Mga Kawikaan 3

1 Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,

Сине мой, не забравяй поуката ми, И сърцето ти нека пази заповедите ми,

2 dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.

Защото дългоденствие, години от живот И мир ще ти притурят те.

3 Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.

Благост и вярност нека не те оставят; Вържи ги около шията си, Начертай ги на плочата на сърцето си.

4 Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.

Така ще намериш благоволение и добро име Пред Бога и човеците.

5 Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;

Уповавай на Господа от все сърце И не се облягай на своя разум.

6 sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.

Във всичките си пътища признавай Него, И Той ще оправя пътеките ти.

7 Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.

Не мисли себе си за мъдър; Бой се от Господа, и отклонявай се от зло;

8 Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.

Това ще бъде здраве за тялото ти И влага за косите ти.

9 Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,

Почитай Господа от имота си И от първаците на всичкия доход.

10 at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.

Така ще се изпълнят житниците ти с изобилие, И линовете ти ще се преливат с ново вино.

11 Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,

Сине мой, не презирай наказанието от Господа, И да ти не дотегва, когато Той те изобличава,

12 dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.

Защото Господ изобличава оня, когото люби, Както и бащата сина, който му е мил.

13 Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.

Блажен оня човек, който е намерил мъдрост, И човек, който е придобил разум,

14 Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.

Защото търговията с нея е по-износна от търговията със сребро, И печалбата от нея по-скъпа от чисто злато.

15 Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.

Тя е по-скъпа от безценни камъни И нищо, което би пожелал ти, не се сравнява с нея.

16 Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.

Дългоденствие е в десницата й, А в левицата й богатство и слава.

17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.

Пътищата й са пътища приятни, И всичките й пътеки мир.

18 Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.

Тя е дело на живот за тия, които я прегръщат И блажени са ония, които я държат.

19 Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.

С мъдрост Господ основа земята, С разум утвърди небето.

20 Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.

Чрез Неговото знание се разтвориха бездните И от облаците капе роса.

21 Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.

Сине мой, тоя неща да се не отдалечават от очите ти; Пази здравомислие и разсъдителност,

22 Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.

Така те ще бъдат живот на душата ти И украшение на шията ти.

23 Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;

Тогава ще ходиш безопасно по пътя си, И ногата ти не ще се спъне.

24 kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.

Когато лягаш не ще се страхуваш; Да! ще лягаш и сънят ти ще бъде сладък.

25 Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,

Не ще се боиш от внезапен страх, Нито от бурята, когато нападне нечестивите,

26 dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.

Защото Господ ще бъде твое упование, И ще пази ногата то да се не хване.

27 Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.

Не въздържай доброто от ония, на които се дължи, Когато ти дава ръка да им го направиш.

28 Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.

Не казвай на ближния си: Иди върни се пак, И ще ти дам утре, Когато имаш при себе си това, което му се пада.

29 Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.

Не измисляй зло против ближния си, Който с увереност живее при тебе.

30 Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.

Не се карай с него без причина, Като не ти е направил зло.

31 Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.

Не завиждай на насилник човек, И не избирай ни един от пътищата му,

32 Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.

Защото Господ се гнуси от опакия, Но интимно общува с праведните.

33 Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.

Проклетия от Господа има в дома на нечестивия; А Той благославя жилището на праведните.

34 Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.

Наистина Той се присмива на присмивачите. А на смирените дава благодат.

35 Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.

Мъдрите ще наследят слова, А безумните ще отнесат срам.