Mga Kawikaan 3
1 Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,
My son, forget not my law, and let thy heart keep my commandments.
2 dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.
For they shall add to thee length of days, and years of life and peace.
3 Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.
Let not mercy and truth leave thee, put them about thy neck, and write them in the tables of thy heart:
4 Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.
And thou shalt And grace and good understanding before God and men.
5 Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;
Have confidence in the Lord with all thy heart, and lean not upon thy own prudence.
6 sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.
In all thy ways think on him, and he will direct thy steps.
7 Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.
I Be not wise in thy own conceit: fear God, and depart from evil:
8 Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.
For it shall be health to thy navel, and moistening to thy bones.
9 Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,
Honour the Lord with thy substance, and give him of the first of all thy fruits:
10 at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.
And thy barns shall be filled with abundance, and thy presses shall run over with wine.
11 Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,
My son, reject not the correction of the Lord: and do not faint when thou art chastised by him:
12 dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.
For whom the Lord loveth, he chastiseth: and as a father in the son he pleaseth himself.
13 Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.
Blessed is the man that findeth wisdom and is rich in prudence:
14 Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.
The purchasing thereof is better than the merchandise of silver, and her fruit than the chiefest and purest gold:
15 Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.
She is more precious than all riches: and all the things that are desired, are not to be compared with her.
16 Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
Length of days is in her right hand, and in her left hand riches and glory.
17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.
Her ways are beautiful ways, and all her paths are peaceable.
18 Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.
She is a tree of life to them that lay hold on her: and he that shall retain her is blessed.
19 Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.
The Lord by wisdom hath founded the earth, hath established the heavens by prudence.
20 Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.
By his wisdom the depths have broken out, and the clouds grow thick with dew.
21 Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.
My son, let not these things depart from thy eyes: keep the law and counsel:
22 Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.
And there shall be life to thy soul, and grace to thy mouth.
23 Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;
Then shalt thou walk confidently in thy way, and thy foot shall not stumble:
24 kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
If thou sleep, thou shalt not fear: thou shalt rest, and thy sleep shall be sweet.
25 Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,
Be not afraid of sudden fear, nor of the power of the wicked falling upon thee.
26 dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.
For the Lord will be at thy side, and will keep thy foot that thou be not taken.
27 Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.
Do not withhold him from doing good, who is able: if thou art able, do good thyself also.
28 Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.
Say not to thy friend: Go, and come again: and tomorrow I will give to thee: when thou canst give at present.
29 Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.
Practise not evil against thy friend, when he hath confidence in thee.
30 Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.
Strive not against a man without cause, when he hath done thee no evil.
31 Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.
Envy not the unjust man, and do not follow his ways:
32 Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.
For every mocker is an abomination to the Lord, and his communication is with the simple.
33 Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.
Want is from the Lord in the house of the wicked: but the habitations of the just shall be blessed.
34 Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.
He shall scorn the scorners, and to the meek he will give grace.
35 Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.
The wise shall possess glory: the promotion of fools is disgrace.
