< Proverbios 1 >

1 LOS proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Ama avontafera knare nomanizamofo ke Israeli vahe'mokizmi kini ne' Solomoni, Deviti nemofo krente'ne.
2 Para entender sabiduría y doctrina; para conocer las razones prudentes;
Ama knare nomanizamofo ke'mo'a, knare antahi'za neramino, tavumro ante ke nerasmino, taza hinketa oku'ama me'nea kea keta antahita hugahune.
3 Para recibir el consejo de prudencia, justicia, y juicio y equidad;
Knare antahintahi neramino, tazeri fatgo nehanigeta, fatgo avu'ava nehuta, fatgo huta refko nehuta, maka vahe'mofona mago avamente knare avu'avara huzmantegahune.
4 Para dar sagacidad á los simples, y á los jóvenes inteligencia y cordura.
Hagi ama ana nanekemo'a, antahi'zama'a omane'nesia vahera knare antahintahi nezamino, ne'mofara antahiza nezaminke'za knare hu'za maka zana refko hugahaze.
5 Oirá el sabio, y aumentará el saber; y el entendido adquirirá consejo;
Knare antahintahima eri'nesimo'a, ama nanekea nentahinkeno rempi hunemina, mago'ane ama' antahi'zana e'nerinkeno, antahi ama'ma hania ne'mo'a, avumro kea erigahie.
6 Para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
Ama nanekemo'a zamaza hina, knare antahintahima eri kene, avame kea antahi ama' nehuta, antahi'zane vahe'mo'zama hu'naza kene, ruzahu ruzahu fraki kea erigahaze.
7 El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: los insensatos desprecian la sabiduría y la enseñanza.
Anumzamofonku kore hunteno agorga'a manizana, antahi'zama eri'zamofo agafa'a me'ne. Hu'neanagi neginagi vahe'mo'za knare antahi'zane avumro kegura zamagena humigahaze.
8 Oye, hijo mío, la doctrina de tu padre, y no desprecies la dirección de tu madre:
Mofavre'nimoke, negafa'ma kavumro kema hania kea amage nentenka, negrerama rempima hugamisia kea ha'ontagio.
9 Porque adorno de gracia serán á tu cabeza, y collares á tu cuello.
Ana kavumro kemo'a, avasase zanu anunte fetori anteankna nehuno, anankempi pasesu nofi anteankna hugantegahie.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
Mofavre'nimoke, kumi vahe'mo'za kefoza huogu kavazuma hanazana, ana kefozana osutfa huo.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, pongamos asechanzas á la sangre, acechemos sin motivo al inocente;
Tagrane egeta frakineta hazenkezmi omne vaheku ome zmahamneno hnagenka, ovutfa huo.
12 Los tragaremos vivos como el sepulcro, y enteros, como los que caen en sima; (Sheol h7585)
Fri vahe kumamo'ma vahe'ma zamasgahu nevaziankna huta, zamasimuma eri'za mani'naza vahera zamahe frisune. (Sheol h7585)
13 Hallaremos riquezas de todas suertes, henchiremos nuestras casas de despojos;
Mika zago'amo mareri zantamima zamaheta hanaresuna zantamina refko huta nontifi eri antevi'neteta,
14 Echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa:
musufama erisuna zagoa refko hugamigahunanki, tagrane enoma hanagenka,
15 Hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas:
mofavre'nimoke, zamagranena ovutfa huo, zamagrama vanarega ovuo.
16 Porque sus pies correrán al mal, é irán presurosos á derramar sangre.
Na'ankure ame hu'za kumira nehu'za, vahera zamahe'za korana eri neragize.
17 Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
Namamo'ma negesigenka krifu anaginte'sanana, ana namamo'a krifufina ohenigeno, krifumo'a amnezankna hugahie.
18 Mas ellos á su propia sangre ponen asechanzas, y á sus almas tienden lazo.
Anahu kna hu'za, vahe'mo'za ruvahe zamahe'naku hazanagi, zamagra'a zamahe nefrize.
19 Tales son las sendas de todo el que es dado á la codicia, [la cual] prenderá el alma de sus poseedores.
E'inahu kanteti'ma musufama fenoma erizamo'a, kahe frigahie.
20 La sabiduría clama de fuera, da su voz en las plazas:
Knare antahintahizamo'a mago a'kna hu'neankino, kama vu'za e'za nehazafi oti'neno kezanetino, vahe atru hu'za nemanizafi ranke huno kezatino kea nehie.
21 Clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Ana a'mo'a tusi kereso nehaza kamofo atuparegati kezatino, rankumapi ufre kafante mani'neno kea nehie.
22 ¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los insensatos aborrecerán la ciencia?
Antahiza omane vahe'motma nama'a zupa musena hutma antahizantmi omane vahera manigahaze? Kiza zokago kema knare antahizanku'ma nehzazana, taganetma omanigahafi?
23 Volveos á mi reprensión: he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Nagrama i'oma hugantoa kema amage'ma antesanke'na, nagu'a neramina, knare antahi'zani'a rempi huramigahue.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
Hianagi kema nehugenka antahi nonaminka, kagrite etragote'za nehugenka antahi nonamine.
25 Antes desechasteis todo consejo mío, y mi reprensión no quisisteis:
Kavumro'ma negantogenka, keni'a nontahinka, osuo huazama nehanku,
26 También yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando [os] viniere lo que teméis;
ana nona'a kagrite'ma esia hazenkegura, kagiza regahue. Tusi'a hazenke zamo kazeri kagateresige'na, Nagra kagiza regahue.
27 Cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
Zahoko'mo hiaza huno hazenke zamo'ma tamazeri agaterenkeno, hankro zaho'mo hiaza huno tinko'mo refitege, hazenke'zamo ene kore'zamo tmagritera egahie.
28 Entonces me llamarán, y no responderé; buscarme han de mañana, y no me hallarán:
Ana hanige'za zamagra zamazama hanugura kezatigahazanagi, nagra kenona huozamigahue. Zamagra nagrikura hakresnazanagi, onagegahaze.
29 Por cuanto aborrecieron la sabiduría, y no escogieron el temor de Jehová,
Na'ankure zamagra antahi'zama erizankura zamesra hunente'za, Ra Anumzamofona kore hunte zamagesa ontahi'naze.
30 Ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía:
Nagrama zamavumro antoankea erinetre'za, zamazeri fatgo huankea amage onte'naze.
31 Comerán pues del fruto de su camino, y se hartarán de sus consejos.
E'ina hu'negu zamagrama hu'nesaza zamuzmamofona raga'a nesageno, oku'ma hu'naku retroma hu'nesaza zamavu'zmavamofo nona'a havi miza erigahaze.
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los necios los echará á perder.
Antahintahizmi omane vahe'mokizmia, neginagi zamavu'zmavamo zamahe nefrinkeno, knare hu'none hu'zama hanaza zamo, zamahe frigahie.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado, sin temor de mal.
Hianagi aza'o nagri kema antahisimo'a, hazenke e'ori knare huno nemanino, havizankura korora osu mani fru huno manigahie.

< Proverbios 1 >