Mathayo 5
1 Yesu alipoyaona makundi ya watu, alipanda mlimani, akaketi. Wanafunzi wake wakamwendea,
Tua mihonpi te Jesus in a mu ciang in mualtung ah kato hi: a tosuk zawkciang, a nungzui te a kung ah hongpai uh hi:
2 naye akaanza kuwafundisha:
Taciang a kam hong in, amate thuhil a,
3 “Heri walio maskini rohoni, maana ufalme wa mbinguni ni wao.
Thaa thu ah a zawngkhal te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ki ukna sia amate a, a hihi.
4 Heri walio na huzuni, maana watafarijiwa.
Thum le tau in a kap te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in henepna nga tu hi.
5 Heri walio wapole, maana watairithi nchi.
Mi nunneam te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in leitung ngamh lua tu uh hi.
6 Heri wenye njaa na kiu ya kufanya atakavyo Mungu, maana watashibishwa.
Thutang suana an du tui du bang in a du te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate a ngilva kik tu hi.
7 Heri walio na huruma, maana watahurumiwa.
Hesuakna neite thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate hesuakna ma sangkik tu hi.
8 Heri wenye moyo safi, maana watamwona Mungu.
Thinsung thiangtho te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in Pathian mu tu hi.
9 Heri wenye kuleta amani, maana wataitwa watoto wa Mungu.
Kilemna a vawt te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate Pathian tate kici tu hi.
10 Heri wanaoteswa kwa sababu ya kufanya atakavyo Mungu, maana ufalme wa mbinguni ni wao.
Thutang suana hang in vawtsiatna a thuak te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ngam sia amate a, a hihi.
11 “Heri yenu ninyi watu wakiwatukana, wakiwadhulumu na kuwasingizia kila aina ya uovu kwa ajili yangu.
Keima hang in ngual in mawsiatna taw hong vawtsia a, leilot thu a tatuam a son ciang in, thuphatoai na hi uh hi.
12 Furahini na kushangilia maana tuzo lenu ni kubwa mbinguni. Hivyo ndivyo walivyowadhulumu manabii waliokuwako kabla yenu.
Lungdam vun a, angtang vun, banghangziam cile vantung ah na thaman uh lian mama hi: banghangziam cile note mai ah kamsang te zong tabang ma in vawtsia ngei uh hi.
13 “Ninyi ni chumvi ya dunia! Lakini chumvi ikipoteza ladha yake itakolezwa na nini? Haifai kitu tena, ila hutupwa nje na kukanyagwa na watu.
Note sia leitung i ci na hi uh hi: ahihang ci sia a al na a om nawn bale, bangbang in al kik thei tu ziam? doipua ah vawk in peangtaw sikcil tu simngawl bangma phatuam ngawl hi.
14 “Ninyi ni mwanga wa ulimwengu! Mji uliojengwa juu ya mlima hauwezi kufichika.
Note sia leitung i khuavak na hi uh hi. Mualdawn ah a kisa khuapi sia kilia thei ngeingawl hi.
15 Wala watu hawawashi taa na kuifunika kwa chungu, ila huiweka juu ya kinara ili iwaangazie wote waliomo nyumbani.
Kuama in khuaimei a det ciang khum taw khup ngei ngawl hi, meidetna munsang na ah suan in de hi; taciang tua meivang in innsung theampo tangsak hi.
16 Vivyo hivyo, ni lazima mwanga wenu uangaze mbele ya watu, ili wayaone matendo yenu mema, wamtukuze Baba yenu aliye mbinguni.”
Na khuavak uh midang te muna ah tang tahen, tabang in amate in a pha na vawt te mu tu a, van ah a om na Pa pokna pia tu uh hi.
17 “Msidhani ya kuwa nimekuja kutangua Sheria ya Mose na mafundisho ya manabii. Sikuja kutangua bali kukamilisha.
Keima sia thukham le kamsang te thu siatsua tu in hongpai hi, ci in ngaisun heak vun: siatsua tu in hongpai ngawl khi hi, a kicingsak tu in hongpai zaw khi hi.
18 Kweli nawaambieni, mpaka hapo mbingu na dunia zitakapopita, hakuna hata nukta moja au sehemu ndogo kabisa ya Sheria itakayoondolewa, mpaka yote yametimia.
Amantak kong son hi, van le lei a bo zong thukham sung pan a nobel bawkno khat zong khuangkhim ngawl in bo thong ngawl tu hi.
19 Basi, yeyote atakayevunja hata amri moja ndogo kuliko zote, na kuwafundisha wengine wafanye hivyo, huyo atakuwa mdogo kabisa katika Ufalme wa mbiguni. Lakini yule atakayezishika na kuwafundisha wengine, huyo atakuwa mkubwa katika Ufalme wa mbinguni.
