Mithali 3

1 Mwanangu, usizisahau amri zangu na uyatunze mafundisho yangu katika moyo wako,

Nwa m echezọla ihe niile m ziri gị. Ma debe iwu m nʼobi gị.

2 maana ziatakuongezea siku zako na miaka ya maisha yako na amani.

Nʼihi na ha ga-eme ka ndụ gị dị ogologo ruo ọtụtụ afọ, wetakwara gị udo na ọganihu.

3 Usiache utiifu wa agano na uaminifu viondoke kwako, vifunge katika shingo yako, viandike katika vibao vya moyo wako.

Ekwela ka ịhụnanya na ikwesi ntụkwasị obi hapụ gị, kekwasị ha nʼolu gị, deekwa ha nʼelu mbadamba nkume, bụ obi gị.

4 Ndipo utapata kibali na heshima mbele Mungu na wanadamu.

Mgbe ahụ, ị ga-enwe ihuọma na ezi aha nʼanya Chineke na nʼihu mmadụ.

5 Mtegemee Yehova kwa moyo wako wote na wala usitegemee ufahamu wako mwenyewe,

Tụkwasị Onyenwe anyị obi gị niile, adaberekwala na nghọta gị.

6 katika njia zako zote mkiri Yeye na yeye atayanyosha mapito yako.

Nʼihe ọbụla ị na-eme, ka Chineke bute ụzọ, ọ ga-eduzi gị, meekwa ka okporoụzọ gị niile gazie.

7 Usiwe mwenye busara machoni pako mwenyewe; mche Yehova na jiepushe na uovu.

A bụla onye maara ihe nʼanya nke onwe gị. Tụọ Onyenwe anyị egwu, kpọọkwa ihe ọjọọ asị.

8 Itakuponya mwili wako na kukuburudisha mwili wako.

Nke a ga-eme ka i nwee ahụ ike gbaakwa ọkpụkpụ gị ume.

9 Mheshimu Yehova kwa utajiri wako na kwa malimbuko ya mazao kwa kila unachozalisha,

Sọpụrụ Onyenwe anyị site nʼinye ya mkpụrụ mbụ nke akụnụba gị, na mkpụrụ mbụ nke ihe ubi gị.

10 na ndipo ghala zako zitajaa na mapipa makubwa yatafurika kwa divai mpya.

Mgbe ahụ ka ọ ga-eme ka ọba gị niile jubigakwa oke, ebe ịnara mmanya gị ga-ejupụta na mmanya ọhụrụ.

11 Mwanangu, usidharau kuadibishwa na Yohova na wala usichukie karipio lake,

Nwa m nwoke ajụla ịdọ aka na ntị nke Onyenwe anyị, ike agwụla gị ịnagide ịba mba ya.

12 maana Yehova huwaadibisha wale wapendao, kama baba anavyoshughulika kwa mtoto wake ampendezaye.

Nʼihi na ọ bụ ndị Onyenwe anyị hụrụ nʼanya ka ọ na-abara mba, dịka nna si abara nwa ya nke ihe ya na-atọ ya ụtọ mba.

13 Yeye apataye hekima anafuraha, naye hupata ufahamu.

Onye a gọziri agọzi ka mmadụ ahụ bụ onye chọtara amamihe, onye nwetara nghọta.

14 Kwani katika hekima unapata manufaa kuliko ukibadilisha kwa fedha na faida yake inafaa zaidi kuliko dhahabu.

Nʼihi na amamihe dị mma karịa ọlaọcha, ọ bakwara uru karịa ọlaedo.

15 Hekima inathamani zaidi kuliko kito, na hakuna unachokitamani kinaweza kulinganishwa na hekima.

Ọ dị oke ọnụahịa karịa ọla rubi, ọ dịghị ihe na-amasị gị e ji atụnyere ya.

16 Yeye anasiku nyingi katika mkono wake wa kuume; na mkono wake wa kushoto ni utajiri na heshima.

Ndụ ogologo dị nʼaka nri ya; nʼaka ekpe ya ka akụnụba na nsọpụrụ dịkwa.

17 Njia zake ni njia za ukarimu na mapito yake ni amani.

Ụzọ ya bụ ụzọ dị mma bụrụkwa ụzọ udo.

18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomshikilia, wale wanaomshikilia wanafuraha.

Amamihe bụ osisi nke ndụ nye ndị na-ejide ya aka, e, onye ahụ nke na-ejidesi ya aka ike ka ihe na-agara nke ọma.

