲟⲟⲩ ϩⲛ ⲛⲁⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲣⲱⲙⲉ ⲛⲧⲉⲧⲛⲧⲙⲛⲁⲩ
23 İnsanlar size, ‘İşte orada’, ‘İşte burada’ diyecekler. Gitmeyin, onların arkasından koşmayın.
ⲕ̅ⲅ̅ⲛⲥⲉϫⲟⲟⲥ ⲛⲏⲧⲛ ϫⲉ ⲓⲥϩⲏⲏⲧⲉ ϥⲙⲡⲉⲓⲙⲁ ⲏ ϩⲙ ⲡⲁⲓ ⲙⲡⲣⲡⲱⲧ ⲉⲃⲟⲗ
24 Şimşek çakıp göğü bir ucundan öbür ucuna dek nasıl aydınlatırsa, İnsanoğlu kendi gününde öyle olacaktır.
ⲕ̅ⲇ̅ⲛⲑⲉ ⲅⲁⲣ ⲛⲧⲉⲃⲣⲏϭⲉ ⲉϣⲁⲥⲣⲟⲩⲟⲓⲛ ϩⲁⲧⲡⲉ ⲛⲥⲣⲟⲩⲟⲓⲛ ⲉϫⲙⲡⲕⲁϩ ⲧⲁⲓ ⲧⲉ ⲑⲉ ⲉⲧⲛⲁϣⲱⲡⲉ ⲙⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲣⲱⲙⲉ
25 Ama önce O'nun çok acı çekmesi ve bu kuşak tarafından reddedilmesi gerekir.
ⲕ̅ⲉ̅ϩⲁⲡⲥ ⲇⲉ ⲛϣⲟⲣⲡ ⲉⲧⲣⲉϥϣⲉⲡϩⲁϩ ⲛϩⲓⲥⲉ ⲛⲥⲉⲧⲥⲧⲟϥ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲛ ⲧⲉⲓⲅⲉⲛⲉⲁ
26 “Nuh'un günlerinde nasıl olduysa, İnsanoğlu'nun günlerinde de öyle olacak.
ⲕ̅ⲋ̅ⲁⲩⲱ ⲕⲁⲧⲁ ⲑⲉ ⲉⲛⲧⲁⲥϣⲱⲡⲉ ϩⲛ ⲛⲉϩⲟⲟⲩ ⲛⲛⲱϩⲉ ⲧⲁⲓ ⲧⲉ ⲑⲉ ⲉⲧⲛⲁϣⲱⲡⲉ ϩⲛ ⲛⲉϩⲟⲟⲩ ⲙⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲣⲱⲙⲉ
27 Nuh'un gemiye bindiği güne dek insanlar yiyip içiyor, evlenip evlendiriliyorlardı. Sonra tufan gelip hepsini yok etti.
ⲕ̅ⲍ̅ⲛⲑⲉ ⲅⲁⲣ ⲉⲛⲧⲁⲥϣⲱⲡⲉ ϩⲛ ⲛⲉϩⲟⲟⲩ ⲛⲛⲱϩⲉ ⲉⲑⲁⲏ ⲙⲡⲕⲁⲧⲁⲕⲗⲩⲥⲙⲟⲥ ⲉⲩⲟⲩⲱⲙ ⲉⲩⲥⲱ ⲉⲩϫⲓϩⲓⲙⲉ ⲉⲩϩⲙⲟⲟⲥ ⲛⲙϩⲁⲓ ϣⲁⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲉⲛⲧⲁⲛⲱϩⲉ ⲃⲱⲕ ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉⲧϭⲓⲃⲱⲧⲟⲥ ⲁⲡⲕⲁⲧⲁⲕⲗⲩⲥⲙⲟⲥ ⲉⲓ ⲁϥⲧⲁⲕⲟⲟⲩ ⲧⲏⲣⲟⲩ
28 Lut'un günlerinde de durum aynıydı. İnsanlar yiyip içiyor, alıp satıyor, tohum ekiyor, ev yapıyorlardı.
ⲕ̅ⲏ̅ⲁⲩⲱ ⲟⲛ ⲕⲁⲧⲁ ⲑⲉ ⲉⲛⲧⲁⲥϣⲱⲡⲉ ϩⲛ ⲛⲉϩⲟⲟⲩ ⲗⲗⲱⲧ ⲉⲩⲟⲩⲱⲙ ⲉⲩⲥⲱ ⲉⲩϣⲱⲡ ⲉⲩϯ ⲉⲃⲟⲗ ⲉⲩⲧⲱϭⲉ ⲉⲩⲕⲱⲧ
29 Ama Lut'un Sodom'dan ayrıldığı gün gökten ateşle kükürt yağdı ve hepsini yok etti.
ⲕ̅ⲑ̅ⲙⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲇⲉ ⲉⲛⲧⲁⲗⲱⲧ ⲉⲓ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛ ⲥⲟⲇⲟⲙⲁ ⲁⲩⲕⲱϩⲧ ϩⲱⲟⲩ ⲉⲃⲟⲗ ϩⲛ ⲧⲡⲉ ⲛⲙⲟⲩⲑⲏⲛ ⲁϥⲧⲁⲕⲉⲟⲩⲟⲛ ⲛⲓⲙ
30 “İnsanoğlu'nun ortaya çıkacağı gün durum aynı olacaktır.
