< Mithali 1 >

1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
Proverbes de Salomon, fils de David, roi d'Israël;
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
Pour faire connaître la sagesse et l'instruction, pour faire comprendre les discours d'intelligence;
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
Pour faire recevoir une instruction de raison, de justice, de jugement, et d'équité;
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
Pour donner du discernement aux simples, de la connaissance et de la réflexion au jeune homme.
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
Le sage écoutera et deviendra plus instruit, et l'homme intelligent acquerra de la prudence,
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
Afin d'entendre les sentences et les énigmes, les paroles des sages, et leurs discours profonds.
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
La crainte de l'Éternel est le principal point de la science; mais les fous méprisent la sagesse et l'instruction.
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
Mon fils, écoute l'instruction de ton père, et n'abandonne point l'enseignement de ta mère.
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
Car ce sont des grâces assemblées autour de ta tête, et des colliers à ton cou.
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
Mon fils, si les pécheurs veulent te séduire, n'y consens pas.
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
S'ils disent: Viens avec nous, dressons des embûches pour tuer; tendons des pièges à l'innocent, sans qu'il en ait donné de sujet;
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
Engloutissons-les tout vifs comme le Sépulcre, et tout entiers comme ceux qui descendent dans la fosse; (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
Nous trouverons toutes sortes de biens précieux, nous remplirons nos maisons de butin;
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
Tu y auras ta part avec nous, il n'y aura qu'une bourse pour nous tous.
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
Mon fils, ne te mets point en chemin avec eux; détourne ton pied de leur sentier.
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
Car leurs pieds courent au mal, et ils se hâtent pour répandre le sang.
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
Or c'est en vain qu'on tend le filet devant les yeux de tout ce qui a des ailes;
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
Mais eux, ils dressent des embûches contre leur propre sang, et ils tendent des pièges à leur âme.
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
Telles sont les voies de celui qui convoite le gain déshonnête, lequel perdra l'âme de ceux qui le poursuivent.
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
La souveraine sagesse crie hautement par les rues, elle fait retentir sa voix sur les places;
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
Elle crie dans les carrefours, où on fait le plus de bruit, aux entrées des portes; elle prononce ses paroles par la ville:
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
Stupides, dit-elle, jusques à quand aimerez-vous la sottise? Jusques à quand les moqueurs prendront-ils plaisir à la moquerie, et les insensés auront-ils en haine la science?
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
Étant repris par moi, convertissez-vous. Voici, je vous communiquerai de mon esprit en abondance, je vous ferai comprendre mes paroles.
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
Puisque j'ai crié, et que vous avez refusé d'entendre; que j'ai étendu ma main, et que personne n'y a pris garde;
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
Puisque vous rejetez tous mes conseils, et que vous n'aimez pas mes réprimandes,
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
Je me rirai, moi, de votre calamité, je me moquerai quand votre effroi surviendra;
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
Quand votre effroi surviendra comme une ruine, et votre calamité comme une tempête; quand la détresse et l'angoisse viendront sur vous.
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
Alors ils crieront vers moi, mais je ne répondrai point; ils me chercheront de grand matin, mais ils ne me trouveront point;
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
Parce qu'ils ont haï la science, et qu'ils n'ont point choisi la crainte de l'Éternel.
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
Ils n'ont point pris plaisir à mon conseil; ils ont dédaigné toutes mes réprimandes.
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
Qu'ils mangent donc le fruit de leur voie, et qu'ils se rassasient de leurs conseils.
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
Car l'égarement des sots les tue, et la sécurité des insensés les perd.
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
Mais celui qui m'écoute, habitera en sûreté, et sera tranquille, sans être effrayé d'aucun mal.

< Mithali 1 >