Proverbios 27

1 No presumas sobre el mañana, ya que no estás seguro de cuál será el resultado de hoy.

Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.

2 Deja que otro hombre te alabe, y no tu boca; alguien que es extraño para ti, y no tus labios.

Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.

3 Una piedra tiene un gran peso, y la arena es aplastante; pero la ira de los tontos es de mayor peso que estos.

Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.

4 La ira es cruel y la sensación de enojo es una corriente desbordante; pero, ¿quién no cede ante la envidia?

Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?

5 Mejor es la protesta abierta que el amor mantenido en secreto.

Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.

6 Las heridas de un amigo se dan de buena fe, pero los besos de un enemigo son falsos.

Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.

7 El hombre completo no tiene utilidad para la miel, pero para el hombre que necesita alimento, todo lo amargo es dulce.

Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.

8 Como un pájaro que vaga desde el lugar de sus huevos, es hombre que vagabundea del lugar donde nació.

Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.

9 El aceite y el perfume alegran el corazón, y la sabia sugerencia de un amigo es dulce para el alma.

Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.

10 No renuncies a tu amigo y al amigo de tu padre; y no vayas a la casa de tu hermano en el día de tu problema: es mejor que un vecino esté cerca que un hermano que esté lejos.

Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.

11 Hijo mío, sé sabio y haz que mi corazón se alegre, así podré dar una respuesta al que me avergüenza.

Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.

12 El hombre prudente ve el mal y se refugia: los simples van directos y se meten en problemas.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.

13 Toma como prenda la ropa de un hombre si él se hace fiador de un hombre extraño, y haz una promesa de él que da su palabra para los hombres extraños.

Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.

14 El que da la bendición a su amigo a gran voz, levantándose temprano en la mañana, lo pondrá en su cuenta como una maldición.

Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.

15 Como una caída interminable en un día de lluvia es una mujer de lengua amargada.

Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;

16 El que mantiene en secreto el secreto de su amigo, obtendrá un nombre para la buena fe.

Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.

17 El hierro afila el hierro; entonces un hombre afila a otro hombre.

Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.

18 El que guarda una higuera tendrá su fruto; y el sirviente que espera a su amo será honrado.

Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.

19 Como el rostro que mira la cara en el agua, así son los corazones de los hombres unos con los otros.

Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.

20 El inframundo y Abaddón nunca están llenos, y los ojos del hombre nunca tienen suficiente. (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)

21 La olla de calefacción es para la plata y el horno de fuego para él oro, y un hombre se mide por lo que es alabado.

Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.

22 Aunque un hombre insensato sea aplastado con un martillo en una vasija de grano molido, aún así no se apartará de él su insensatez.

Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.

23 Ten conocimiento sobre la condición de tus ovejas, cuidando mucho de tus rebaños;

Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.

24 Porque la riqueza no es para siempre, y el dinero no dura para todas las generaciones.

Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.

25 Aparece el pasto y se ve la hierba joven, y entran las plantas de la montaña.

Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.

26 Los corderos son para tu ropa, y los machos cabríos dan el valor de un campo:

Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.

27 Habrá leche de cabra suficiente para tu alimento, y para el sostén de tus siervas.

I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.