Mithali 18

1 Yule ambaye hujitenga hutafuta matakwa yake mwenyewe na hupingana na hukumu zote za kweli.

Ɔhonamkani yɛ pɛsɛmenkominya; na nea ɛmfa atɛntrenee mma no turuw ɔham.

2 Mpumbavu hapati raha katika ufahamu, lakini hufunua kile kilichopo katika moyo wake.

Ɔkwasea nni nhumu ho anigye, na mmom nea ɔpɛ ara ne sɛ ɔde nʼadwene bɛto gua.

3 Mtu mwovu anapokuja, dharau huja pamoja naye- sambamba na aibu na shutuma.

Sɛ amumɔyɛsɛm ba a animtiaabu di so, na aniwu nso di animguase akyi.

4 Maneno ya kinywa cha mtu ni maji yenye kina kirefu; chemchemi ya hekima ni mkondo unaotiririka.

Onipa anom nsɛm yɛ nsu a emu dɔ, na nyansa asuti yɛ asuwa a ɛrefi ahuru.

5 Si vema kuwa na upendeleo kwa mwovu, wala haifai kukana haki kwa wale watendao mema.

Enye sɛ wodi ma omumɔyɛfo anaasɛ wobu nea odi bem ntɛnkyew.

6 Midomo ya mpumbavu huletea mafarakano na kinywa chake hukaribisha mapigo.

Nkwaseafo ano de akasakasa ba, na wɔn ano frɛfrɛ ɔhwe.

7 Kinywa cha mpumbavu ni uharibifu wake na hujinasa mwenye kwa midomo yake.

Nkwaseafo ano yɛ wɔn ara wɔn sɛe, na wɔn anofafa yɛ wɔn ara wɔn kra afiri.

8 Maneno ya mmbea ni kama chembe tamu na hushuka katika sehema za ndani sana kwenye mwili.

Osekuni ano asɛm te sɛ aduan a ɛyɛ dɛ; ɛhyɛnhyɛn onipa akwaa mu nyinaa.

9 Basi, ambaye ni mzembe katika kazi yake ni ndugu yake anayeharibu wengi.

Nea ɔtoto nʼadwuma ase no yɛ ɔsɛefo nuabarima.

10 Jina la Yehova ni mnara imara; atendaye haki hukimbilia na kuwa salama.

Awurade din yɛ abantenten a ɛyɛ den; ahotefo guan kɔtoa na wonya bammɔ.

11 Mali ya tajiri ni mji wake imara na katika fikira zake ni kama ukuta mrefu.

Adefo ahonyade ne wɔn kuropɔn a wɔabɔ ho ban wɔfa no sɛ ɔfasu tenten a wontumi mforo.

12 Moyo wa mtu huwa na kiburi kabla ya anguko lake, bali unyenyekevu hutangulia kabla ya heshima.

Ansa na onipa bɛhwe ase no onya ahomaso koma, na ahobrɛase di anuonyam anim.

13 Anayejibu kabla ya kusikiliza- ni upuuzi na aibu yake.

Nea ontie asɛm ansa na wama mmuae no, ɛno ne ne gyimi ne nʼanimguase.

14 Roho ya mtu itajinusuru na madhara, bali roho iliyopondeka nani anaweza kuivumilia?

Onipa honhom na ɛhyɛ no den wɔ ɔyare mu na honhom a abotow de, hena na ɔpɛ?

15 Moyo wa mwenye akili hujipatia maarifa na usikivu wa mwenye busara huitafuta.

Nhumu koma nya nimdeɛ; na anyansafo aso nso hwehwɛ.

16 Zawadi ya mtu inaweza kufungua njia na kumleta mbele ya mtu muhimu.

Akyɛde bue kwan ma nea ɔde ma na ɛde no ba atitiriw anim.

17 Wa kwanza kujitetea katika shitaka lake huonekana kuwa na haki hadi mpinzani wake aje na kumuuliza maswali.

Ɛyɛ nea ɔbɔ ne nkuro kan no sɛ nʼasɛm yɛ dɛ, kosi sɛ ɔfoforo bɛba abebisa no nsɛm no mu.

18 Kupiga kura kunamaliza mabishano na kuwatawanya wapinzani imara.

Ntontobɔ twa akyinnyegye so, na ɛpata atamfo.

19 Ndugu aliyechukizwa ni mgumu kushawishiwa kuliko mji wenye nguvu, na kugombana ni kama makomeo ya ngome.

Onua a wɔafom no no asɛm yɛ den sen kuropɔn a ɛwɔ bammɔ, akyinnyegye te sɛ abankɛse apon a wɔabram akyi.

20 Tumbo la mtu litashiba kutoka kwenye tunda la kinywa chake; atatoshelezwa kwa mavuno ya midomo yake.

Onipa anom asɛm so aba ma ɔyafunu mee, nnɔbae a nʼanofafa twa no mee no.

21 Uzima na kifo hutawaliwa kwa ulimi, na wale wenye kuupenda ulimi watakula tunda lake.

Tɛkrɛma kura nkwa ne owu tumi, na wɔn a wɔdɔ no no bedi nʼaba.

22 Yeye apataye mke anapata kitu chema na kupokea fadhila kutoka kwa Yehova.

Nea wanya yere no anya ade pa na onya adom fi Awurade hɔ.

23 Mtu masikini huomba rehema, lakini mtu tajiri hujibu kwa ukali.

Ohiani srɛ ahummɔbɔ, nanso ɔdefo de kasaden bua no.

24 Anayejidai kwa marafiki wengi watamleta katika uharibifu, bali yupo rafiki ambaye huwa karibu kuliko ndugu.

Ɔbarima a ne nnamfonom dɔɔso betumi ahwe ase, nanso adamfo bi wɔ hɔ a ɔbɛfam ne ho asen onua.