< San Lucas 1 >

1 HABIENDO muchos tentado á poner en orden la historia de las cosas que entre nosotros han sido ciertísimas,
Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quæ in nobis completæ sunt, rerum:
2 Como nos [lo] enseñaron los que desde el principio [lo] vieron por sus ojos, y fueron ministros de la palabra;
sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis:
3 Me ha parecido tambien [á mí, ] despues de haber entendido todas las cosas desde el principio con diligencia, escribírte[las] por órden, oh muy buen Teófilo.
visum est et mihi, assecuto omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile,
4 Para que conozcas la verdad de las cosas, en las cuales has sido enseñado.
ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.
5 HUBO en los dias de Heródes rey de Judéa, un sacerdote llamado Zacarías, de la suerte de Abías; y su mujer, de las hijas de Aaron, llamada Elisabet.
Fuit in diebus Herodis, regis Iudææ, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen eius Elisabeth.
6 Y eran ambos justos delante de Dios, andando sin reprension en todos los mandamientos y estatutos del Señor.
Erant autem iusti ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis, et iustificationibus Domini sine querela:
7 Y no tenian hijo: porque Elisabet era estéril, y ambos eran avanzados en dias.
Et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.
8 Y aconteció que ejerciendo Zacarías el sacerdocio delante de Dios por el orden de su vez,
Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum,
9 Conforme á la costumbre del sacerdocio, salió en suerte á poner incienso, entrando en el templo del Señor.
secundum consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini:
10 Y toda la multitud del pueblo estaba fuera orando á la hora del incienso.
et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi.
11 Y se le apareció el ángel del Señor puesto en pié á la derecha del altar del incienso.
Apparuit autem illi Angelus Domini, stans a dextris altaris incensi.
12 Y se turbó Zacarías viéndole, y cayó temor sobre él.
Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.
13 Mas el ángel le dijo: Zacarías, no temas; porque tu oracion ha sido oida; y tu mujer Elisabet te parirá un hijo, y llamarás su nombre Juan.
Ait autem ad illum Angelus: Ne timeas Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen eius Ioannem:
14 Y tendrás gozo y alegria, y muchos se gozarán de su nacimiento.
et erit gaudium tibi, et exultatio, et multi in nativitate eius gaudebunt:
15 Porque será grande delante de Dios; y no beberá vino ni sidra; y será lleno del Espíritu Santo aun desde el seno de su madre.
erit enim magnus coram Domino: et vinum, et siceram non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ:
16 Y á muchos de los hijos de Israel convertirá al Señor Dios de ellos.
et multos filiorum Israel convertet ad Dominum Deum ipsorum:
17 Porque él ira delante de él con el espíritu y virtud de Elías para convertir los corazones de los padres á los hijos, y los rebeldes á la prudencia de los justos, para aparejar al Señor un pueblo apercibido.
et ipse præcedet ante illum in spiritu, et virtute Eliæ: ut convertat corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam iustorum, parare Domino plebem perfectam.
18 Y dijo Zacarías al ángel: ¿En qué conoceré esto? porque yo soy viejo, y mi mujer avanzada en dias.
Et dixit Zacharias ad Angelum: Unde hoc sciam? Ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis.
19 Y respondiendo el ángel, le dijo: Yo soy Gabriel, que estoy delante de Dios; y soy enviado á hablarte, y á darte estas buenas nuevas.
Et respondens Angelus dixit ei: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum: et missus sum loqui ad te, et hæc tibi evangelizare.
20 Y hé aquí estarás mudo, y no podrás hablar, hasta el dia que esto sea hecho; por cuanto no creiste á mis palabras, las cuales se cumplirán á su tiempo.
Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in diem, quo hæc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ implebuntur in tempore suo.
21 Y el pueblo estaba esperando á Zacarías, y se maravillaban de que él se detuviese en el templo.
Et erat plebs expectans Zachariam: et mirabantur quod tardaret ipse in templo.
22 Y saliendo, no les podia hablar; y entendieron que habia visto vision en el templo: y él les hablaba por señas, y quedo mudo.
Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus.
23 Y fué, que cumplidos los dias de su oficio, se vino á su casa.
Et factum est, ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam:
24 Y despues de aquellos dias concibió su mujer Elisabet, y se encubrió por cinco meses, diciendo:
post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius, et occultabat se mensibus quinque, dicens:
25 Porque el Señor me ha hecho así en los dias en que miró para quitar mi afrenta entre los hombres.
Quia sic fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.
