Proverbios 17

1 MEJOR es un bocado seco, y en paz, que la casa de contienda llena de víctimas.

باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.

2 El siervo prudente se enseñoreará del hijo que deshonra, y entre los hermanos partirá la herencia.

بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.

3 El crisol para la plata, y la hornaza para el oro: mas Jehová prueba los corazones.

بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.

4 El malo está atento al labio inicuo; [y] el mentiroso escucha á la lengua detractora.

بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.

5 El que escarnece al pobre, afrenta á su Hacedor: y el que se alegra en la calamidad, no quedará sin castigo.

ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.

6 Corona de los viejos son los hijos de los hijos; y la honra de los hijos, sus padres.

منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.

7 No conviene al necio la altilocuencia: ¡cuánto menos al príncipe el labio mentiroso!

قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.

8 Piedra preciosa es el cohecho en ojos de sus dueños: á donde quiera que se vuelve, da prosperidad.

بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.

9 El que cubre la prevaricación, busca amistad: mas el que reitera la palabra, aparta al amigo.

ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

10 Aprovecha la reprensión en el entendido, más que si cien veces hiriese en el necio.

سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.

11 El rebelde no busca sino mal; y mensajero cruel será contra él enviado.

کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.

12 Mejor es se encuentre un hombre con una osa á la cual han robado sus cachorros, que con un fatuo en su necedad.

باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.

13 El que da mal por bien, no se apartará el mal de su casa.

ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات.

14 El que comienza la pendencia es [como] quien suelta las aguas: deja pues la porfía, antes que se enmarañe.

دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.

15 El que justifica al impío, y el que condena al justo, ambos á dos son abominación á Jehová.

بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.

16 ¿De qué sirve el precio en la mano del necio para comprar sabiduría, no teniendo entendimiento?

بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!

17 En todo tiempo ama el amigo; y el hermano para la angustia es nacido.

برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.

18 El hombre falto de entendimiento toca la mano, fiando á otro delante de su amigo.

کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.

19 La prevaricación ama el que ama pleito; y el que alza su portada, quebrantamiento busca.

ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.

20 El perverso de corazón nunca hallará bien: y el que revuelve con su lengua, caerá en mal.

ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.

21 El que engendra al necio, para su tristeza [lo engendra]: y el padre del fatuo no se alegrará.

ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.

22 El corazón alegre produce buena disposición: mas el espíritu triste seca los huesos.

دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.

23 El impío toma dádiva del seno, para pervertir las sendas del derecho.

بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.

24 En el rostro del entendido [aparece] la sabiduría: mas los ojos del necio [vagan] hasta el cabo de la tierra.

کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.

25 El hijo necio es enojo á su padre, y amargura á la que lo engendró.

کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.

26 Ciertamente no es bueno condenar al justo, ni herir á los príncipes que hacen lo recto.

پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.

27 Detiene sus dichos el que tiene sabiduría: de prudente espíritu es el hombre entendido.

ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.

28 Aun el necio cuando calla, es contado por sabio: el que cierra sus labios es entendido.

تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.