Elçilerin İşleri 19
1 Apollos Korint'teyken Pavlus, iç bölgelerden geçerek Efes'e geldi. Orada bazı öğrencileri bularak onlara, “İman ettiğiniz zaman Kutsal Ruh'u aldınız mı?” diye sordu. “Kutsal Ruh'un varlığından haberimiz yok ki!” dediler.
Now it happened that while Apollos was at Corinth, Paul, having passed through the upper country, came to Ephesus. And finding certain disciples
he said to them, “Did you receive the Holy Spirit when you believed?” So they said to him, “But we have not so much as heard that there is a Holy Spirit!”
3 “Öyleyse neye dayanarak vaftiz oldunuz?” diye sordu. “Yahya'nın öğretisine dayanarak vaftiz olduk” dediler.
So he said, “Into what then were you baptized?” So they said, “Into John's baptism.”
4 Pavlus, “Yahya'nın yaptığı vaftiz, tövbeyle ilgili bir vaftizdi” dedi. “Halka, kendisinden sonra gelecek Olan'a, yani İsa'ya inanmalarını söyledi.”
So Paul said, “John indeed baptized with a baptism of repentance, saying to the people that they should believe into the One who would come after him, that is, into Jesus, the Christ.”
5 Onlar bunu duyunca, Rab İsa'nın adıyla vaftiz oldular.
So upon hearing this they were baptized into the name of the Lord Jesus.
6 Pavlus ellerini onların üzerine koyunca Kutsal Ruh üzerlerine indi ve bilmedikleri dillerle konuşup peygamberlik etmeye başladılar.
And as Paul laid his hands on them the Holy Spirit came upon them, and they started speaking languages and prophesying.
7 Aşağı yukarı on iki kişiydiler.
There were about twelve men in all.
8 Havraya giren Pavlus cesaretle konuşmaya başladı. Üç ay boyunca oradakilerle tartışıp durdu, onları Tanrı'nın Egemenliği konusunda ikna etmeye çalıştı.
During three months Paul kept going to the synagogue and speaking boldly, reasoning and persuading concerning the things of the Kingdom of God.
9 Ne var ki, bazıları sert bir tutum takınıp ikna olmamakta direndiler ve İsa'nın yolunu halkın önünde kötülemeye başladılar. Bunun üzerine Pavlus onlardan ayrıldı. Öğrencilerini de alıp götürdü ve Tiranus'un dershanesinde her gün tartışmalarını sürdürdü.
But when some became hardened and disobedient, maligning the Way before the crowd, he withdrew from them and separated the disciples, reasoning daily in the school of a certain Tyrannus.
10 Bu durum iki yıl sürdü. Sonunda Yahudi olsun Grek olsun, Asya İli'nde yaşayan herkes Rab'bin sözünü işitti.
Now this continued for two years, so that all who lived in Asia, both Jews and Greeks, heard the Word of the Lord Jesus.
11 Tanrı, Pavlus'un eliyle olağanüstü mucizeler yaratıyordu.
Further, God kept working unusual miracles by the hands of Paul,
12 Şöyle ki, Pavlus'un bedenine değen peşkir ve peştamallar hasta olanlara götürüldüğünde, hastalıkları yok oluyor, kötü ruhlar içlerinden çıkıyordu.
so that even handkerchiefs or aprons that he touched were applied to the sick, and the diseases left them and the wicked spirits went out from them.
13 Çevrede dolaşıp kötü ruhları kovmakla uğraşan bazı Yahudiler de kötü ruhlara tutsak olanları Rab İsa'nın adını anarak kurtarmaya kalkıştılar. “Pavlus'un tanıttığı İsa'nın adıyla size emrediyoruz!” diyorlardı.
Well some among the itinerant Jewish exorcists attempted to invoke the name of the Lord Jesus over those who had wicked spirits saying, “We adjure you by the Jesus whom Paul preaches.”