Tua ahikom, a kuamapo in, thupiak te sung pan a nobel khat pealkhial in, ngualdang thu a hil le, vantung kumpingam sung ah a nobel hi kici tu hi: ahizong in a kuamapo in thupiakte seam a, ngualdang zong a hil le, vantung kumpingam sung ah lian hi, kici tu hi.
20 Ndiyo maana nawaambieni, wema wenu usipozidi ule wa Mafarisayo na walimu wa Sheria, hamtaingia kamwe katika Ufalme wa mbinguni.
Banghangziam cile, thukhamhil te le Pharisee te na dem zo bua u le, vantung kumpingam sung ah tum thei ngawl tu nu hi, ci in kong son hi.
21 “Mmekwisha sikia ya kuwa watu wa kale waliambiwa: Usiue! Atakayeua lazima ahukumiwe.
Nidanglai in, tualthat heak in; tualthat te thukhenna thuak tu kilawm hi, ci thu na zazo uh hi.
22 Lakini mimi nawaambieni, yeyote anayemkasirikia ndugu yake, lazima ahukumiwe. Anayemdharau ndugu yake atapelekwa mahakamani. Anayemwita ndugu yake: Pumbavu atastahili kuingia katika moto wa Jehanamu. (Geenna g1067)
Ahihang keima in hibang in kong ci hi, a kuamapo matlap nei ngawl in a suapui te tung ah a thin-uk peuma, thukhenna thuak tu hi: taciang a kuamapo in, a suapui a zawngsak sia zong thukhen upa te kung puak tu kilawm hi: a kuamapo in, a suapuipa mi ngoai a ci peuma, hell sung a theng tu kilawm hi. (Geenna g1067)
23 Basi, ukipeleka sadaka yako mbele ya madhabahu na hapo ukakumbuka kwamba ndugu yako ana ugomvi nawe,
Tua ahikom biaktau tung ah piak tu na ken ciang in, na suapui khatpo i hong mawsiatna khatpo na phawk le,
24 iache sadaka yako mbele ya madhabahu, nenda kwanza ukapatane na ndugu yako, ndipo urudi ukatoe sadaka yako.
Na piaktu sia biaktau mai ah nusia phot in a, na suapuipa kung ah pai masa in; kilemna na vawt zawkciang, biakpiakna pia kik pheang in.
25 “Patana na mshtaki wako upesi mkiwa bado njiani, kwenda mahakamani. La sivyo, mshtaki wako atakukabidhi kwa hakimu, naye hakimu atakukabidhi kwa askari, nawe utafungwa gerezani.
Khat po in thu hong vawt a hile, zumkong na thetma in, lamkallak ah manlang in ama taw thukimna vawt pak in; tabang a hibale, thukhen te kung hong ap tu a, thukhen te in palik te hong ap in, palik te in thonginn ah hong khia tu hi.
26 Kweli nakwambia, hutatoka humo mpaka umemaliza kulipa senti ya mwisho.
A mantak kong ci ciang, liausum na piak siat mateng thonginn sung pan na suakta thei batu hi.
27 “Mmesikia ya kuwa watu waliambiwa: Usizini!
Nidang in palngul mawna vawtheak in, ci sia na zaksa uh a hihi:
28 Lakini mimi nawaambieni, atakayemtazama mwanamke kwa kumtamani, amekwisha zini naye moyoni mwake.
Ahizong tu in, khatpo in numei khat khialpui nopna thin taw a en a hile, a thinsung pan tua nu taw khial zo hi.
29 Basi, kama jicho lako la kulia linakukosesha, ling'oe ukalitupe mbali. Afadhali zaidi kwako kupoteza kiungo kimoja cha mwili wako, kuliko mwili wako wote kutupwa katika moto wa Jehanamu. (Geenna g1067)
Na ziatsang mit in hong khialsak a hile, khelkeak in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
30 Na kama mkono wako wa kulia unakukosesha, ukate ukautupe mbali. Afadhali zaidi kupoteza kiungo kimoja cha mwili, kuliko mwili wako wote uende katika moto wa Jehanamu. (Geenna g1067)
Na ziatsang khut in hong khialsak le, tan in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
31 “Ilikwisha semwa pia: Anayemwacha mke wake, yampasa ampe hati ya talaka.
Khat po in a zi a khul nuam a hile, khulna lai pia tahen, kici hi:
32 Lakini mimi nawaambieni, anayempa mkewe talaka, isipokuwa kwa sababu ya uzinzi, anamfanya azini; na mtu akimwoa mwanamke aliyepewa talaka, anazini.