26 Y al sexto mes el ángel Gabriel fué enviado de Dios á [una] ciudad de Galiléa llamada Nazaret,
In mense autem sexto, missus est Angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilææ, cui nomen Nazareth,
27 A una vírgen desposada con un varon que se llamaba José, de la casa de David; y el nombre de la vírgen [era] María.
ad Virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph, de domo David, et nomen virginis Maria.
28 Y entrando el ángel adonde estaba, dijo ¡Salve, muy favorecida! el Señor [es] contigo: bendita tú entre las mujeres.
Et ingressus Angelus ad eam dixit: Ave gratia plena: Dominus tecum: Benedicta tu in mulieribus.
29 Mas ella cuando le vió, se turbó de sus palabras, y pensaba qué salutacion fuese esta.
Quæ cum audisset, turbata est in sermone eius, et cogitabat qualis esset ista salutatio.
30 Entónces el ángel le dijo: María no temas, porque has hallado gracia cerca de Dios.
Et ait Angelus ei: Ne timeas Maria, invenisti enim gratiam apud Deum.
31 Y hé aquí que concebirás en tu seno, y parirás un hijo, y llamarás su nombre JESUS.
Ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen eius IESUM.
32 Este será grande y será llamado Hijo del Altísimo; y le dará el Señor Dios el trono de David su padre.
Hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius:
33 Y reinará en la casa de Jacob por siempre; y de su reino no habrá fin. (aiōn g165)
et regnabit in domo Iacob in æternum, et regni eius non erit finis. (aiōn g165)
34 Entónces María dijo al ángel: ¿Cómo será esto? porque no conozco varon.
Dixit autem Maria ad Angelum: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?
35 Y respondiendo el ángel le dijo: El Espíritu Santo vendrá sobre tí, y la virtud del Altísimo te hará sombra: por lo cual tambien lo Santo que nacerá, será llamado Hijo de Dios.
Et respondens Angelus dixit ei: Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei.
36 Y hé aquí, Elisabet tu parienta, tambien ella ha concebido hijo en su vejez; y este es el sexto mes á ella que es llamada la estéril:
Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua: et hic mensis sextus est illi, quæ vocatur sterilis:
37 Porque ninguna cosa es imposible para Dios.
quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.
38 Entónces María dijo: Hé aquí la criada del Señor; hágase á mí conforme á tu palabra. Y el ángel partió de ella.
Dixit autem Maria: Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum. Et discessit ab illa Angelus.
39 En aquellos dias levantándose María, fué á la montaña con priesa, á una ciudad de Judá,
Exurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione, in civitatem Iuda:
40 Y entró en casa de Zacarías, y saludó á Elisabet.
Et intravit in domum Zachariæ, et salutavit Elisabeth.
41 Y aconteció, que como oyó Elisabet la salutacion de María, la criatura saltó en su vientre; y Elisabet fué llena de Espíritu Santo,
Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exultavit infans in utero eius, et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth:
42 Y exclamó á gran voz, y dijo: Bendita tu entre las mujeres, y bendito el fruto de tu vientre.
et exclamavit voce magna, et dixit: Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.
43 ¿Y de donde esto á mí, que la madre de mi Señor venga á mí?
Et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me?
44 Porque hé aquí, que como llegó la voz de tu salutacion á mis oidos, la criatura saltó de alegria en mi vientre.
Ecce enim ut facta est vox salutationis tuæ in auribus meis, exultavit in gaudio infans in utero meo.
45 Y bienaventurada la que creyó porque se cumplirán las cosas que le fueron dichas [de parte] del Señor.
Et beata, quæ credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta sunt tibi a Domino.
46 Entónces María dijo: Engrandece mi alma al Señor;
Et ait Maria: Magnificat anima mea Dominum:
47 Y mi espíritu se alegró en Dios mi Salvador.
et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48 Porque ha mirado á la bajeza de su criada: porque hé aquí, desde ahora me dirán bienaventurada todas las generaciones.
Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.
49 Porque me ha hecho grandes cosas el Poderoso: y santo [es] su nombre.
Quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen eius.
50 Y su misericordia de generacion á generacion á los que le temen.
Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.
51 Hizo valentía con su brazo: esparció los soberbios del pensamiento de su corazon.
Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui.
52 Quitó los poderosos de los tronos, y levantó á los humildes.
Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.
