San Lucas 6
1 Un sábado, Él pasó por los sembrados. Los discípulos arrancaban espigas, las restregaban con las manos y comían.
Kini nahitabo sa Adlaw nga Igpapahulay nga si Jesus nag-adto sa trigohan ug ang iyang mga disipulo nangutlo sa mga tinggas sa trigo, gikuso-kuso nila kini sa ilang mga kamot, ug ilang gikaon ang lugas.
2 Y algunos de los fariseos dijeron: ¿Por qué hacen [ustedes] lo que no es lícito los sábados?
Apan ang uban nga mga Pariseo nag-ingon, “Nganong nagbuhat man kamo ug butang nga dili uyon sa balaod nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay?”
3 Jesús les preguntó: ¿Ni siquiera leyeron lo que hizo David cuando él y sus hombres tuvieron hambre?
Si Jesus, mitubag kanila, nga nag-ingon, “Wala ba ninyo nabasa kung unsa ang gibuhat ni David sa dihang gigutom siya, siya ug ang mga lalaki nga kauban niya?
4 Él entró en la Casa de Dios y tomó los Panes de la Presentación, de los cuales no es lícito comer sino solo a los sacerdotes. Comió y dio a los que estaban con él.
Miadto siya sa balay sa Dios, ug mikuha sa tinapay sa presensya ug mikaon sa pipila niini, ug gihatagan usab niya ang iyang mga kauban nga mga lalaki aron makakaon, bisan tuod ug mga pari lamang ang uyon sa balaod nga mahimong mokaon niini.”
5 El Hijo del Hombre es Señor del sábado.
Unya miingon siya kanila, “Ang Anak sa Tawo mao ang Ginoo sa Adlaw nga Igpapahulay.”
6 Otro sábado Él entró en la congregación a enseñar. Estaba allí un hombre que tenía [la] mano derecha paralizada.
Kini nahitabo sa lain na usab nga Adlaw nga Igpapahulay nga miadto siya sa sinagoga ug gitudloan ang mga tawo didto. Adunay usa ka tawo didto nga kimay ang iyang tuo nga kamot.
7 Los escribas y los fariseos lo observaban atentamente para ver si sanaba en sábado, a fin de hallar de qué acusarlo.
Ang mga Eskriba ug ang mga Pariseo nagtan-aw kaniya pag-ayo kung moayo ba siya ug usa ka tawo sa Adlaw nga Igpapahulay, aron basin ug naa silay makita nga katarongan nga ilang ikapasangil kaniya sa pagbuhat ug butang nga sayop.
8 Pero Él sabía lo que pensaban y mandó al hombre que tenía la mano paralizada: Levántate. Ponte en medio. Y se puso en pie.
Apan nasayod siya kung unsa ang ilang gihunahuna ug miingon siya sa tawo nga kimay ang kamot, “Bangon, ug tindog diri sa taliwala sa tanan.” Busa nibangon ang tawo ug nitindog didto.
9 Entonces Jesús les preguntó: ¿Es lícito en sábado hacer el bien o el mal? ¿Salvar una vida o quitarla?
Si Jesus miingon ngadto kanila, “Mangutana ako kaninyo, uyon ba sa balaod sa Adlaw nga Igpapahulay ang pagbuhat ug maayo o ang pagbuhat ug makadaot, sa pagluwas sa kinabuhi o sa pagguba niini?”
10 Al mirar a todos alrededor, dijo: Extiende tu mano. El hombre lo hizo, y su mano fue restaurada.
Unya mitan-aw siya palibot kanilang tanan ug giingnan ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Iya kining gibuhat, ug ang iyang kamot naulian.
11 Pero ellos se llenaron de ira y discutían qué hacer a Jesús.
Apan napuno sila sa kasuko, ug nagsultianay sila sa matag-usa mahitungod sa kung unsa ang ilang buhaton ngadto kang Jesus.
12 En aquellos días Él subió a la montaña para hablar con Dios, y pasó toda la noche en la conversación con Dios.
Kini nahitabo niadtong mga panahon nga niadto siya sa bukid aron mag-ampo. Nagpadayon siya sa pag-ampo sa tibuok gabii ngadto sa Dios.
