Proverbios 20

1 El vino hace burlador: la cerveza, alborotador; y cualquiera que en él errare, no será sabio.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 Bramido, como de cachorro de león, es el miedo del rey: el que le hace enojar, peca contra su alma.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 Honra es del hombre dejarse de pleito: mas todo insensato se envolverá en él.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 El perezoso no ara a causa del invierno: mas él pedirá en la segada, y no hallará.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 Aguas profundas es el consejo en el corazón del hombre: mas el hombre entendido le alcanzará.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Muchos hombres pregonan cada cual el bien que han hecho: mas hombre de verdad ¿quién le hallará?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 El justo que camina en su integridad, bienaventurados serán sus hijos después de él.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 El rey que está en el trono de juicio, con su mirar disipa todo mal.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 ¿Quién podrá decir: Yo he limpiado mi corazón, limpio estoy de mi pecado?

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 Doblada pesa, y doblada medida, abominación son a Jehová ambas cosas.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 El muchacho aun es conocido por sus obras, si su obra es limpia y recta.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 El oído oye, y el ojo ve: Jehová hizo aun ambas cosas.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 No ames el sueño, porque no te empobrezcas: abre tus ojos, hartarte has de pan.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 El que compra, dice: Malo es, malo es: mas en apartándose, él se alaba.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 Hay oro, y multitud de piedras preciosas: mas los labios sabios son vaso precioso.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 Quítale su ropa, porque fió al extraño; y préndale por la extraña.

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 Sabroso es al hombre el pan de mentira: mas después, su boca será llena de cascajo.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 Los pensamientos con el consejo se ordenan; y con industria se hace la guerra.

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 El que descubre el secreto, anda en chismes; y con el que lisonjea de sus labios, no te entremetas.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 El que maldice a su padre, o a su madre, su candela será apagada en oscuridad tenebrosa.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 La herencia adquirida de priesa en el principio, su postrimería aun no será bendita.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 No digas: Yo me vengaré: espera a Jehová, y él te salvará.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 Abominación son a Jehová las pesas dobladas; y el peso falso, no es bueno.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 De Jehová son los pasos del hombre: el hombre pues, ¿cómo entenderá su camino?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 Lazo es al hombre tragar santidad; y después de los votos andar preguntando.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 El rey sabio esparce los impíos; y sobre ellos hace tornar la rueda.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 Candela de Jehová es el alma del hombre, que escudriña lo secreto del vientre.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Misericordia y verdad guardan al rey; y con clemencia sustenta su trono.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 La honra de los mancebos es su fortaleza; y la hermosura de los viejos, su vejez.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 Las señales de las heridas son medicina en el malo; y las plagas en lo secreto del vientre.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.