Mga Kawikaan 16

1 Ang mga balak ng puso ay pag-aari ng isang tao, ngunit mula kay Yahweh ang sagot mula sa kaniyang dila.

Los planes del corazón pertenecen al hombre, pero la respuesta de la lengua es de Yahvé.

2 Lahat ng pamamaraan ng isang tao ay dalisay sa kaniyang sariling paningin, pero tinitimbang ni Yahweh ang mga kalooban.

Todos los caminos del hombre son limpios ante sus propios ojos, pero Yahvé sopesa los motivos.

3 Ipagkatiwala mo ang iyong mga gawain kay Yahweh at magtatagumpay ang mga balak mo.

Encomienda tus obras a Yahvé, y tus planes tendrán éxito.

4 Ginawa ni Yahweh ang lahat ng bagay ukol sa kaniyang layunin, maging ang mga masama para sa araw ng kaguluhan.

Yahvé ha hecho todo para su propio fin. sí, incluso los malvados para el día del mal.

5 Kinamumuhian ni Yahweh ang bawat isa na may mapagmataas na puso, kahit na tumayo pa sila nang magkahawak, hindi sila maliligtas sa kaparusahan.

Todo el que es orgulloso de corazón es una abominación para Yahvé; ciertamente no quedarán impunes.

6 Sa pamamagitan ng katapatan sa kasunduan at pagtitiwala ang pagkakasala ay nabayaran at sa pamamagitan ng takot kay Yahweh, tinatalikuran ng mga tao ang kasamaan.

Por la misericordia y la verdad se expía la iniquidad. Por el temor a Yahvé los hombres se apartan del mal.

7 Kapag ang pamamaraan ng isang tao ay kalugod-lugod kay Yahweh, ginagawa niya kahit na ang mga kaaway nito ay makipagbati sa kaniya.

Cuando los caminos del hombre agradan a Yahvé, hace que hasta sus enemigos estén en paz con él.

8 Mabuti pa ang may kakaunti nang nasa tama, kaysa sa malaking kita na may kaakibat na kawalan ng katarungan.

Mejor es un poco con la justicia, que los grandes ingresos con la injusticia.

9 Sa kaniyang puso, ang isang tao ay nagpaplano ng kaniyang landas, pero si Yahweh ang nagtuturo ng kaniyang mga hakbang.

El corazón del hombre planea su curso, pero Yahvé dirige sus pasos.

10 Ang isang pahayag na may karunungan ay nasa labi ng isang hari, sa paghahatol ang kaniyang bibig ay hindi nagsasalita nang may panlilinlang.

Los juicios inspirados están en los labios del rey. No traicionará su boca.

11 Ang tapat na mga timbangan ay nagmumula kay Yahweh; lahat ng mga pabigat sa sako ay kanyang gawain.

Las balanzas y los platillos honestos son de Yahvé; todos los pesos de la bolsa son obra suya.

12 Kapag gumagawa ng napakasamang mga bagay ang mga hari, ito ay isang bagay na dapat kasuklaman sapagkat ang trono ay itinatag sa pamamagitan ng paggawa ng kung ano ang tama.

Es una abominación que los reyes hagan el mal, porque el trono se establece por la justicia.

13 Nalulugod ang isang hari sa mga labi na nagsasabi ng kung ano ang tama at kinagigiliwan niya ang isang nagsasalita nang tuwiran.

Los labios justos son la delicia de los reyes. Valoran a quien dice la verdad.

14 Ang matinding galit ng isang hari ay sugo ng kamatayan pero ang isang marunong na tao ay magsisikap na pahupain ang kanyang galit.

La ira del rey es un mensajero de la muerte, pero un hombre sabio lo apaciguará.

15 Sa liwanag ng mukha ng isang hari ay buhay, at ang kanyang pagkiling ay parang isang ulap na nagdadala ng ulan sa tagsibol.

En la luz del rostro del rey está la vida. Su favor es como una nube de la lluvia de primavera.

16 Higit na mainam ang pagtamo ng karunungan kaysa ginto. Ang pagtamo ng kaunawaan ay dapat higit na piliin kaysa pilak.

¡Cuánto mejor es conseguir sabiduría que oro! Sí, conseguir la comprensión es ser elegido más que la plata.

