Mga Kawikaan 3

1 Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

Ndodana yami, ungakhohlwa imfundiso yami, kodwa ugcine imilayo yami enhliziyweni yakho,

2 dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

ngoba izakwandisa impilo yakho okweminyaka eminengi, ikuphe ukuthula.

3 Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

Akungasuki kuwe loba nini uthando lokuthembeka; kubophele entanyeni yakho, ukubhale egwalibeni lenhliziyo yakho.

4 Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

Ngalokho uzathandeka uzuze ibizo elihle emehlweni kaNkulunkulu laphambi kwabantu.

5 Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

Themba kuThixo ngenhliziyo yakho yonke, ungathembi ekuzwisiseni kwakho;

6 sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

mvume kuzozonke izindlela zakho, yena uzaqondisa zonke izindlela zakho.

7 Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

Ungazenzi ohlakaniphileyo ngokubona kwakho; yesaba uThixo uxwaye okubi.

8 Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

Lokho kuzawuphilisa umzimba wakho kuwaqinise lamathambo akho.

9 Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

Dumisa uThixo ngenotho yakho; ngezithelo zakho zokuqala zonke;

10 at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

ngalokho iziphala zakho zizagcwala ziphuphume, lezimbiza zakho zewayini zize zichitheke ngewayini elitsha.

11 Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

Ndodana yami, ungeyisi ukulaya kukaThixo njalo ungacaphukeli ukukhuza kwakhe,

12 dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

ngoba uThixo ulaya labo abathandayo, njengoyise elaya indodana yakhe ayithandayo.

13 Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

Ubusisiwe umuntu ozuza ukuhlakanipha, umuntu ozuza ukuqedisisa,

14 Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

ngoba khona kulenzuzo eyedlula isiliva lenzuzo eyedlula igolide.

15 Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

Kuligugu elidlula amarubhi; kakukho okuloyisayo okungalinganiswa lakho.

16 Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

Impilo ende isesandleni sakho sokunene; kwesokhohlo kulenotho lodumo.

17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

Izindlela zakhe zilokuthokoza, lemikhondo yakhe ilokuthula.

18 Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

Kuyisihlahla sokuphila kulabo abakwamukelayo; labo abakuphathayo bazabusiswa.

19 Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

Ngokuhlakanipha uThixo wabeka izisekelo zomhlaba, ngokuqedisisa wamisa izulu endaweni yalo;

20 Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

ngolwazi lwakhe inlwandle zehlukaniswa, lamayezi athontisa amazolo.

21 Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

Ndodana yami, gogosa ingqondo ehlela ngolwazi, ungayekeli kukucatshele;

22 Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

kuzakuba yikuphila kuwe, kube ngumceciso omuhle entanyeni yakho.

23 Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

Lapho-ke uzahamba ngendlela evikelweyo unyawo lwakho lungakhubeki;

24 kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

nxa ulala kawuyikwesaba; uzalala ubuthongo obumnandi.

25 Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

Ungabi lovalo nxa ujunywa ngumonakalo kumbe yikubhidlika lokho okwehlela ababi,

26 dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

ngoba uThixo uzakuba lithemba lakho avikele unyawo lwakho emjibileni.

27 Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

Ungaze wala ukusiza labo abadinga uncedo, wena ulakho ongabasiza ngakho.

28 Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

Ungabokuthi kumakhelwane wakho: “Ubobuya kwesinye isikhathi; ngizakunika kusasa” wena ulalo lololutho.

29 Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

Ungacebi okubi ngomakhelwane wakho, ohlezi lawe ekwethemba.

30 Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

Ungaxabani lomuntu kungelasizatho yena engakonelanga ngalutho.

31 Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

Ungamhawukeli umuntu othanda ukulwa loba nje ufise lakuphi ukwenza kwakhe,

32 Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

ngoba uThixo uyamenyanya umuntu oxhwalileyo kodwa oqotho umbeka ekhwapheni lakhe.

33 Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

Isiqalekiso sikaThixo sehlela endlini yababi, kodwa uyayibusisa indlu yabalungileyo.

34 Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

Uyabahleka usulu abayizideleli ezizithembayo, kodwa abe lomusa kwabathobekileyo.

35 Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.

Abahlakaniphileyo baphiwa udumo kodwa abayiziwula ubathela ihlazo.