13 Cuando amaneció llamó a sus discípulos y escogió a 12 de ellos, a quienes llamó apóstoles:
Sa dihang adlaw na, gitawag niya ang iyang mga disipulo ngadto kaniya, ug nagpili siya ug napulo ug duha kanila, nga iya usab ginganlan nga mga “apostoles.”
14 a Simón, a quien llamó Pedro, a su hermano Andrés, también a Jacobo, Juan, Felipe, Bartolomé,
Ang mga pangalan sa mga apostoles mao silang Simon (nga iya usab ginganlan ug Pedro) ug ang iyang igsoon, nga si Andres, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolomeo,
15 Mateo, Tomás, Jacobo, [hijo] de Alfeo, Simón el Zelote,
si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeus, si Simon nga gitawag ug Patriyota,
16 Judas, [hijo] de Jacobo, y Judas Iscariote el traidor.
si Judas, nga anak ni Santiago, ug si Judas Iscariote, nga nahimong mabudhion.
17 Bajó con ellos y se detuvo en un lugar plano. Una multitud de sus discípulos y del pueblo de Judea, Jerusalén y de la región costera de Tiro y Sidón,
Unya si Jesus nilugsong gikan sa bukid uban kanila ug nitindog sa patag nga dapit. Ang dako nga panon sa iyang mga disipulo naa didto, ug ang dako usab nga panon sa katawhan gikan sa Judea ug Jerusalem, ug gikan usab sa daplin sa dagat sa Tiro ug Sidon.
18 acudió a oírlo y para que los sanara. Y los atormentados por espíritus impuros también eran sanados.
Nangadto sila aron mamati kaniya ug aron mangaayo sa ilang mga sakit. Ang mga tawo nga gisamok sa mga dili hinlo nga espiritu nangaayo usab.
19 Toda la multitud procuraba tocarlo, porque salía poder de Él y sanaba a todos.
Ang matag-usa sa panon nagpadayon sa pagsulay ug hikap kaniya tungod kay ang gahom sa pag-ayo nagagikan kaniya, ug giayo niya silang tanan.
20 Al levantar sus ojos hacia sus discípulos, decía: Inmensamente felices los pobres, porque de ustedes es el reino de Dios.
Unya mitan-aw siya sa iyang mga disipulo, ug miingon, “Bulahan kamo nga mga kabos, kay inyo ang gingharian sa Dios.
21 Inmensamente felices los que ahora tienen hambre, porque serán saciados. Inmensamente felices ustedes, los que ahora lloran, porque reirán.
Bulahan kamo nga gigutom karon, kay kamo mangabusog. Bulahan kamo nga nagahilak karon, kay kamo mangatawa.
22 Inmensamente felices serán cuando los hombres los aborrezcan, cuando los excluyan, insulten y rechacen su nombre por causa del Hijo del Hombre.
Bulahan kamo sa diha nga ang mga tawo magdumot kaninyo ug sa dihang ilahi kamo gikan sa ilang pundok ug sawayon kamo ug isalikway ang inyong ngalan isip daotan, tungod ug alang sa Anak sa Tawo.
23 Ese día regocíjense y salten, porque su recompensa será grande en el cielo, pues sus antepasados trataban así a los profetas.
Pagmaya kamo nianang adlawa ug lukso sa kalipay, tungod kay anaa gayod kamoy dakong ganti didto sa langit, kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga propeta sa samang paagi.
24 Pero ¡ay de ustedes los ricos, porque [ya] tienen su consuelo!
Apan pagkaalaot ninyo nga mga dato! Kay nadawat na ninyo ang inyong kaharuhay.
25 ¡Ay de ustedes, los que están saciados, porque tendrán hambre! ¡Ay de los que ahora ríen, porque lamentarán y llorarán!
Pagkaalaot ninyo nga mga busog karon! Kay kamo gutomon unya. Pagkaalaot ninyo nga nagakatawa karon! Kay magsubo ug maghilak kamo unya.