17 Ang daang-bayan ng mga matuwid na tao ay palayo sa kasamaan; ang taong nangangalaga ng kanyang buhay ay nag-iingat sa kanyang landas.

El camino de los rectos es apartarse del mal. El que guarda su camino preserva su alma.

18 Nauuna ang kayabangan bago sa kapahamakan at ang mapagmataas na kalooban ay nauuna bago sa isang pagbagsak.

La soberbia precede a la destrucción, y un espíritu arrogante antes de una caída.

19 Mas mabuti pang maging mapagpakumbaba kasama ng mga mahihirap na tao kaysa makipaghatian ng mga nasamsam na bagay sa mga mayayabang na tao.

Es mejor tener un espíritu humilde con los pobres, que repartir el botín con los orgullosos.

20 Sinumang pinagninilay-nilayan ang itinuturo sa kanila ay makakasumpong nang mabuti at iyong mga nagtitiwala kay Yahweh ay masisiyahan.

El que presta atención a la Palabra encuentra la prosperidad. Quien confía en Yahvé es bendecido.

21 Ang isang marunong sa kanyang puso ay tatawaging marunong makita ang kaibhan, at pinahuhusay ng matamis na pananalita ang kakayahang magturo.

Los sabios de corazón serán llamados prudentes. El placer de los labios favorece la instrucción.

22 Ang kaunawaan ay isang bukal ng buhay sa isang mayroon nito, pero ang kaparusahan ng mga hangal ay ang kanilang kahangalan.

La comprensión es una fuente de vida para quien la tiene, pero el castigo de los tontos es su locura.

23 Ang puso ng isang marunong na tao ay nagbibigay ng mahusay na panananaw sa kaniyang bibig at nagdadagdag ng panghihikayat sa kaniyang mga labi.

El corazón del sabio instruye a su boca, y añade el aprendizaje a sus labios.

24 Ang kaaya-ayang mga salita ay isang pulot-pukyutan - matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

Las palabras agradables son un panal, dulce para el alma, y salud para los huesos.

25 May daan na tama sa tingin ng isang tao ngunit ang dulo nito ay ang daan sa kamatayan.

Hay un camino que le parece correcto al hombre, pero al final lleva a la muerte.

26 Ang gana ng isang manggagawa ay kapaki-pakinabang sa kaniya, ang kanyang gutom ang patuloy na nagtutulak sa kaniya.

El apetito del trabajador trabaja para él, porque su boca le urge.

27 Ang isang walang kwentang tao ay naghuhukay ng kapilyuhan, at ang kaniyang pananalita ay tulad ng isang nakakapasong apoy.

Un hombre sin valor trama una travesura. Su discurso es como un fuego abrasador.

28 Ang isang napakasamang tao ay pumupukaw ng pagtatalo at ang isang tsismoso ay naghihiwalay ng malalapit na magkaibigan.

El hombre perverso suscita conflictos. Un susurrador separa a los amigos cercanos.

29 Ang isang taong marahas ay nagsisinungaling sa kaniyang kapwa at naghahatid sa kaniya pababa sa isang landas na hindi mabuti.

El hombre violento seduce a su prójimo, y lo lleva por un camino que no es bueno.

30 Ang isang kumikindat ay nagbabalak ng napakasamang mga bagay; iyong mga nagtitikom ng mga labi ay gagawa ng kasamaan.

El que guiña los ojos para tramar perversidades, el que comprime sus labios, está empeñado en el mal.

31 Ang uban ay isang korona ng karangalan; nakukuha ito sa pamamagitan ng pamumuhay sa tamang paraan.

Las canas son una corona de gloria. Se consigue con una vida de rectitud.

32 Mas mabuting maghinay-hinay sa galit kaysa maging isang mandirigma; ang isang nagpipigil sa kanyang sarili ay mas malakas kaysa sa isang sumasakop sa isang lungsod.

El que es lento para la ira es mejor que el poderoso; el que gobierna su espíritu, que el que toma una ciudad.

33 Ang mga palabunutan ay hinahagis sa kandungan, pero ang kapasyahan ay nagmumula kay Yahweh.

La suerte está echada, pero todas sus decisiones provienen de Yahvé.