ⲗ̅ⲧⲁⲓ ⲧⲉ ⲑⲉ ⲉⲧⲛⲁϣⲱⲡⲉ ϩⲙ ⲡⲉϩⲟⲟⲩ ⲉⲧⲉⲣⲉⲡϣⲏⲣⲉ ⲙⲡⲣⲱⲙⲉ ⲛⲁⲩⲱⲛϩ ⲉⲃⲟⲗ
31 O gün damda olan, evdeki eşyalarını almak için aşağı inmesin. Tarlada olan da geri dönmesin.
ⲗ̅ⲁ̅ϩⲛ ⲛⲉϩⲟⲟⲩ ⲉⲧⲙⲙⲁⲩ ⲡⲉⲧϩⲓϫⲉⲛⲉⲡⲱⲣ ⲉⲣⲉⲛⲉϥϩⲛⲁⲁⲩ ϩⲙ ⲡⲉϥⲏⲓ ⲙⲡⲣⲧⲣⲉϥⲉⲓ ⲉⲡⲉⲥⲏⲧ ⲉϥⲓⲧⲟⲩ ⲁⲩⲱ ⲡⲉⲧϩⲛ ⲧⲥⲱϣⲉ ⲙⲡⲣⲧⲣⲉϥⲕⲟⲧϥ ⲉⲡⲁϩⲟⲩ
32 Lut'un karısına olanları hatırlayın!
ⲗ̅ⲃ̅ⲁⲣⲓⲡⲙⲉⲉⲩⲉ ⲛⲑⲓⲙⲉ ⲗⲗⲱⲧ
33 Canını esirgemek isteyen onu yitirecek. Canını yitiren ise onu yaşatacaktır.
ⲗ̅ⲅ̅ⲡⲉⲧⲛⲁϣⲓⲛⲉ ⲛⲥⲁⲧⲁⲛϩⲉ ⲧⲉϥⲯⲩⲭⲏ ϥⲛⲁⲥⲟⲣⲙⲉⲥ ⲡⲉⲧⲛⲁⲥⲟⲣⲙⲉⲥ ϥⲛⲁⲧⲁⲛϩⲟⲥ
34 Size şunu söyleyeyim, o gece aynı yatakta olan iki kişiden biri alınacak, öbürü bırakılacak.
ⲗ̅ⲇ̅ϯϫⲱ ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲏⲧⲛ ϫⲉ ϩⲛ ⲧⲉⲓⲟⲩϣⲏ ⲟⲩⲛⲥⲛⲁⲩ ⲛⲁϣⲱⲡⲉ ϩⲛ ⲟⲩϭⲗⲟϭ ⲛⲟⲩⲱⲧ ⲥⲉⲛⲁϫⲓⲟⲩⲁ ⲛⲥⲉⲕⲁⲟⲩⲁ
35 Birlikte buğday öğüten iki kadından biri alınacak, öbürü bırakılacak.”
ⲗ̅ⲉ̅ⲟⲩⲛⲥⲛⲧⲉ ⲛⲁϣⲱⲡⲉ ⲉⲩⲛⲟⲩⲧ ϩⲓⲟⲩⲥⲟⲡ ⲥⲉⲛⲁϫⲓⲟⲩⲉⲓ ⲛⲥⲉⲕⲁⲟⲩⲉⲓ
ⲗ̅ⲋ̅
37 Onlar İsa'ya, “Bu olaylar nerede olacak, Rab?” diye sordular. O da onlara, “Leş neredeyse, akbabalar da oraya üşüşecek” dedi.
ⲗ̅ⲍ̅ⲁⲩⲟⲩⲱϣⲃ ⲇⲉ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲉⲧⲱⲛ ⲡϫⲟⲉⲓⲥ ⲛⲧⲟϥ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲡⲙⲁ ⲉⲧⲉⲣⲉⲡⲥⲱⲙⲁ ⲛⲁϣⲱⲡⲉ ⲙⲙⲟϥ ⲉⲣⲉⲛⲁⲉⲧⲟⲥ ⲛⲁⲥⲱⲟⲩϩ ⲉⲣⲟϥ

< Luka 17 >