19 Kwa hekima Yehova aliweka msingi wa dunia, kwa ufahamu aliziimarisha mbingu.

Ọ bụ site nʼamamihe ka Onyenwe anyị ji tọọ ntọala ụwa; ọ bụkwa nghọta ya mere ka eluigwe dịrị ebe ọ dị.

20 Kwa maarifa yake vina vilipasuka na mawingu kudondosha umande wake.

Esitere nʼihe ọmụma ya kewaa ogbu mmiri niile, igwe ojii na-atụdakwa igirigi.

21 Mwanangu, zingatia hukumu ya kweli na ufahamu, na wala usiache kuvitazama.

Nwa m nwoke, ekwela ka ihe abụọ ndị a site nʼihu gị wezuga onwe ha: amamihe na nghọta nke ime ihe dị mma nʼizuzu zuruoke,

22 Vitakuwa uzima wa nafsi yako na urembo wa hisani wa kuvaa shingoni mwako.

nʼihi na ha na-enye gị ndụ ọhụrụ, ha bụkwaara gị ihe ịchọ mma amara nʼolu gị.

23 Ndipo utatembea katika njia yako kwa usalama na mguu wako hautajikwaa;

Ha na-eme ka ị na-aga ije nʼụzọ gị na-enweghị ihe egwu maọbụ ihe mkpọbi ụkwụ.

24 ulalapo hutaogopa; utakapolala, usingizi wako utakuwa mtamu.

Mgbe ị ga-edina ala, ị gaghị atụ egwu, ị ga-edina ala ụra gị ga-adị ụtọ.

25 Usitishwe na hofu ya ghafula au uharibifu uliosababishwa na waovu unapotokea,

Ị gaghị atụ egwu ihe mbibi mberede ọbụla maọbụ tụọ egwu ịla nʼiyi nke na-abịakwasị ndị ajọ omume.

26 kwa maana Yehova utakuwa upande wako na ataulinda mguu wako usinaswe kwenye mtego.

Nʼihi na Onyenwe anyị bụ ebe ndabere gị, ọ ga-echebekwa gị.

27 Usizuie mema kwa wale wanaoyastahili, wakati utendaji upo ndani ya mamlaka yako.

Ejigidele ihe ọma ị pụrụ imere onye ọzọ mgbe ọ dị gị nʼaka ime ya.

28 Jirani yako usimwambie, “Nenda, na uje tena, na kesho nitakupa,” wakati pesa unazo.

A sịkwala onye agbataobi gị laa, bịaghachi azụ echi mgbe i nwere ike ime ya taa.

29 Usiweke mpango wa kumdhuru jirani yako- anayeishi jirani nawe na yeye anakuamini.

Agbala izu ọjọọ megide onye agbataobi gị, nʼihi na o nwere ntụkwasị obi nʼebe ị nọ.

30 Usishindane na mtu pasipo sababu, ikiwa hajafanya chochote kukudhuru.

Ebola mmadụ ebubo na-enweghị isi, mgbe onye ahụ na-emeghị gị ihe ọjọọ ọbụla.

31 Usimhusudu mtu jeuri au kuchagua njia zake zozote.

Ekwosola onye na-eme ihe ike ekworo maọbụ họrọ ụzọ ya ọbụla.

32 Maana mtu mjanja ni chukizo kwa Yehova, bali humleta mtu mwaminifu kwenye tumaini lake.

Nʼihi na ndị dị otu a bụ ihe arụ nʼanya Onyenwe anyị, ma ọ na-emeso ndị na-eme ihe ziri ezi mmeso ọma.

33 Laana ya Yehova ipo katika nyumba ya watu waovu, bali huibariki maskani ya watu wenye haki.

Ọbụbụ ọnụ Onyenwe anyị dị nʼụlọ ndị na-eme ajọ omume, ma ọ na-agọzi ụlọ ndị ezi omume.

34 Yeye huwadhihaki wenye dhihaka, bali huwapa hisani watu wanyenyekevu.

Ndị mpako na-akwa emo ka ya onwe ya na-akwakwa emo, ma ndị dị umeala nʼobi ka ọ na-enye amara.

35 Watu wenye busara huirithi heshima, bali wapumbavu huinuliwa kwa fedheha yao wenyewe.

Ndị maara ihe na-enweta nsọpụrụ, ma ndị nzuzu na-enweta ihere.