Yuhanna 11
1 Meryem ile kızkardeşi Marta'nın köyü olan Beytanya'dan Lazar adında bir adam hastalanmıştı.
Now a man named Lazarus, of Bethany, was lying ill; he belonged to the same village as Mary and her sister Martha.
2 Meryem, Rab'be güzel kokulu yağ sürüp saçlarıyla O'nun ayaklarını silen kadındı. Hasta Lazar ise Meryem'in kardeşiydi.
This Mary, whose brother Lazarus was ill, was the Mary who anointed the Master with perfume, and wiped his feet with her hair.
3 İki kızkardeş İsa'ya, “Rab, sevdiğin kişi hasta” diye haber gönderdiler.
The sisters, therefore, sent this message to Jesus – “Master, your friend is ill”;
4 İsa bunu işitince, “Bu hastalık ölümle sonuçlanmayacak; Tanrı'nın yüceliğine, Tanrı Oğlu'nun yüceltilmesine hizmet edecek” dedi.
and, when Jesus heard it, he said, ‘This illness is not to end in death, but is to redound to the honour of God, in order that the Son of God may be honoured through it.’
5 İsa Marta'yı, kızkardeşini ve Lazar'ı severdi.
Jesus loved Martha and her sister, and Lazarus.
6 Bu nedenle, Lazar'ın hasta olduğunu duyunca bulunduğu yerde iki gün daha kaldıktan sonra öğrencilere, “Yahudiye'ye dönelim” dedi.
Yet, when he heard of the illness of Lazarus, he still stayed two days in the place where he was.
Then, after that, he said to his disciples, ‘Let us go to Judea again.’
8 Öğrenciler, “Rabbî” dediler, “Yahudi yetkililer demin seni taşlamaya kalkıştılar. Yine oraya mı gidiyorsun?”
‘Rabbi,’ they replied, ‘the authorities there were but just now seeking to stone you; and are you going there again?’
9 İsa şu karşılığı verdi: “Günün on iki saati yok mu? Gündüz yürüyen sendelemez. Çünkü bu dünyanın ışığını görür.
‘Are not there twelve hours in the day?’ answered Jesus. ‘If someone walks about in the daytime, they don’t stumble, because they can see the light of the sun;
10 Oysa gece yürüyen sendeler. Çünkü kendisinde ışık yoktur.”
but, if they walk about at night, they stumble, because they have not the light.’
11 Bu sözleri söyledikten sonra, “Dostumuz Lazar uyudu” diye ekledi, “Onu uyandırmaya gidiyorum.”
And, when he had said this, he added, ‘Our friend Lazarus has fallen asleep; but I am going so that I may wake him.’
12 Öğrenciler, “Ya Rab” dediler, “Uyuduysa iyileşecektir.”
‘If he has fallen asleep, Master, he will get well,’ said the disciples.
13 İsa Lazar'ın ölümünden söz ediyordu, ama onlar olağan uykudan söz ettiğini sanmışlardı.
But Jesus meant that he was dead; they, however, supposed that he was speaking of natural sleep.
14 Bunun üzerine İsa açıkça, “Lazar öldü” dedi.
Then he said to them plainly, ‘Lazarus is dead;
15 “İman edesiniz diye, orada bulunmadığıma sizin için seviniyorum. Şimdi onun yanına gidelim.”
and I am glad for your sakes that I was not there, so that you may learn to believe in me. But let us go to him.’
16 “İkiz” diye anılan Tomas öbür öğrencilere, “Biz de gidelim, O'nunla birlikte ölelim!” dedi.
At this, Thomas, who was called “The Twin,” said to his fellow disciples, ‘Let us go too, so that we may die with him.’
17 İsa Beytanya'ya yaklaşınca Lazar'ın dört gündür mezarda olduğunu öğrendi.
When Jesus reached the place, he found that Lazarus had been four days in the tomb already.
18 Beytanya, Yeruşalim'e on beş ok atımı kadar uzaklıktaydı.
Bethany being only about two miles from Jerusalem,
19 Birçok Yahudi, kardeşlerini yitiren Marta'yla Meryem'i avutmaya gelmişti.
a number of the people had come there to comfort Martha and Mary because of their brother’s death.
20 Marta İsa'nın geldiğini duyunca O'nu karşılamaya çıktı, Meryem ise evde kaldı.
When Martha heard that Jesus was coming, she went to meet him; but Mary sat quietly at home.
