< Proverbios 24 >

1 No tengas envidia de los hombres malos: ni desees estar con ellos.
Kolulaka te bato oyo basalaka mabe mpe kolukaka te kozala elongo na bango,
2 Porque su corazón piensa en robar; e iniquidad hablan sus labios.
pamba te mitema na bango ekanisaka kaka kosala mabe, mpe bibebu na bango eyeisaka kaka mobulu soki elobi.
3 Con sabiduría se edificará la casa; y con prudencia se afirmará.
Ndako etongamaka na nzela ya bwanya, mpe elendisamaka na nzela ya mayele.
4 Y con ciencia las cámaras se henchirán de todas riquezas preciosas y hermosas.
Bashambre ekotondisama na biloko nyonso ya talo mpe ya kitoko na nzela ya boyebi.
5 El hombre sabio es fuerte; y el hombre entendido es valiente de fuerza.
Moto ya bwanya atondi na nguya, moto oyo azalaka na boyebi alendisaka nguya na ye.
6 Porque con industrias harás la guerra; y la salud está en la multitud de los consejeros.
Pamba te kolonga na etumba esengaka bwanya, mpe lobiko ezalaka kati na motango ebele ya bapesi toli.
7 Alta está para el insensato la sabiduría: en la puerta no abrirá su boca.
Bwanya ezalaka likolo mingi mpo na zoba, yango wana azalaka te na likambo ya koloba kati na mayangani oyo esalemaka pembeni ya ekuke.
8 Al que piensa mal hacer, al tal, hombre de malos pensamientos le llamarán.
Moto oyo asalaka mabongisi ya kosala mabe akokende sango lokola moteki baninga.
9 El mal pensamiento del insensato es pecado; y abominación a los hombres el burlador.
Mabongisi ya bozoba ezali masumu, mpe bato bayinaka motioli.
10 Si fueres flojo en el día de trabajo, tu fuerza será angosta.
Soki omilembisi na mokolo ya pasi, makasi na yo ekozala pamba.
11 ¿Detenerte has de escapar los que son tomados para la muerte, y los que son llevados al degolladero?
Kangola bato oyo bazali komema bango na kufa, mpe bikisa bato oyo bazali kokende na kufa lokola bato oyo balangwe masanga.
12 Si dijeres: Ciertamente no lo supimos: ¿el que pesa los corazones no lo entenderá? El que mira por tu alma él lo conocerá, el cual dará al hombre según sus obras.
Soki olobi: « Tala, toyebaki likambo moko te kati na makambo oyo nyonso; » boni, Ye oyo amekaka mitema asosolaka yango te? Ye oyo abatelaka molimo na yo ayebaka yango te? Afutaka te moto na moto kolanda misala na ye?
13 Come, hijo mío, de la miel, porque es buena; y del panal dulce a tu paladar:
Mwana na ngai, lia mafuta ya nzoyi, pamba te ezalaka kitoko! Mwa ndambo ya mafuta ya nzoyi ekozala elengi na lolemo na yo.
14 Tal será el conocimiento de la sabiduría a tu alma, si la hallares; y al fin tu esperanza no será cortada.
Yeba lisusu ete bwanya ezali elengi mpo na molimo na yo; soki ozwi yango, yeba ete lobi na yo ekozala malamu, mpe elikya na yo ekozala ya pamba te.
15 O! impío, no aseches a la tienda del justo: no saquees su acostadero:
Yo moto mabe, komeka te kotia mitambo kati na ndako ya moto ya sembo, mpe komeka te kopanza yango,
16 Porque siete veces cae el justo, y se torna a levantar: mas los impíos caerán en el mal.
pamba te ata soki moto ya sembo akweyi mbala sambo, akotelema kaka; nzokande pasi ekweyisaka moto mabe.
17 Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:
Soki monguna na yo akweyi, kosepela te; mpe soki apengwi, tika ete motema na yo esepela te;
18 Porque Jehová no lo mire, y le desagrade; y aparte de sobre él su enojo.
noki te Yawe akomona, akosepela te mpe akokitisela yo kanda na Ye.
19 No te entremetas con los malignos, ni tengas envidia de los impíos:
Kosilika te likolo ya bato oyo basalaka mabe, kolula te bato mabe;
20 Porque para el malo no habrá buen fin; y la candela de los impíos será apagada.
pamba te lobi ya malamu ekozala te mpo na moto oyo asalaka mabe, mpe mwinda ya bato mabe ekokufa.
21 Teme a Jehová, hijo mío, y al rey: no te entremetas con los inmutadores:
Mwana na ngai, tosaka Yawe mpe mokonzi, kosanganaka te na batomboki,
22 Porque su quebrantamiento se levantará de repente: ¿y el quebrantamiento de ambos quién lo comprenderá?
pamba te bango mibale bakoki kotindela batomboki pasi na pwasa. Bongo, nani ayebi pasi oyo bakoki kotinda?
23 También estas cosas pertenecen a los sabios. Tener respeto a personas en el juicio, no es bueno.
Makambo oyo mpe ezali toli ya bato ya bwanya: Kopona bilongi, kati na kosambisa, ezali malamu te.
24 El que dijere al malo, justo eres: los pueblos le maldecirán, y las naciones le detestarán:
Moto oyo alobaka na moto mabe: « Ozali moto ya sembo, » bato bakolakela ye mabe, mpe bikolo ekotombokela ye.
25 Mas los que le reprenden, serán agradables; y sobre ellos vendrá bendición de bien.
Kasi bato oyo bapamelaka moto mabe bakozala malamu mpe lipamboli ekozala likolo na bango.
26 Los labios serán besados, del que responde palabras rectas.
Eyano ya solo ezali lokola beze ya bibebu.
27 Apareja de fuera tu obra, y dispónela en tu heredad; y después edificarás tu casa.
Bongisa libanda ya mosala na yo, bongisa bilanga na yo, bongo na sima, tonga ndako na yo.
28 No seas testigo sin causa contra tu prójimo; y no lisonjees con tus labios.
Kotatola na pamba te mpo na kosala moninga na yo mabe; mpo na nini olingi kosalela bibebu na yo na lokuta?
29 No digas: Como me hizo, así le haré: daré el pago al varón según su obra.
Kolobaka te: « Nakosala ye ndenge asali ngai, nakozongisela ye kolanda makambo oyo ye asali. »
30 Pasé junto a la heredad del hombre perezoso, y junto a la viña del hombre falto de entendimiento.
Nalekaki pembeni ya elanga ya moto ya goyigoyi, mpe pembeni ya elanga ya vino ya moto oyo azangi mayele;
31 Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, ortigas habían ya cubierto su superficie, y su cerca de piedra estaba ya destruida.
bongo, tala ndenge etondi na banzube, tala ndenge matiti mabe ezipi yango, mpe mir na yango ya mabanga ebukani.
32 Y yo miré, y púse lo en mi corazón: lo ví, y recibí enseñanza.
Tango natiaki makanisi na ngai kati na makambo oyo namonaki, nazwaki mayele oyo:
33 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, poniendo mano sobre mano otro poco para volver a dormir:
mwa pongi moke, mwa kopema moke, mwa kokanga maboko moke mpo na kolala,
34 Vendrá como caminante, tu necesidad; y tu pobreza como hombre de escudo.
bobola ekoyela yo na pwasa lokola moleki nzela, mpe pasi ekoyela yo lokola moyibi.

< Proverbios 24 >