Proverbios 17

1 Mejor un pedazo de pan seco en paz, que una casa llena de banquetes y comportamiento violento.

Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.

2 Un siervo sabio tendrá dominio sobre un hijo indigno, y tendrá su parte en la herencia entre hermanos.

Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.

3 La olla de calefacción es para la plata y el horno de fuego para él oro, pero el Señor es el que prueba los corazones.

Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.

4 Un malhechor presta atención a los labios malvados, y un hombre de engaño escucha una lengua dañina.

Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.

5 El que se burla de los pobres avergüenza a su Hacedor; y el que se alegra por el problema no quedará libre del castigo.

Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.

6 Los nietos son la corona de los ancianos, y la gloria de los hijos son sus padres.

Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.

7 Las palabras justas no deben buscarse en un hombre necio, y mucho menos son labios falsos en un gobernante.

Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.

8 El soborno es como una piedra de gran precio a los ojos del que la tiene: a donde sea que vaya, lo hace bien.

Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.

9 El que guarda el pecado cubierto está buscando el amor; pero el que sigue hablando de algo hace división entre amigos.

Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.

10 Una palabra de corrección profundiza más en alguien que tiene sentido, que cien golpes en un hombre tonto.

Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.

11 Un hombre descontrolado solo busca problemas, por lo que un criado cruel será enviado contra él.

Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.

12 Es mejor encontrarse cara a cara con un oso al que se han llevado sus crías que con un hombre necio que actúa tontamente.

[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.

13 Si alguno devuelve el mal por bien, el mal nunca se irá de su casa.

Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.

14 El comienzo de la lucha es como dejar salir el agua: así que ríndete antes de recibir golpes.

Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.

15 El que toma una decisión por el malhechor y el que toma una decisión contra el recto, son igualmente repugnantes para el Señor.

Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.

16 ¿Cómo el dinero en mano de los necios obtendrá sabiduría, viendo que no tiene entendimiento?

Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?

17 Un amigo es amoroso en todo momento, y se convierte en hermano en tiempos de problemas.

Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.

18 Un hombre sin sentido da su fianza, y se hace responsable ante su prójimo.

Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.

19 El amante de la contienda es un amante del pecado: el que abre la puerta busca la destrucción.

Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.

20 Nada bueno le sucede a aquel cuyo corazón está fijado en propósitos malvados; y el que tiene lengua maligna tendrá problemas.

Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.

21 El que tiene un hijo impío, se aflige, y el padre de un hijo necio no se alegra.

Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.

22 Un corazón alegre hace un cuerpo sano, pero un espíritu aplastado seca los huesos.

Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.

23 Un pecador toma un soborno en secreto, para tomar una decisión por sí mismo en una causa.

Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.

24 La sabiduría está delante del que tiene sentido; pero los ojos de los necios vagan en los confines de la tierra.

Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.

25 Un hijo necio es un dolor para su padre, y un dolor amargo para la que lo dio a luz.

Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.

26 Castigar los rectos no es bueno, o dar golpes a los nobles por su justicia.

Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.

27 El que tiene conocimiento dice poco; y el que tiene espíritu tranquilo es un hombre de buen juicio.

Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.

28 Aun el necio, cuando calla, es sabio: cuando cierra los labios, se le acredita el buen juicio.

Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.