21 Marta İsa'ya, “Ya Rab” dedi, “Burada olsaydın, kardeşim ölmezdi.
‘Master,’ Martha said to Jesus, ‘if you had been here, my brother would not have died.
22 Şimdi bile, Tanrı'dan ne dilersen Tanrı'nın onu sana vereceğini biliyorum.”
Even now, I know that God will grant you whatever you ask him.’
23 İsa, “Kardeşin dirilecektir” dedi.
‘Your brother will rise to life,’ said Jesus.
24 Marta, “Son gün, diriliş günü onun dirileceğini biliyorum” dedi.
‘I know that he will,’ replied Martha, ‘in the resurrection at the Last day.’
25 İsa ona, “Diriliş ve yaşam Ben'im” dedi. “Bana iman eden kişi ölse de yaşayacaktır.
‘I am the resurrection and the life,’ said Jesus. ‘He who believes in me will live, though he die;
and he who lives and believes in me will never die. Do you believe this?’ (aiōn g165)
27 Marta, “Evet, ya Rab” dedi. “Senin, dünyaya gelecek olan Tanrı'nın Oğlu Mesih olduğuna iman ettim.”
‘Yes Master,’ she answered. ‘I have learned to believe that you are the Christ, the Son of God, who was to come into the world.’
28 Bunu söyledikten sonra gidip kızkardeşi Meryem'i gizlice çağırdı. “Öğretmen burada, seni çağırıyor” dedi.
After saying this, Martha went and called her sister Mary, and whispered, ‘The teacher is here, and is asking for you.’
29 Meryem bunu işitince hemen kalkıp İsa'nın yanına gitti.
As soon as Mary heard that, she got up quickly, and went to meet him.
30 İsa henüz köye varmamıştı, hâlâ Marta'nın kendisini karşıladığı yerdeydi.
Jesus had not then come into the village, but was still at the place where Martha had met him.
31 Meryem'le birlikte evde bulunan ve kendisini teselli eden Yahudiler, onun hızla kalkıp dışarı çıktığını gördüler. Ağlamak için mezara gittiğini sanarak onu izlediler.
So the people, who were in the house with Mary, comforting her, when they saw her get up quickly and go out, followed her, thinking that she was going to the tomb to weep there.
32 Meryem İsa'nın bulunduğu yere vardı. O'nu görünce ayaklarına kapanarak, “Ya Rab” dedi, “Burada olsaydın, kardeşim ölmezdi.”
When Mary came where Jesus was and saw him, she threw herself at his feet. ‘Master,’ she exclaimed, ‘if you had been here, my brother would not have died!’
33 Meryem'in ve onunla gelen Yahudiler'in ağladığını gören İsa'nın içini hüzün kapladı, yüreği sızladı.
When Jesus saw her weeping, and the people who had come with her weeping also, he groaned deeply, and was greatly distressed.
34 “Onu nereye koydunuz?” diye sordu. O'na, “Ya Rab, gel gör” dediler.
‘Where have you buried him?’ he asked. ‘Come and see, Master,’ they answered.
35 İsa ağladı.
Jesus burst into tears.
36 Yahudiler, “Bakın, onu ne kadar seviyormuş!” dediler.
‘How he must have loved him!’ the people exclaimed;
37 Ama içlerinden bazıları, “Körün gözlerini açan bu kişi, Lazar'ın ölümünü de önleyemez miydi?” dediler.
but some of them said, ‘Could not this man, who gave sight to the blind man, have also prevented Lazarus from dying?’
38 İsa yine derinden hüzünlenerek mezara vardı. Mezar bir mağaraydı, girişinde de bir taş duruyordu.
Again groaning inwardly, Jesus came to the tomb. It was a cave, and a stone lay against the mouth of it.
39 İsa, “Taşı çekin!” dedi. Ölenin kızkardeşi Marta, “Rab, o artık kokmuştur, öleli dört gün oldu” dedi.
‘Move the stone away,’ said Jesus. ‘Master,’ said Martha, the sister of the dead man, ‘by this time the smell must be offensive, for this is the fourth day since his death.’
40 İsa ona, “Ben sana, ‘İman edersen Tanrı'nın yüceliğini göreceksin’ demedim mi?” dedi.
‘Didn’t I tell you,’ replied Jesus, ‘that, if you would believe in me, you should see the glory of God?’
41 Bunun üzerine taşı çektiler. İsa gözlerini gökyüzüne kaldırarak şöyle dedi: “Baba, beni işittiğin için sana şükrediyorum.
