< Mithali 1 >

1 Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
Proverbes de Salomon, fils de David, roi d’Israël:
2 Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
Grâce à eux, on apprend à connaître la sagesse et la morale, à goûter le langage de la raison;
3 ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
à accueillir les leçons du bon sens, la vertu, la justice et la droiture.
4 Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
Ils donnent de la sagacité aux simples, au jeune homme de l’expérience et de la réflexion.
5 Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
En les entendant, le sage enrichira son savoir, et l’homme avisé acquerra de l’habileté.
6 kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
On saisira mieux paraboles et sentences, les paroles des sages et leurs piquants aphorismes.
7 Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
La crainte de l’Eternel est le principe de la connaissance; sagesse et morale excitent le dédain des sots.
8 Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
Ecoute, mon fils, les remontrances de ton père, ne délaisse pas les instructions de ta mère;
9 zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
car elles forment un gracieux diadème pour ta tête et un collier pour ton cou.
10 Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
Mon fils, si des criminels cherchent à t’entraîner, ne leur cède point;
11 Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
s’ils disent: "Viens donc avec nous, nous allons combiner des meurtres, attenter sans motif à la vie de l’innocent;
12 Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
comme le Cheol nous les engloutirons vivants, tout entiers comme ceux qui descendent dans la tombe. (Sheol h7585)
13 Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
Nous ferons main basse sur tout objet de prix; nous remplirons nos maisons de butin.
14 Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
Tu associeras ton sort au nôtre: nous ferons tous bourse commune,"
15 Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
mon fils, ne fraye pas avec eux, écarte tes pas de leur sentier;
16 miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
car leurs pieds se précipitent vers le mal, ils ont hâte de répandre le sang.
17 Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
Certes les filets paraissent dressés sans aucun but aux yeux de la gent ailée:
18 Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
eux aussi en veulent à leur propre sang, et c’est à eux-mêmes qu’ils dressent un piège.
19 Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
Tel est le sort auquel court quiconque poursuit le lucre: il coûte la vie à ceux qui l’ambitionnent.
20 Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
La sagesse prêche dans la rue; sur les voies publiques elle élève la voix.
21 katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
Elle appelle à elle au milieu des bruyants carrefours, à l’entrée des portes. En pleine ville, elle fait entendre ses discours:
22 Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
"Jusqu’à quand, niais, aimerez-vous la sottise, et vous, persifleurs, aurez-vous du goût pour la moquerie? Jusqu’à quand, insensés, haïrez-vous le savoir?
23 Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
Cédez à mes remontrances; voici, je veux vous ouvrir les sources de mon esprit, vous enseigner mes paroles.
24 Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
Puisque j’ai appelé et que vous avez refusé de m’entendre; puisque j’ai tendu la main et que personne n’y a fait attention;
25 Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
puisque vous avez repoussé tous mes conseils et que vous n’avez pas voulu de mes remontrances,
26 Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
en retour je rirai, moi, de votre malheur, je vous raillerai quand éclatera votre épouvante;
27 hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
oui, quand éclatera votre épouvante, pareille à une tempête, et votre malheur, tel qu’un ouragan, quand fondront sur vous détresse et angoisse.
28 Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
Alors on m’appellera et je ne répondrai point, on me cherchera, mais on ne me trouvera pas.
29 Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
Aussi bien, ils ont détesté le savoir, ils n’ont eu aucun goût pour fa crainte de l’Eternel.
30 hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
Ils n’ont pas voulu de mes conseils, n’ont eu que du dédain pour toutes mes réprimandes.
31 Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
Qu’ils se nourrissent donc du fruit de leur conduite, qu’ils se rassasient de leurs résolutions!
32 kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
Assurément, la rébellion des niais les perdra, et la fausse quiétude des sots causera leur ruine.
33 Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
Mais quiconque m’écoute demeurera en sécurité, exempt de la crainte du malheur."

< Mithali 1 >