14 Bunu yapanlar arasında Skeva adlı bir Yahudi başkâhinin yedi oğlu da vardı.
In fact there were seven sons of Sceva, a Jewish chief priest, who were doing this.
15 Kötü ruh ise onlara şöyle karşılık verdi: “İsa'yı biliyor, Pavlus'u da tanıyorum, ama siz kimsiniz?”
But a particular wicked spirit reacted and said, “Jesus I know, and I am acquainted with Paul, but who are you?”
16 İçinde kötü ruh bulunan adam onlara saldırdı, hepsini alt ederek bozguna uğrattı. Öyle ki, o evden çıplak ve yaralı olarak kaçtılar.
And the man in whom the wicked spirit was jumped on them and overpowered them; he was so much stronger that they ran out of that house naked and wounded.
17 Bu haber, Efes'te yaşayan bütün Yahudiler'le Grekler'e ulaştı. Hepsini bir korku aldı ve Rab İsa'nın adı büyük bir saygınlık kazandı.
Now this became known to all, both Jews and Greeks, who lived in Ephesus; and fear fell on them all, and the name of the Lord Jesus was being exalted.
18 İman edenlerin birçoğu geliyor, yaptıkları kötülükleri itiraf edip anlatıyordu.
And many of those who had believed started coming, confessing and disclosing their practices.
19 Büyücülükle uğraşmış bir sürü kişi de kitaplarını toplayıp herkesin önünde yaktılar. Kitapların değerini hesapladıklarında toplam elli bin gümüş tuttuğunu gördüler.
In fact, many of those who had practiced magic brought their books together and burned them up, in front of everybody (they had calculated their value and it totaled fifty thousand pieces of silver).
20 Böylelikle Rab'bin sözü güçlü biçimde yayılıp etkinlik kazanıyordu.
With power like that it was that the word of the Lord kept growing and prevailing.
21 Pavlus, bu olup bitenlerden sonra Makedonya ve Ahaya'dan geçip Yeruşalim'e gitmeye karar verdi. “Oraya gittikten sonra Roma'yı da görmem gerek” diyordu.
Now after these things were accomplished, Paul resolved in his spirit to go to Jerusalem, passing through Macedonia and Achaia, saying, “After I have been there, I must also see Rome.”
22 Yardımcılarından ikisini, Timoteos ile Erastus'u Makedonya'ya göndererek kendisi bir süre daha Asya İli'nde kaldı.
So he sent two of those who ministered to him, Timothy and Erastus, on to Macedonia, while he himself stayed on in Asia for a time.
23 O sırada İsa'nın yoluna ilişkin büyük bir kargaşalık çıktı.
Now it was during that time that a serious disturbance concerning the Way occurred.
24 Artemis Tapınağı'nın gümüşten maketlerini yapan Dimitrios adlı bir kuyumcu, el sanatçılarına bir hayli iş sağlıyordu.
A certain man named Demetrius, a silversmith, who made silver shrines of Artemis, habitually brought in plenty of business for the artisans;
25 Sanatçıları ve benzer işlerle uğraşanları bir araya toplayarak onlara şöyle dedi: “Efendiler, bu işten büyük kazanç sağladığımızı biliyorsunuz.
he called them together, along with the workmen in related trades, and said: “Men, you know that our prosperity depends on this trade.
26 Ama Pavlus denen bu adamın, elle yapılan tanrıların gerçek tanrılar olmadığını söyleyerek yalnız Efes'te değil, neredeyse bütün Asya İli'nde çok sayıda kişiyi kandırıp saptırdığını görüyor ve duyuyorsunuz.
And you observe and hear that not only in Ephesus but throughout almost all Asia this Paul has persuaded and turned away many people, saying that handmade things are not gods.
27 Hem bu sanatımız saygınlığını yitirmek tehlikesiyle karşı karşıyadır, hem de ulu tanrıça Artemis'in Tapınağı'nın hiçe sayılması ve bütün Asya İli'yle bütün dünyanın tapındığı tanrıçanın, ululuğundan yoksun kalması tehlikesi vardır.”