So they moved the stone away; and Jesus, with uplifted eyes, said, ‘Father, I thank you that you have heard my prayer;
42 Beni her zaman işittiğini biliyordum. Ama bunu, çevrede duran halk için, beni senin gönderdiğine iman etsinler diye söyledim.”
I know that you always hear me; but I say this for the sake of the people standing near, so that they may believe that you has sent me as your messenger.’
43 Bunları söyledikten sonra yüksek sesle, “Lazar, dışarı çık!” diye bağırdı.
Then, after saying this, Jesus called in a loud voice, ‘Lazarus! Come out!’
44 Ölü, elleri ayakları sargılarla bağlı, yüzü peşkirle sarılmış olarak dışarı çıktı. İsa oradakilere, “Onu çözün, bırakın gitsin” dedi.
The dead man came out, wrapped hand and foot in a winding-sheet; his face, too, had been wrapped in a cloth. ‘Set him free,’ said Jesus, ‘and let him go.’
45 O zaman, Meryem'e gelen ve İsa'nın yaptıklarını gören Yahudiler'in birçoğu İsa'ya iman etti.
In consequence of this, many of the people, who had come to visit Mary and had seen what Jesus did, put their faith in him.
46 Ama içlerinden bazıları Ferisiler'e giderek İsa'nın yaptıklarını onlara bildirdiler.
Some of them, however, went to the Pharisees, and told them what he had done.
47 Bunun üzerine başkâhinler ve Ferisiler, Yüksek Kurul'u toplayıp dediler ki, “Ne yapacağız? Bu adam birçok doğaüstü belirti gerçekleştiriyor.
The chief priests and the Pharisees called a meeting of the High Council, and said, ‘What are we to do, now that this man is giving so many signs?
48 Böyle devam etmesine izin verirsek, herkes O'na iman edecek. Romalılar da gelip kutsal yerimizi ve ulusumuzu ortadan kaldıracaklar.”
If we allow him to continue as we are doing, everyone will believe in him; and the Romans will come and will take from us both our Temple and our nation.’
49 İçlerinden biri, o yıl başkâhin olan Kayafa, “Hiçbir şey bilmiyorsunuz” dedi.
One of them, however, Caiaphas, who was high priest that year, said to them,
50 “Bütün ulus yok olacağına, halk uğruna bir tek adamın ölmesi sizin için daha uygun. Bunu anlamıyor musunuz?”
‘You are utterly mistaken. You do not consider that it is better for you that one person should die for the people, rather than the whole nation should be destroyed.’
51 Bunu kendiliğinden söylemiyordu. O yılın başkâhini olarak İsa'nın, ulusun uğruna, ve yalnız ulusun uğruna değil, Tanrı'nın dağılmış çocuklarını toplayıp birleştirmek için de öleceğine ilişkin peygamberlikte bulunuyordu.
Now he did not say this of his own accord; but, as high priest that year, he prophesied that Jesus was to die for the nation –
And not for the nation only, but also that he might unite in one body the children of God now scattered far and wide.
53 Böylece o günden itibaren İsa'yı öldürmek için düzen kurmaya başladılar.
So from that day they plotted to put Jesus to death.
54 Bu yüzden İsa artık Yahudiler arasında açıkça dolaşmaz oldu. Oradan ayrılarak çöle yakın bir yere, Efrayim denilen kente gitti. Öğrencileriyle birlikte orada kaldı.
In consequence of this, Jesus did not go about publicly among the people any more, but left and went into the country bordering on the wilderness, to a town called Ephraim, where he stayed with his disciples.
55 Yahudiler'in Fısıh Bayramı yakındı. Taşradakilerin birçoğu bayramdan önce arınmak için Yeruşalim'e gitti.
But the Jewish Festival of the Passover was near; and many people had gone up from the country to Jerusalem, for their purification, before the Festival began.
56 Orada İsa'yı arayıp durdular. Tapınaktayken birbirlerine, “Ne dersiniz, bayrama hiç gelmeyecek mi?” diye soruyorlardı.
So they looked for Jesus there, and said to one another, as they stood in the Temple Courts, ‘What do you think? Do you think he will come to the Festival?’
57 Başkâhinlerle Ferisiler O'nu yakalayabilmek için, yerini bilenlerin haber vermesini buyurmuşlardı.
The chief priests and the Pharisees had already issued orders that, if anyone learned where Jesus was, he should give information, so that they might arrest him.
