Mga Kawikaan 3

1 Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

Hijo mío, no olvides mis enseñanzas, Y tu corazón guarde mis mandamientos.

2 dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

Porque largura de días, años de vida Y paz te aumentarán.

3 Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

Nunca se aparten de ti la misericordia y la verdad. Átalas a tu cuello. Escríbelas en la tabla de tu corazón,

4 Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

Y hallarás gracia y buena opinión Ante los ojos de ʼElohim y del hombre.

5 Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

Confía en Yavé con todo tu corazón, Y no te apoyes en tu propia inteligencia.

6 sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

Reconócelo en todos tus caminos, Y Él enderezará tus sendas.

7 Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

No seas sabio en tu propia opinión. Teme a Yavé Y apártate del mal,

8 Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

Porque será medicina a tu ombligo Y tuétano a tus huesos.

9 Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

Honra a Yavé con tus bienes Y con las primicias de todos tus frutos.

10 at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

Tus graneros se henchirán de abundancia, Y tus lagares rebosarán de mosto.

11 Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

Hijo mío, no menosprecies el castigo de Yavé, Ni te fatigues de su corrección.

12 dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

Porque Yavé disciplina al que ama, Como el padre al hijo en quien se complace.

13 Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

Inmensamente feliz el hombre que halla sabiduría Y el que obtiene la inteligencia.

14 Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

Porque su provecho es mayor que el de la plata, Y su resultado es mejor que el oro fino.

15 Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

Es más preciosa que las perlas, Nada de lo que desees podrá compararse con ella.

16 Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

Abundancia de días hay en su mano derecha, Y en su izquierda, riquezas y honra.

17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

Sus caminos son agradables, Y en todas sus sendas hay paz.

18 Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

Es árbol de vida a los que echan mano a ella, Y los que la retienen son inmensamente felices.

19 Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

Yavé fundó la tierra con sabiduría Y con entendimiento afirmó los cielos.

20 Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

Con su conocimiento fueron divididos los océanos Y las nubes destilan rocío.

21 Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

Hijo mío, no se aparten estas cosas de tus ojos. Guarda la sabiduría y la discreción,

22 Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

Y serán vida a tu alma y gracia a tu cuello.

23 Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

Entonces andarás con seguridad en tu camino Y tu pie no tropezará.

24 kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

Cuando te acuestas, no tendrás temor. Te acostarás, Y tu sueño será dulce.

25 Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

No temerás el pavor repentino, Ni cuando llega el ataque de los perversos,

26 dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

Porque Yavé será tu Confianza. Él guardará tu pie de caer en la trampa.

27 Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

No retengas el bien a quien es debido, Cuando tienes el poder para hacerlo.

28 Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

No digas a tu prójimo: Anda y vuelve, mañana te lo daré, Cuando tienes contigo qué darle.

29 Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

No trames el mal contra el prójimo Que habita confiado junto a ti.

30 Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

No tengas pleito con alguno sin causa, Si no te hizo agravio.

31 Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

No envidies al hombre violento, Ni escojas alguno de sus caminos,

32 Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

Porque Yavé aborrece al perverso. Su íntima comunión es con los rectos.

33 Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

La maldición de Yavé está sobre la casa del impío, Pero bendice la morada de los justos.

34 Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

Ciertamente Él se burla de los que se burlan Y da gracia a los humildes.

35 Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.

Los sabios heredarán honra, Pero los necios cargarán la afrenta.