So not only is this trade of ours in danger of falling into disrepute, but also the temple of the great goddess Artemis may be discredited, and even her own majesty be destroyed, whom all Asia and the world worship.”
28 Oradakiler bunu duyunca öfkeyle doldular. “Efesliler'in Artemisi uludur!” diye bağırmaya başladılar.
Now upon hearing this they were filled with anger and began shouting, “Great is Artemis of the Ephesians!”
29 Kent büsbütün karıştı. Halk, Pavlus'un yol arkadaşlarından Makedonyalı Gayus ve Aristarhus'u yakalayıp sürükleyerek birlikte tiyatroya koşuştu.
So the whole city was filled with confusion, and they rushed into the theater with one accord (they had seized Gaius and Aristarchus, Macedonians, Paul's traveling companions).
30 Pavlus halkın arasına girmek istediyse de, öğrenciler onu bırakmadı.
When Paul wanted to go in to the people, the disciples would not let him.
31 Hatta, Pavlus'un dostu olan bazı Asya İli yöneticileri ona haber yollayarak tiyatroda görünmemesi için yalvardılar.
Even some of the officials of Asia, being his friends, sent word to him and urged him not to venture into the theater.
32 Tiyatrodaki topluluk karışıklık içindeydi. Her kafadan bir ses çıkıyordu. Çoğu ne için toplandığını bile bilmiyordu.
The assembly was in confusion: some were shouting one thing and some another; most of them did not know why they had come together.
33 Yahudiler İskender'i öne çıkarınca kalabalıktan bazıları olayı ona bağladı. Eliyle bir işaret yapan İskender, halka savunmasını yapmak istedi.
Then the Jews pushed Alexander forward, out from the crowd. So Alexander motioned with his hand and would have made a defense to the people.
34 Ama halk kendisinin Yahudi olduğunu anlayınca hep bir ağızdan yaklaşık iki saat boyunca, “Efesliler'in Artemisi uludur!” diye bağırıp durdu.
But when they realized he was a Jew, they all shouted in unison for about two hours, “Great is Artemis of the Ephesians!”
35 Kalabalığı yatıştıran belediye yazmanı, “Ey Efesliler” dedi, “Efes Kenti'nin, ulu Artemis Tapınağı'nın ve gökten düşen kutsal taşın bekçisi olduğunu bilmeyen var mı?
When the city clerk had quieted the crowd, he said: “Men of Ephesus, what man is there who does not know that the city of the Ephesians is temple guardian of the great goddess Artemis and of what fell from Zeus?
36 Bunları hiç kimse inkâr edemez. Bunun için sakin olmanız ve düşüncesiz bir şey yapmamanız gerekir.
Therefore, since these things are undeniable, you ought to be quiet and not do anything rash.
37 Buraya getirdiğiniz bu adamlar, ne tapınakları yağma ettiler, ne de tanrıçamıza sövdüler.
You have arrested these men who are neither temple thieves nor blasphemers of your goddess.
38 Dimitrios ve sanatçı arkadaşlarının herhangi birinden şikâyeti varsa, mahkemeler açık, yargıçlar da var. Karşılıklı suçlamalarını orada yapsınlar.
Now if Demetrius and his fellow artisans have a complaint against anyone, courts are available, and there are proconsuls; let them bring charges against one another.
39 Soruşturacağınız başka bir durum varsa, bunun yasal bir toplantıda çözümlenmesi gerekir.
But if you want to debate any other matter, it will be settled in the legal assembly.
40 Bugünkü olaylardan ötürü ayaklanma suçundan yargılanmak tehlikesindeyiz. Hiçbir gerekçesi olmayan bu kargaşanın hesabını veremeyeceğiz.”
Indeed, we are in danger of being charged with a riot, because of today, there being no reason at all that we can give to account for this commotion.”
41 Bunları söyledikten sonra topluluğu dağıttı.
And having said these things he dismissed the assembly.