26 ¡Ay, cuando todos los hombres digan bien de ustedes, porque así hacían sus antepasados con los falsos profetas!
Pagkaalaot ninyo, sa diha nga ang tanang tawo magsulti ug maayo kaninyo! Kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga mini nga propeta sa samang paagi.
27 Pero a ustedes quienes me oyen [les] digo: Amen a sus enemigos, hagan bien a los que los aborrecen,
Apan ako moingon kaninyo nga nagapamati, higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto sa mga nagdumot kaninyo.
28 bendigan a los que los maldicen, hablen con Dios a favor de los que los maltratan.
Panalangini kadtong nagtunglo kaninyo ug iampo kadtong nagdaog-daog kaninyo.
29 Al que te golpea en la mejilla, preséntale también la otra, y al que te quita la ropa externa, no [le] retengas la interna.
Kaniya nga mosagpa kanimo sa pikas aping, itugyan usab ang pikas. Kung ang usa ka tawo mokuha sa imong kupo, ayaw na usab kupti ang imong taas nga bisti.
30 A todo el que te pide dale, y al que te quite lo tuyo no [le] reclames.
Hatagi ang tanang tawo nga mangayo kanimo. Kung adunay usa ka tawo nga mokuha sa usa ka butang nga imong gipanag-iyahan, ayaw na siya ug ingna nga ihatag kini pagbalik kanimo.
31 Traten a los demás como desean que los traten a ustedes.
Sama sa gusto nimong buhaton sa mga tawo diha kanimo, kinahanglan nga mao usab ang imong buhaton ngadto kanila.
32 Pues si aman a los que los aman, ¿qué mérito tienen? ¡Aun los pecadores aman a los que los aman!
Kung higugmaon lamang nimo ang mga tawo nga nahigugma kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nahigugma niadtong nahigugma kanila.
33 Cuando hagan bien a los que les hacen bien, ¿qué mérito tienen? Los pecadores hacen lo mismo.
Kung magbuhat ka ug maayo ngadto lamang sa mga tawo nga nagbuhat ug maayo ngadto kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nagbuhat sa samang paagi.
34 Cuando presten a aquellos de quienes esperan recibir, ¿qué mérito tienen? Los pecadores también se prestan entre ellos para recibir la misma cantidad.
Kung magpahulam ka lamang ug mga butang sa mga tawo nga imong gidahom nga mohatag pagbalik kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Bisan pa gani ang mga makasasala nagpahulam ngadto sa mga makasasala, ug nagdahom nga makadawat pag-usab sa samang kantidad.
35 Pero amen a sus enemigos y hagan bien. Presten sin esperar algo [a cambio] y su galardón será grande. Serán hijos del Altísimo, porque Él es bondadoso con los ingratos y perversos.
Apan higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila. Pagpahulam ngadto kanila, ayaw na kabalaka sa pagkuha ug balik sa bisan unsa, ug dako ang imong ganti. Kamo mahimo nga mga anak sa Labing Taas, kay siya maayo ngadto sa mga dili mapinasalamaton ug daotan nga mga tawo.
36 Sean misericordiosos como su Padre es misericordioso.
Pagmaluluy-on, sama nga ang imong Amahan maluluy-on.
37 No juzguen, y que de ningún modo sean juzgados. No condenen, y que de ningún modo sean condenados. Perdonen y serán perdonados.
Ayaw paghukom, ug kamo dili pagahukman. Ayaw pakasad-a ang uban, ug kamo dili pakasad-on. Pasayloa ang uban, ug kamo pasayloon.
38 Den y recibirán: Medida buena, apretada, sacudida y rebosada darán en su regazo. Porque con [la] medida que miden se les medirá.
Panghatag sa uban, ug kini igahatag kanimo. Ang dako nga kantidad—gidasok, giuyog, ug nagaawas—ila kining igabubo sa imong paa. Kay kung unsa ang imong gigamit nga hustong sukdanan sa pagsukod, ang samang husto nga sukdanan usab maoy gamiton alang kanimo.”
