Proverbios 20

1 El vino hace burlador: la cerveza, alborotador; y cualquiera que en él errare, no será sabio.

Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.

2 Bramido, como de cachorro de león, es el miedo del rey: el que le hace enojar, peca contra su alma.

Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.

3 Honra es del hombre dejarse de pleito: mas todo insensato se envolverá en él.

Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.

4 El perezoso no ara a causa del invierno: mas él pedirá en la segada, y no hallará.

Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].

5 Aguas profundas es el consejo en el corazón del hombre: mas el hombre entendido le alcanzará.

Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.

6 Muchos hombres pregonan cada cual el bien que han hecho: mas hombre de verdad ¿quién le hallará?

Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?

7 El justo que camina en su integridad, bienaventurados serán sus hijos después de él.

Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.

8 El rey que está en el trono de juicio, con su mirar disipa todo mal.

Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.

9 ¿Quién podrá decir: Yo he limpiado mi corazón, limpio estoy de mi pecado?

Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?

10 Doblada pesa, y doblada medida, abominación son a Jehová ambas cosas.

Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.

11 El muchacho aun es conocido por sus obras, si su obra es limpia y recta.

Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.

12 El oído oye, y el ojo ve: Jehová hizo aun ambas cosas.

Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.

13 No ames el sueño, porque no te empobrezcas: abre tus ojos, hartarte has de pan.

Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.

14 El que compra, dice: Malo es, malo es: mas en apartándose, él se alaba.

[To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.

15 Hay oro, y multitud de piedras preciosas: mas los labios sabios son vaso precioso.

Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.

16 Quítale su ropa, porque fió al extraño; y préndale por la extraña.

Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.

17 Sabroso es al hombre el pan de mentira: mas después, su boca será llena de cascajo.

Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.

18 Los pensamientos con el consejo se ordenan; y con industria se hace la guerra.

Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.

19 El que descubre el secreto, anda en chismes; y con el que lisonjea de sus labios, no te entremetas.

Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.

20 El que maldice a su padre, o a su madre, su candela será apagada en oscuridad tenebrosa.

Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.

21 La herencia adquirida de priesa en el principio, su postrimería aun no será bendita.

Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.

22 No digas: Yo me vengaré: espera a Jehová, y él te salvará.

Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.

23 Abominación son a Jehová las pesas dobladas; y el peso falso, no es bueno.

Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.

24 De Jehová son los pasos del hombre: el hombre pues, ¿cómo entenderá su camino?

Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?

25 Lazo es al hombre tragar santidad; y después de los votos andar preguntando.

Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.

26 El rey sabio esparce los impíos; y sobre ellos hace tornar la rueda.

Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.

27 Candela de Jehová es el alma del hombre, que escudriña lo secreto del vientre.

Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.

28 Misericordia y verdad guardan al rey; y con clemencia sustenta su trono.

Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.

29 La honra de los mancebos es su fortaleza; y la hermosura de los viejos, su vejez.

Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.

30 Las señales de las heridas son medicina en el malo; y las plagas en lo secreto del vientre.

Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.