53 A los hambrientos hinchió de bienes; y á los ricos envió vacíos.
Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes.
54 Recibió á Israel su siervo, acordándose de la misericordia.
Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiæ suæ.
55 Como habló á nuestros padres, á Abraham y a su simiente para siempre. (aiōn g165)
Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham, et semini eius in sæcula. (aiōn g165)
56 Y se quedó María con ella como tres meses: despues se volvió á su casa.
Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus: et reversa est in domum suam.
57 Y á Elisabet se le cumplió el tiempo de parir, y parió un hijo.
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.
58 Y oyeron los vecinos y los parientes que Dios habia hecho con ella grande misericordia, y se alegraron con ella.
Et audierunt vicini, et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.
59 Y aconteció, que al octavo dia vinieron para circuncidar al niño, y le llamaban del nombre de su padre, Zacarías.
Et factum est in die octavo, venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam.
60 Y respondiendo su madre, dijo: No; sino Juan será llamado.
Et respondens mater eius, dixit: Nequaquam, sed vocabitur Ioannes.
61 Y le dijeron: ¿Por qué? nadie hay en tu parentela que se llama de este nombre.
Et dixerunt ad illam: Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine.
62 Y hablaron por señas á su padre como le queria llamar.
Innuebant autem patri eius, quem vellet vocari eum.
63 Y demandando la tablilla, escribió, diciendo: Juan es su nombre. Y todos se maravillaron.
Et postulans pugillarem scripsit, dicens: Ioannes est nomen eius. Et mirati sunt universi.
64 Y luego fué abierta su boca, y su lengua, y habló bendiciendo á Dios.
Apertum est autem illico os eius, et lingua eius, et loquebatur benedicens Deum.
65 Y fué un temor sobre todos los vecinos de ellos; y en todas las montañas de Judéa fueron divulgadas todas estas cosas.
Et factus est timor super omnes vicinos eorum: et super omnia montana Iudææ divulgabantur omnia verba hæc:
66 Y todos los que [las] oian, [las] conservaban en su corazon, diciendo: ¿Quién será este niño? Y la mano del Señor estaba con él.
et posuerunt omnes, qui audierant in corde suo, dicentes: Quis, putas, puer iste erit? Etenim manus Domini erat cum illo.
67 Y Zacarías su padre fué lleno de Espíritu Santo, y profetizó, diciendo:
Et Zacharias pater eius repletus est Spiritu Sancto: et prophetavit, dicens:
68 Bendito el Señor Dios de Israel que ha visitado y hecho redencion á su pueblo.
Benedictus Dominus Deus Israel, quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ:
69 Y nos alzó un cuerno de salvacion en la casa de David su siervo,
Et erexit cornu salutis nobis: in domo David pueri sui.
70 Como habló por boca de sus santos profetas, que fueron desde el principio: (aiōn g165)
Sicut locutum est per os sanctorum, qui a sæculo sunt, prophetarum eius: (aiōn g165)
71 Salvacion de nuestros enemigos, y de mano de todos los que nos aborrecieron;
Salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium, qui oderunt nos:
72 Para hacer misericordia con nuestros padres, y acordándose de su santo pacto;
Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris: et memorari testamenti sui sancti.
73 Del juramento que juró á Abraham nuestro padre, que nos habia de dar,
Iusiurandum, quod iuravit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis:
74 Que sin temor librados de nuestros enemigos, le serviríamos
Ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi.
75 En santidad y justicia delante de él, todos los dias nuestros.
In sanctitate, et iustitia coram ipso, omnibus diebus nostris.
76 Y tú, niño, profeta del Altísimo serás llamado: porque irás ante la faz del Señor, para aparejar sus caminos,
Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare vias eius:
77 Dando conocimiento de salud á su pueblo, para remision de sus pecados,
Ad dandam scientiam salutis plebi eius: in remissionem peccatorum eorum:
78 Por las entrañas de misericordia de nuestro Dios, con que nos visitó de lo alto el Oriente,
Per viscera misericordiæ Dei nostri: in quibus visitavit nos, oriens ex alto:
79 Para dar luz á los que habitan en tinieblas y en sombra de muerte, para encaminar nuestros piés por camino de paz.
Illuminare his, qui in tenebris, et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.
80 Y el niño crecia, y se fortalecia en espíritu; y estuvo en los desiertos hasta el dia que se mostró á Israel.
Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu: et erat in desertis usque in diem ostensionis suæ ad Israel.

< San Lucas 1 >