Ahihang keima in, khatpo in paktatna thu simngawl a zi a khul le, a zi sia palngul mawna vawt suaksak hi, taciang tua a ki khul numei a tenpui kik pa zong, palngul mawna vawt ma hi veve hi.
33 “Tena mmesikia kuwa watu wa kale waliambiwa: Usivunje kiapo chako, bali ni lazima utimize kiapo chako kwa Bwana.
Nidang in, kamciam pia heak in, ahihang Topa kung ah na kiciamna te tangtun in, ci thu na zazo uh hi:
34 Lakini mimi nawaambieni, msiape kamwe; wala kwa mbingu, maana ni kiti cha enzi cha Mungu;
Ahihang kei ka hile hibang kong ci hi, kiciamna vawt lilim heak in; van sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian kumpi tokhum a hihi:
35 wala kwa dunia, maana ni kiti chake cha kuwekea miguu; wala kwa Yerusalemu, maana ni mji wa Mfalme mkuu.
Lei sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian i peang ngak na mun hi: Jerusalem sam zong kiciam heak in; banghangziam cile a lian kumpipa omna mun khuapi a hihi.
36 Wala usiape kwa kichwa chako, maana huwezi kuufanya hata unywele mmoja kuwa mweupe au mweusi.
Na lu sam in zong kiciam heak in, banghangziam cile na samzamno khat vomsak le kangsak thei ngawl ni hi.
37 Ukisema, Ndiyo, basi iwe Ndiyo; ukisema Siyo, basi iwe kweli Siyo. Chochote kinachozidi hayo hutoka kwa yule Mwovu.
Ahihang, ngualdang taw na ki paupui ciang in, A “hi” te ‘hi'; a “hi ngawl” te “hi ngawl” ma ci vun: banghangziam cile hi teng zawkciang sia pha nawn ngawl hi.
38 “Mmesikia kwamba ilisemwa: Jicho kwa jicho, jino kwa jino.
Mittang khat luang in mit tang khat, hatang khat luang in ha tang khat, ci thu na zaksa uh a hihi:
39 Lakini mimi nawaambieni, usimlipize kisasi mtu mbaya. Mtu akikupiga kofi shavu la kulia, mgeuzie pia shavu la pili.
Ahihang kei hibang in kong ci hi, siatna te na khak heak vun: khatpo in na ziatsang biang hong beang le, na veisang biang zong daw vet lai in.
40 Mtu akikupeleka mahakamani kutaka kukuchukulia shati lako, mwache achukue pia koti lako.
Khatpo in na puansil dei in thu hong vawt le, na tungsil zong pia vet in.
41 Mtu akikulazimisha kubeba mzigo wake kilomita moja, ubebe kilomita mbili.
Nang hong zawthawkvawt khatpo in tai khat hongpaisak le, tai ni dong paipui vet in.
42 Akuombaye mpe, na mtu akitaka kukukopa kitu usimnyime.
Van hong ngen te pia in, ciang hong pu nuam te zong nial heak in.
43 “Mmesikia kwamba ilisemwa: Mpende jirani yako na kumchukia adui yako.
Na innpam it in, na ngal te ensan in, ci thu na zaksa uh a hihi.
44 Lakini mimi nawaambieni, wapendeni adui zenu na kuwaombea wale wanaowadhulumu ninyi
Ahihang kei kong cina pan, na ngal te uh it vun a, no hong hamsiat te thupha pia vun, no hong ensan te atu thungetsak vun;
45 ili mpate kuwa watoto wa Baba yenu aliye mbinguni. Kwa maana yeye huwaangazia jua lake watu wabaya na wema, na kuwanyeshea mvua watu wanyofu na waovu.
Tabang in vantung a om na Pa uh i tate na hi tu uh hi: banghangziam cile Ama in misia le mipha te tung ah ni suaksak a, thuman le thuman ngawl te tung ah ngua zusak hi.
46 Je, mtapata tuzo gani kwa kuwapenda tu wale wanaowapenda ninyi? Hakuna! Kwa maana hata watoza ushuru hufanya hivyo!
Banghangziam cile no hong it te bek na it uh le, bang thaman a om ziam? siadong te nangawn zong in tabangma seam hi ngawl ziam?
47 Kama mkiwasalimu ndugu zenu tu, je, mmefanya kitu kisicho cha kawaida? Hata watu wasiomjua Mungu nao hufanya vivyo hivyo.
Na suapui te bek na paupui uh le, ngualdang taw bang ki lamdang nu ziam? siadong te zong tabangma vawt hi ngawl ziam?
48 Basi, muwe wakamilifu kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.
Vantung a na Pa uh cialcing ahi bangma in, no zong na cialcing uh kul hi, ci hi.