39 También les dijo una parábola: ¿Puede un ciego guiar a otro ciego? ¿No se caerán ambos en un hoyo?
Unya gisultihan usab niya sila ug sambingay. “Makahimo ba ang buta nga tawo sa pag-agak sa laing buta nga tawo? Kung iya kining buhaton, silang duha mangahulog ngadto sa lalom nga bangag, dili ba?
40 Un discípulo no es superior a su maestro, pero aquél que recibe el adiestramiento será como su maestro.
Ang disipulo dili labaw sa iyang magtutudlo, apan ang matag-usa sa dihang hingpit nga matudloan mahimo siya nga sama sa iyang magtutudlo.
41 ¿Por qué miras la concha de grano en el ojo de tu hermano, pero no notas la viga que está en tu propio ojo?
Nganong nagtan-aw ka man sa gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon nga lalaki, apan wala gani nimo namatikdan ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata?
42 ¿Cómo puedes decir a tu hermano: Hermano, deja que saque la concha de grano que está en tu ojo, y tú mismo no ves la viga que está en el tuyo? ¡Hipócrita, saca primero la viga de tu ojo, y entonces verás bien para sacar la concha de grano que está en el ojo de tu hermano!
Giunsa nimo pag-ingon sa imong igsoon, 'Igsoon, tugoti ako sa pagkuha sa gamay nga puling nga anaa sa imong mata,' sa dihang ikaw mismo wala gani nimo nakita ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata? Mga tigpakaaron-ingnon! Unaha ug kuha ang troso sa imong kaugalingong mata, ug unya makakita ka pag-ayo aron makuha ang gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon.
43 No hay árbol bueno que produzca fruto malo, ni árbol malo que produzca fruto bueno.
Kay walay maayong kahoy nga maghatag ug daot nga bunga, ug walay dili maayong kahoy nga maghatag ug maayong bunga.
44 Cada árbol es conocido por su propio fruto. No recogen higos de espinos, ni cosechan uvas de una zarza.
Kay ang matag kahoy mailhan pinaagi sa matang sa bunga nga iyang ginahatag. Kay ang mga tawo dili magkuha ug igos gikan sa tunokon nga kahoy, o magkuha ug ubas gikan sa sampinit.
45 El hombre bueno del tesoro bueno del corazón saca lo bueno, y el malvado saca lo malvado, porque de [la] abundancia del corazón habla su boca.
Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang maayo, ug ang daotang tawo gikan sa daotang bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang daotan. Kay gikan sa kadagaya sa iyang kasingkasing isulti sa iyang baba.
46 ¿Por qué me llaman: Señor, Señor, y no hacen lo que digo?
Nganong nagtawag man kamo kanako, 'Ginoo, Ginoo,' ug wala ninyo gituman ang mga butang nga akong gisulti?
47 Les mostraré a quién es semejante todo el que viene a Mí, oye [mis] Palabras y las practica.
Ang tanang tawo nga moduol kanako ug makadungog sa akong mga pulong ug motuman niini, sultihan ko kamo kung unsa ang sama kaniya.
48 Es semejante a un hombre que edificó una casa. Excavó profundamente y puso un cimiento sobre la roca. Hubo una inundación, el torrente embistió contra aquella casa, pero no pudo sacudirla porque estaba bien fundada.
Sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lalom sa yuta ug gitukod ang patukoranan sa balay ngadto sa lig-on nga bato. Sa dihang miabot ang baha, ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, apan wala kini matay-og, tungod kay maayo kaayo ang pagkatukod niini.
49 Pero el que oye y no practica, es semejante a un hombre que edificó una casa sin cimiento sobre la tierra, contra la cual irrumpió el torrente. Inmediatamente colapsó, y fue grande la ruina de aquella casa.
Apan ang tawo nga nakadungog sa akong mga pulong apan wala motuman niini, sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay ibabaw sa yuta nga walay patukoranan. Sa dihang ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, dihadiha kini nagun-ob, ug ang pagkaguba niadtong balaya nahingpit.
